تاکید بر لزوم جایگزینی بنایی دیگر برای تداوم فعالیت ها در زمان مرمت موزه هنرهای معاصر اصفهان

ایسنا/ براساس آخرین گزارش های منتشر شده، تاکید بر لزوم جایگزینی بنایی دیگر برای تداوم فعالیت ها در زمان مرمت موزه هنرهای معاصر اصفهان صورت گرفت.

در بالین موزه هنرهای معاصر اصفهان حاضر میشویم، جایی که هرگاه حضور به هم می رساندیم، مرتب و آب و جاروب شده بود؛ ولی اکنون دیگر گونه است. تنها نکته بارز، صفا و صمیمیت اهل موزه است که به روال گذشته بجا آورده می شود؛ اما عمارت؛ به مثابه موجود زنده ای است که مورد جراحی قرار گرفته و خوشبختانه از توضیحات، این گونه بر می آید که عمل موفقیت آمیز بوده و امید به حیات حیاط هست و بیمار سرپا می شود.

این بخشی از صحبت های جواد طاهری، رئیس انجمن هنرمندان نقاش اصفهان است که بعد از بازدید از روند مرمت موزه هنرهای معاصر اصفهان بیان کرده و در ادامه این گزارش به شرح آن خواهیم پرداخت.

اما اواخر مرداد سال جاری بود که تور بازدید از روند مرمت بنای موزه هنرهای معاصر اصفهان به ابتکار مدیریت این موزه برگزار شد تا متخصصان، خبرنگاران، هنرمندان و کنشگران مباحث فرهنگی هنری در جریان چگونگی پیشرفت پروژه مرمتی این موزه قرار بگیرند. اما اگرچه در مدت زمان این مرمت که سه سال و سه ماه به طول انجامیده است، امکان ارائه خدمات ازسوی موزه هنرهای اصفهان در بنای فعلی وجود نداشت، اما فعالیت های این موزه با همکاری گالری های خصوصی و برخی موزه های شهر در بیرون از بنای فعلی ادامه یافت؛ با این حال مباحث مختلفی درباره زمان بازگشایی موزه، چگونگی تداوم فعالیت های موزه و چرایی عدم انتخاب مکان جایگزین در دوران مرمت بنای فعلی و همچنین ضرورت برگزاری تور بازدید از روند مرمت این بنای تاریخی و تکرار آن در سایر بناهای تاریخی شهر مطرح است.

برای روند مرمت تعجیل نکنید

مهدی تمیزی، مدیر موزه هنرهای معاصر اصفهان می گوید: این موزه مانند هر بنای تاریخی و یا بناهای غیر تاریخی نیازمند انجام مرمت در زمانی مناسب بود بویژه اینکه بنای این موزه به دلیل تاریخی بودن نیاز بیشتری به مرمت داشت، از این رو با گسترش ویروس کرونا در ایران و تعطیلی پیاپی نمایشگاه ها و با توجه به باز یا بسته بودن مقطعی موزه، به این نتیجه رسیدیم که از فرصت استفاده کنیم تا بنای این موزه بعد از گذشت بیش از 25 سال مرمت شود.

او اضافه می کند: بررسی هایی که در ابتدا صورت گرفته بود مطالعات ظاهری بنا بود و مدت زمان 6 تا 8 ماه برای مرمت کالبد بنا در نظر گرفته شد، اما از آنجایی که در هر بنایی مخصوصا در یک بنای تاریخی وقتی لایه نخست برداشته شد ممکن است در لایه زیرین معضلات بزرگتری وجود داشته باشد که پیش از آن قابل بررسی نبوده است، در مورد موزه هنرهای معاصر اصفهان نیز همین اتفاق افتاد و زمانی که این بنا برای شروع مرمت به سازمان نوسازی بهسازی شهرداری اصفهان تحویل داده شد، با ورود به لایه های زیرین، آسیب دیدگی بسیار زیادی در پی ها و ستون های سقف مشاهده و تصمیم گرفته شد که این بنا بطور اساسی مورد تعمیر و مرمت قرار بگیرد تا در سالهای آتی بتواند پابرجا بماند.

تمیزی تصریح می کند: با توجه به برنامه سازمان نوسازی بهسازی برای مرمت موزه هنرهای معاصر اصفهان، دیدگاه من و سایر کارشناسان موزه بر این است که سرعت عمل برای پایان این مرمت صورت نگیرد تا این سازمان بتواند مرمت این بنا را به خوبی و با دقت انجام دهد و نمونه خوبی از یک مرمت را بجا بگذارد؛ از این رو من به عنوان مدیر موزه از مطالبه گران از جمله هنرمندان، خبرنگاران و مدیران شهری درخواست دارم که در خصوص روند مرمت موزه تعجیل نکنند و اجازه دهند که مرمت این موزه با تأمل پیش برود و آنطور که شایسته است به پایان برسد و بتواند در سالهای متمادی برجای بماند.

