برج تاریخی میل رادکان، جاذبه ای در شهر کردکوی

کردکوی شهری دیدنی و تاریخی در غرب استان گلستان می باشد، این شهر دیدنی دارای جاذبه هایی بی نظیر گردشگری و تاریخی می باشد که دیدن هر یک از آن ها خالی از لطف نمی باشد. این شهر، شهر آبشارهاست. شهر کردکوی متشکل از یک شهر، یک بخش و سه دهستان و 32 روستا می باشد. کردکوی در مجاورت تمیشه باستان قرار دارد. در افسانه های شاهنامه بنای تمیشه به فریدون، پسرِ آبتین بزرگترین پادشاه پهلوانی داستان ایرانی در حماسه ملی ایرانیان نسبت داده می شود. کردکوی یا کرد محله امروزی قسمتی از تمیشه می باشد. اغلب مردمان این دیار به زبان طبری مازندرانی سخن می گویند. کردکوی دارای آب و هوای معتدل خزریست. از جاذبه های گردشگری و تاریخی کردکوی می توان به برج رادکان، دارتپه، شهر و دیوار تاریخی تمیشه، امامزاده روشن، امام زاده چهار منزل، انار تپه، نارنج قلعه، سقاخانه و چندین و چند مورد دیگر اشاره کرد که حتما تا چندین روز وقت شما را پر خواهد کرد و شما را از سفری بی نظیر بهره مند خواهد کرد. کوه های رادکان از ارتفاعات این شهر محسوب می شوند. در این مقاله به گشت و گذار در این ارتفاعات می پردازیم و از میل رادکان کردکوی و تاریخ آن مطلع خواهیم شد. با همگردی همراه باشید.

برج تاریخی رادکان

موقعیت و تاریخ برج

روستای رادکان در دهستان چهارکوه قرار دارد و دارای 223 نفر جمعیت می باشد. در بخش جنوب شرقی این روستا برجی تاریخی با نام میل رادکان کردکوی وجود دارد. این بنا با نام برج رادکان یا گنبد رادکان نیز معروف است. بنای رادکان در 4 کیلومتری روستای رادکان واقع می باشد و در یک منطقه کوهستانی، جنگلی بر فراز تپه با صفایی که دارای موقعیت خاص طبیعیست، قرار دارد. این میل در دامنه جنوبی سلسله کوه های البرز و دره و تراس های حاشیه شمالی رودخانه نکا که از شرق به غرب جریان دارد، قرار گرفته است. این میل در امتداد گنبد های لاجیم ورسک در کنار شاه راه منتهی به شاه کوه، گردنه شمشیر بر، چشمه علی، جهان نما، بخش یانه سر، بر فرای تپه ای که از فاصله های دور نیز نمایان است، به منظور راهنمایی مسافران و رهگذران بنا شده است. بعد ها از این بنا به عنوان آرامگاه بانی آن استفاده شد. در حفاری هایی که در سال 1335 شمسی در این میل انجام شد، بقایای مدفون در این بنا بدست آمد.

وصف برج رادکان

برج رادکان کردکوی در مسیر جاده ابریشم قرار دارد. بر کتیبه ای که زیر گنبد این برج دیده می شود، قدمت این اثر را 407 هجری قمری در زمان فرمانروایی اسپهبد ابوجعفر معرفی کرده است که البته ساخت میل رادکان کردکوی تا 411 هجری قمری به طول انجامید. این بنا به دست هنرمند احمد بن عمر ساخته شده است. میل تشکیل شده است از از دو قسمت گنبد و بدنه. گنبد آن مخروطی شکل و دو پوسته ای است و بیش از 35 متر ارتفاع و 15 متر قطر دارد. بدنه میل رادکان کردکوی بسیار ساده بوده، از آجر چینی تشکیل شده و مزین به گچبری و آجرکاری می باشد. به منظور استحکام بیشتر در بنا حدفاصل بندهای آجر با فشار انگشت دست به داخل فشرده شده که این قسمت ها بسیار قابل توجه می باشد. در فواصلی معین در بدنه سوراخ هایی به چشم می خورد که جای داربست بوده که در هنگام احداث برج تعبیه شده است. آجر ها در این برج مشابه آجر های گنبد مخروطی قابوس می باشد، اما کوچکتر است هرچند از حیث پختگی و رنگ و استحکام با آن برابری می کند. به همین علت میل رادکان را تقلیدی از گنبد قابوس می دانند. ورودی میل رادکان هلالی شکل است، در ضلع جنوبی گنبد قرار دارد و قسمتی از آن از بین رفته است. بالای سر در درب ورودی کتیبه ای وجود دارد. زیباترین قسمت میل رادکان در بخش فوقانی میل قرار دارد که از دو ردیف قطار بندی و دو کتیبه کوفی و پهلوی که در میان تزیینات آجرکاری و گچبری دیده می شود. همچنین گل مانند هایی که به گل لاله شباهت دارند. در این آجر کاری ها و گچ بری ها در بدنه میل نام بانی و تاریخ ساخت بنا بر آن نوشته شده است. طرح داخلی میل رادکان مدور و دارای نمایی ساده و اندود به گچ و آهک است.در تمام بدنه بنا آجر و ملات از گچ و آهک است. میل رادکان بسیار ناشناخته باقی مانده است؛ به طوری که اکثر مردم ایران آن را نمی شناسند. این میل نگین ناشناخته معماری ایران زمین لقب گرفته است.

میل رادکان شرقی

برج دیگری با همین کاربری با همین قدمت و با همین معماری نزدیک به برج رادکان کردکوی در خراسان رضوی نیز واقع می باشد. به برج رادکان میل غربی و به میل موجود در خراسان میل رادکان شرقی می گویند. بعضی همنام بودن این دو بنا را گواه بر ربط در میل به هم می دانند و احتمال می دهند هر دو برای راهنما بودن ساخته شده اند. امروز هم تنها نشانه و راهنما در جنگل های شمال شرقی ایران برج رادکان کردکوی است که در جایی مناسب بر روی تپه بنا شده است. بررسی های محیطی نشان می دهد که به احتمال زیاد در فاصله شش متری میل رادکان بر روی تپه مجاور بنایی همانند این میل وجود داشته است.

نام گذاری بنا

میل رادکان را انجمن آثار ملی یک بار در سال 1338 و بار دیگر در سال 1348 شمسی مرمت کرد. برج رادکان با شماره 145 در فهرست آثار ملی ایران عزیز قرار دارد، اما این موضوع با ناشناخته بودن آن پارادوکس دارد. بهتر است به این گونه بناها بیشتر اهمیت دهیم و برای دیدن رادکان و بناهای همانند آن همت کنیم و تاریخ را در آن ها کنکاش کنیم. هر یک از ما مسئولیم برای نگهداری این بناهای بی نظیر که هر کدام تاریخی گویا هستند از ادوار مختلف. با جست و جو در هر یک از آن ها می توان تاریخ را جست و بیشتر با آداب و فرهنگ گذشتگان آشنا شد.