در حال تهیه برنامه جامع مرمت و حفاظت از کاخ سروستان هستیم

ایلنا/ براساس سخنان مدیر پایگاه میراث جهانی منظر ساسانی باستان شناسی فارس در حوزه فیروزآباد و سروستان، در حال تهیه برنامه جامع مرمت و حفاظت از کاخ سروستان هستیم.

کاخ ساسانی سروستان در استان فارس در 9 کیلومتری شهر سروستان در محله تزنگ قرار گرفته است. این کاخ در زمان بهرام پنجم یا بهرام گور و توسط مهرنرسی وزیر معروف وی ساخته شد. کاخ سروستان شباهت بسیاری به کاخ اردشیر در فیروزآباد دارد اما کوچکتر از آن است و طاق های آن با آجر زده شده اند. در طاق ها و گنبدهای کاخ سروستان مهارت و ریزه کاری های بیشتری بکار رفته است.

علیرضا عسگری چاوردی (مدیر پایگاه میراث جهانی منظر ساسانی باستان شناسی فارس در حوزه فیروزآباد و سروستان) با اشاره به آنکه در حال تهیه برنامه جامع حفاظت و مرمت بنای کاخ سروستان هستند، گفت: علاوه بر آنکه برنامه حفاظت و مرمت در حال انجام است، آزمایش و آنالیز خاک و شناسایی بهتر فوندانسیون کاخ سروستان در دست اقدام است.

او ادامه داد: می دانیم که کاخ سروستان یک بنای مهم در تاریخ معماری ایران بحساب می آید و پیچیدگی های خاصی که در ساخت این بنا در شیوه های ساخت طاق و قوس و گنبد بکار رفته، این بنا را تبدیل به موزه طاق و گنبد کرده است. از این روست که بدون تهیه طرح جامع حفاظت و مرمت عملا امکان شناسایی مشکلات این بنا و به تبع آن حفاظتش ممکن نیست.

به گفته عسگری چاوردی طی مطالعات انجام شده، کارشناسان متوجه شدند که در سالهای گذشته مسئله فرونشست زمین در منطقه اتفاق افتاده از این رو پایه های بنا دچار مشکل هستند. همچنین شاهد وجود نم و رطوبت در بخش پی بنا هستیم که در مرحله نخست رطوبت از بخش شمال غربی بنای سروستان دفع شد. در حال حاضر پروژه عملیات در بنا درحال انجام است و سیستم دفع نم و رطوبت از فندانسیون گنبد بزرگ سروستان درحال اجراست. امیدواریم بعد از اجرای این طرح، نم و رطوبت بطور کلی از بنای سروستان زدوده شود.

او پوشش دیوارها با کاهگل و اجرای مرمت بخش هایی از ستون های سروستان و طاق و قوس هایی که در سالهای قبل پایش شده بودند و نیازمند مرمت های تکمیلی هستند را از دیگر برنامه های پایگاه میراث جهانی منظر ساسانی باستان شناسی فارس در حوزه فیروزآباد و سروستان در کاخ سروستان عنوان کرد.

به گفته عسگری چاوردی، اعتباراتی که برای شناسایی ژئوتکنیک خاک فوندانسیون بنای سروستان، ایجاد کانال های دفع نم و رطوبت، انجام مرمت های اضطراری و تهیه طرح جامع حفاظت و مرمت این بنا در نظر گرفته شده، حدود یک میلیارد تومان است که از مصوبات سفر ریاست جمهوری تامین شد.

او در پاسخ به این سوال که آیا فرونشست زمین و اینکه پایه های بنا با مشکل روبرو شده اند می تواند نگران کننده باشد و آسیبی را متوجه بنای سروستان کند، گفت: به نظر می رسد که فرونشست زمین در سرتاسر دشت سروستان وجود دارد و بنای سروستان نیز از این امر بی بهره نبود. فرونشستی که اکنون ما با آن مشکل داریم، به نظر می رسد که مربوط به قرن گذشته است. در واقع، رانش ها اتفاق افتاده و امروزه نگرانی در این خصوص وجود ندارد، چرا که فرونشستی که امروزه شاهد هستیم یک فرونشست تاریخی و باستانی است.

در واقع میتوان گفت از چهارصد سال پیش به دلیل همین فرونشست ها بود که بنا خالی از سکنه شد. فرونشست ها مربوط به زمان اخیر نیست. مگر آنکه بعدها بنای سروستان دچار فرونشست شود. البته تمام تلاش ما بر آن است که با آنالیز خاک و آزمایشات ژئوتکنیک، لایه ها و بسترهای عمق 20 تا 40 متری زمین را بررسی کنیم و لایه های خاک که در این اعماق در زیر بنای سروستان قرار دارد را شناسایی کنیم تا بتوانیم برای تثبیت آنها اقدامات لازم را انجام دهیم.

مدیر پایگاه میراث جهانی منظر ساسانی باستان شناسی فارس در حوزه فیروزآباد و سروستان با تاکید برآنکه بنای سروستان به بنای طاق، قوس و گنبد معروف است و معماران پایان دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی در این بنا به شکل شگفت آوری از انواع فنون اجرایی در ایجاد طاق و قوس و گنبد با استفاده از مصالح سنگ و گچ استفاده کرده اند، از این رو حفاظت از آن بسیار اهمیت دارد، ادامه داد: یکی از ارزش های برجسته بنای سروستان، همین شیوه ها و فنون تکنیکی معماری است که عصر باستان را به عصر اسلامی پیوند می زند. از این رو تلاش ما بر آن است تا با همکاری یونسکو، بتوانیم ارزش های میراث جهانی سروستان که عمدتا طاق، گنبد و قوس است را حفاظت، پایش و مرمت تکمیلی کنیم.

به گفته او، یونسکو تاکنون هیچ کمک مالی برای مرمت و حفاظت از بنای سروستان که در قالب منظر ساسانی باستان شناسی فارس در حوزه فیروزآباد و سروستان در فهرست میراث جهانی ثبت شده، نکرده است.

وی افزود: اعتباراتی که تاکنون دریافت کرده ایم از طریق اداره کل میراث استان و از اعتبارات و مصوبات سفر ریاست جمهوری به استان تامین شده است. تاکنون 3 میلیارد تومان به سروستان کمک شده که در پروژه های مختلف از جمله فنس کشی، بازنگری عرصه و حریم ملی سروستان و مانیتورینگ و ارتقای سیستم های حفاظتی میراث جهانی سروستان با دوربین های مدار بسته هزینه شده است.

البته به گفته عسگری چاوردی در حال حاضر با توجه به آنکه حفاظت و مرمت از بنا در اولویت قرار دارد، برنامه ای برای کاوش باستان شناسی در منطقه تعریف نشده است.