ضرورت بازدید از روند مرمت بناها

مدیر موزه هنرهای معاصر اصفهان ادامه می دهد: از همان زمان که قصد داشتیم به موضوع مرمت این موزه وارد شویم مسائل مختلفی وجود داشت ازجمله اینکه موزه تعطیل خواهد شد و هنرمندان به مکان دیگری برای ارائه آثار خود نیاز دارند؛ درست هم همین است و اگر این بضاعت ازنظر کالبدی وجود داشت و می توانستیم مکانی را در اختیار بگیریم حتماً این کار را انجام می دادیم، اما می دانیم که این بضاعت در شهر اصفهان وجود ندارد و ما نتوانستم مکان دیگری را به عنوان جایگزین مکان فعلی در نظر بگیرم که تا زمان پایان مرمت مورد استفاده قرار بگیرد.

اما با توجه به برنامه ریزی های انجام شده، فعالیت های هنری خود را به کالبد موزه ای که در حال مرمت است محدود نکردیم و چندین نمایشگاه و برنامه هنری در خارج از موزه برنامه ریزی شد و نمایشگاه ها و برنامه های مختلفی با همکاری عمارت سعدی و گالری های خصوصی و سایر موزه ها برگزار شد که در سال جاری نیز ادامه خواهد داشت.

تمیزی با اشاره به برگزاری تور بازدید از مرمت موزه هنرهای معاصر اصفهان به عنوان یک اتفاق ویژه می گوید: من معتقدم برای شفاف سازی در زمینه مرمت بنایی که متعلق به عموم است مردم یا قشر مطالبه گر و ذینفعان باید بتوانند روند مرمتی این بنا را ببینند و اتفاقا این رفتار می تواند متمدنانه باشد، چرا که وقتی درهای کارگاه های مرمتی را به روی همگان می بندیم شائبه وجود ایراد در مرمت را تقویت می کنیم؛ بنابراین بهتر است بنایی که در حال مرمت است حداقل برای جامعه خبری و ذینفعان آن بنا قابل دیدن باشد.

از دیدگاه من چنین بازدیدی از یک بنای تاریخی و حتی غیر تاریخی، رفتاری حرفه ای است و می تواند جلوی بسیاری از شائبه ها و حتی اشتباهات مرمتی را بگیرد و قطعا ما هم با برگزاری تور بازدید از مرمت بنای موزه هنرهای معاصر از نظرات متخصصان در حد بضاعت خود استفاده خواهیم کرد.

او می افزاید: بزرگترین مشکلی که در بناهای تاریخی شهر و حتی کشور ما وجود دارد بستن درهای کارگاه های مرمتی است؛ بطور مثال اگر روند مرمت گنبد مسجد شیخ لطف الله یا گنبد مسجد جامع عباسی یا مدرسه چهار باغ یا سایر بناهای مرمتی به مردم گزارش داده شده و متخصصان می توانستند از روند مرمتی آنها بازدید کنند امروز شاهد اتفاقات اخیر در اداره کل میراث فرهنگی استان نبودیم و رویه دیگری را پیش می برد.

انتخاب مکان جایگزین قبل از تعطیلی موزه

اما جواد طاهری، رئیس انجمن هنرمندان نقاش اصفهان با اشاره به لزوم مرمت بنای موزه هنرهای معاصر اصفهان به لزوم جایگزینی بنای دیگری برای تداوم فعالیت های موزه در مدت زمان مرمت بنای فعلی تاکید می کند. او می گوید: از زمانی که این عمارت، عهده دار مسئولیت فرهنگی موزه هنرهای معاصر اصفهان شده است، نوعی از تعهد رسمی، معتبر، محکم و البته نانوشته میان اهالی هنر و مدیریت شهری منعقد شده که به میزان گذر سالها بر استحکام و وفاقش افزوده شده است.

مراودات اهل هنر با این مکان با محوریت «هنر اکنون» یا به عبارتی «هنر معاصر» بوده است. مدیران هر کدام به زعم خود و براساس قرائت و تعریفی که از این عنوان داشته اند فعالیت خود را پایه ریزی و عمل کرده اند که یقینا نتایجی در برداشته است؛ بگونه ای که میتوان نقاط روشن آن را به وضوح دید و تا حدی پیش رفت که زوایای خاکستریش را نیز به اعتبار این روشنی ها نادیده گرفت.

او پیرامون تاکید بر لزوم جایگزینی بنایی دیگر برای تداوم فعالیت ها در زمان مرمت موزه هنرهای معاصر اصفهان ادامه داد: ظاهرا دوره کرونایی شرایطی را فراهم کرده که مسئولین از فرصت بدست آمده استفاده کرده و به تعمیر و مرمت بنا بپردازند که به نظر می رسد کاری بسیار درست و چه بسا ضروری بوده است؛ ولی یک سؤال پیش می آید و آن اینکه در این مدت توقف موزه، بر سر هنر چه آمد؟ یا این بخش از مسئولیت فرهنگی پذیرفته شده توسط این مکان چگونه برآورده یا ارزیابی می شود؟ آیا جریان هنر نیز در این توقف ناخواسته محکوم به ایستادن است؟ آیا در صورت عدم توقف باید منتظر بماند تا این مکان مجددا احیا شود؟ و سؤالاتی از این دست که همچنان نیازمند اندیشه و پاسخ است.

رئیس انجمن هنرمندان نقاش اصفهان تصریح می کند: به نظر می رسد این گونه سؤالات، این معنا را نیز دستخوش پرسش و تردید می کند که آیا متولیان بخش فرهنگی شهر هر زمان بخواهند می توانند تعهدشان را انجام دهند یا متوقف کنند؟ اگر پاسخ منفی است؛ سازوکار برخورد با مقوله مرمت موزه می توانست به شکل های دیگری برنامه ریزی و عمل شود.

او تأکید می کند: در دوران کرونایی نه تنها «هنر» متوقف نشد؛ که چه بسا بواسطه نیاز و ضرورت روانی جامعه و همچنین فراغت بیشتر هنرمندان، رشد معناداری در رفتار معطوف به حوزه هنر را شاهد بودیم.

طاهری می افزاید: فرض کنیم اتوبوسی در میانه راه می ماند، در این وضعیت پیش آمده، راننده و مدیریت حمل و نقل همچنان بر مسئولیت خود پایبند هستند و با وسیله ای جایگزین مسافران را به مقصد می رسانند و یا موسسه مالی اداری مانند بانک که نیازمند تعمیرات است، مدیریت، خود را موظف میداند قبل از تعطیلی، اقدام به تجهیز و راه اندازی محلی مناسب (به صورت موقت) در نزدیکی شعبه نماید تا خدشه ای در ارائه مسئولیت و خدماتش ایجاد نشود.

تجربه یک نقصان و خلاء ساختار فرهنگی

رئیس انجمن هنرمندان نقاش اصفهان اضافه می کند: من به عنوان مسئول بخشی مردم نهاد در ارتباط با هنر (انجمن هنرمندان نقاش اصفهان) آنگونه که پیشتر عرض کردم در دوران کرونایی در حیطه انجام امور هنری، شاهد فعالیت بیشتر و قابل توجهی توسط هنرمندان بوده ام و به تبع آن اقبال، درصدد عرضه آثار بوجود آمده برآمدیم و در کمال ناباوری، در خصوص ارائه آثار دچار مشکلات عدیده شدیم (که البته در صورت ورود موزه به این مسئله -علیرغم تعطیلی- وضعیت می توانست بگونه ای دیگر رغم بخورد) با این وصف، تجربه ای را شاهد بودیم که به عنوان یک نقصان و خلاء ساختار فرهنگی میتوان از آن یاد کرد.

او میگوید: صرف نظر از توقف خواسته یا ناخواسته «موزه هنرهای معاصر اصفهان»، آنچه دارای اهمیت و حیاتی است؛ تبیین و ارائه برنامه و اهداف پیش روی چنین مرکزی است که می تواند در این مکث رخ داده مورد ارزیابی و بازنگری قرار گیرد؛ بازشناسی بضاعت هنر شهر، راهکارهای موثر و زمینه ساز در توسعه و ارتقای سطح هنر اعم از پژوهش، نمایش آثار، خرید اثر؛ تعاملات و تبادلات برون مرزی و...، ایجاد برنامه ها و اهداف بر اساس مطالعه، گفت وگو با تشکل های فعال و همچنین کارشناسان خبره و مطلع از هنر اصفهان و همچنین ایجاد سازوکاری که اهداف و برنامه های تبیین شده، عملیاتی شود و با تغییر در مدیریت ها، دستخوش تغییر نشود، از جمله برنامه ها و اهداف مورد ارزیابی هستند.

طاهری تأکید می کند: می شود بخش کوچکی از اهداف و برنامه های موزه هنرهای معاصر اصفهان را براساس آیین نامه ها، رفتار و تعاریف دیگر موزه های کشور و جهان پایه گذاری کرد؛ ولی در صورت چشم داشتن به اثرگذاری و مفید بودن، باید بخش بزرگی از اهداف و برنامه ها براساس نیاز، بضاعت هنری و ضرورت های شهر اصفهان تعریف و جاری شود.