شرایط موزه ها به هیچ عنوان برای کودکان مهیا نیست

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده و گزارش های منتشر شده، شرایط موزه ها به هیچ عنوان برای کودکان مهیا نیست.

الهام میرزازاده، یک راهنمای گردشگری کودک توضیح داد: واقعیت اینکه کودکان به موزه علاقه ای ندارند، به چند مسأله بر میگردد؛ یکی اینکه تعداد اندکی از خانواده ها هستند که به تاریخ علاقه نشان می دهند و در خانه های ما خیلی کم درباره تاریخ حرفی زده می شود. در مدرسه هم با وجود اینکه تاریخ جز کتاب های درسی مدارس است، اما معلمان کمی هستند که تاریخ را با زبانی ساده بازگو کنند تا دانش آموزان به این درس علاقمند شوند. در واقع به این موضوع تنها به عنوان یک مبحث درسی پرداخته می شود. در دوران تحصیلی خودم به یاد دارم که فقط یک معلم تاریخ داشتیم که تاریخ را داستان وار و جذاب برای ما تعریف میکرد و در طول هفته برای این ساعت درسی لحظه شماری میکردم.

او اضافه کرد: علاوه بر این، شرایط موزه ها به هیچ عنوان برای کودکان محیا نیست. در حال حاضر چند موزه برای کودکان فضایی را طراحی کرده اند که آن هم تا حدودی برای کودکان جذابیت دارد. نیاز است این فضاها بطور جدی و هدفمند برای کودکان آماده شود و هر آنچه که یک کودک در بازدید از موزه نیاز دارد، برای او فراهم شود. به عنوان مثال کودکان نمی توانند به اندازه بزرگسالان در موزه ها سرپا بایستند و در طول بازدید خسته می شوند بنابراین باید در موزه ها استراحتگاهی مخصوص کودکان در نظر گرفت. همچنین باید در موزه ها فردی حضور داشته باشد که با زبان کودکان و متناسب با فهم آنها درباره موزه توضیح دهد. بزرگسالان از توضیحات معمولی راهنماها خسته می شوند و در حوصله شان نمی گنجد، بنابراین نمی توانیم از یک کودک توقع داشته باشیم که از چنین توضیحاتی لذت ببرد و به آن گوش دهد.

این کارشناس گردشگری کودک با بیان اینکه کودکان قبل از بازدید از موزه ها به آمادگی ذهنی نیاز دارند، گفت: باید قبل از ورود به موزه مورد نظر، ذهن کودکان را برای آنچه قرار است ببینند آماده کرد، مثلا قبل از ورود به موزه برای بچه ها بازی، کاردستی یا قصه ای از آثار موزه را در نظر گرفت. بچه ها علاوه بر بازدید از موزه، نیاز به نوعی سرگرمی دارند که در یادگیری و ایجاد علاقه آنها به موزه خیلی تأثیرگذار است. کمبود چنین فعالیت هایی در موزه ها کاملا محسوس و همین مسائل در بی علاقگی کودکان به موزه مؤثر بوده است. البته گروه هایی هستند که این کار را برای بچه ها انجام می دهند، اما از آنها حمایت نمی شود و کاملا سلیقه ای با این موضوع برخورد می شود.

او پیرامون اینکه شرایط موزه ها به هیچ عنوان برای کودکان مهیا نیست، افزود: موزه هایی هستند که چند وقت یک بار برنامه هایی برای کودکان در نظر میگیرند، اما این برنامه ها باید منظم اجرا شود تا تأثیرگذار باشد. اولین بار در موزه بانک ملی این موضوع را دیدم که در کنار هر اثر بارکدی نصب شده بود و با اسکن آن مطلب یا فیلم کوتاهی از آن اثر نمایش داده می شد. قبل از کرونا هم در موزه موسیقی دیدم که اطلاعات سازها را به این شکل در اختیار بازدیدکننده می گذاشتند.

میرزازاده گفت: بنابراین موزه ها باید یک برنامه مدون برای برگزاری کارگاه های آموزشی در حوزه کودک داشته باشند. در دوره ای که برای کودکان تور موزه می گذاشتیم در بازدید از موزه آبگینه، کارگاه مرمت برای بچه ها برگزار کردیم و قبل از بازدید از موزه بچه ها در این کارگاه سفال های شکسته شده که با طرح های آثار خود موزه درست کرده بودیم، مرمت میکردند و بعد آنها را به داخل می بردیم تا نمونه تاریخی آن سفال را ببینند و این بازدید برای آنها خیلی جذاب بود.

این راهنمای گردشگری درباره تأثیر خانواده و مدارس در ایجاد علاقه به موزه گردی کودکان، بیان کرد: خانواده ها و مدارس اعتقاد دارند که چون بچه ها در دوران کرونا مدام در خانه بودند، حالا که قرنطینه تمام شده باید به طبیعت و شهربازی بروند و موزه گردی در چنین برنامه هایی جایی ندارد. در واقع موزه ها را نوعی مکان آموزشی می دانند. البته با چنین وضعیتی بیراه نمی گویند، اما موزه ها هم با یک برنامه ریزی درست می توانند جنبه تفریح و سرگرمی داشته باشند.

او در ادامه گفت: اگر امروز کودکانی هستند که به موزه گردی علاقه دارند و در تورهای موزه شرکت می کنند به دلیل علاقه و حمایت والدینشان است. ما امروز کودک چهار پنج ساله ای را می بینیم که شاهنامه خوانی می کند، این کودک چطور به شاهنامه علاقمند شده جز این است که والدینش او را در مسیر قرار داده اند؟ کودکان از والدین و افرادی که در تربیت آنها نقش دارند الگوبرداری می کنند، بنابراین مدرسه و خانواده دو زمینه بسیار مهم در ایجاد انگیزه و علاقه حوزه های تاریخی و فرهنگی هستند و هر چقدر برای آن وقت بگذارند نتیجه آن در کودک مشهود و قابل لمس است. پس معلم ها باید در این زمینه آموزش ببینند و یاد بگیرند باید چه کارهایی انجام دهند تا در کورکان ایجاد علاقه و انگیز کنند.

میرزازاده در عین حال معتقد است: کودکان وقتی آگاه باشند، پدر و مادرهای خود را هم آگاه می کنند. بنابراین اگر کودکان را نسبت به فضای موزه ها و محوطه های تاریخی آگاه کنیم نباید از حضور آنها در این اماکن نگران باشیم. یک کودک آگاه علاوه بر اینکه مراقب است خودش به آثار تاریخی آسیبی نزند، بلکه به افراد خطاکار حتی اگر والدینش باشند، تذکر می دهد.

این کارشناس گردشگری کودک درباره نقش موزه های کودک نیز یادآور شد: در موزه کودک عروسک های ملل و فرهنگ راهنماهایی مستقر هستند که با قصه گویی، فرهنگ اقوام مختلف را به کودکان یاد می دهند و فضای عروسکی موزه، کارگاه های آموزشی آن و نحوه معرفی فرهنگ ها کودکان را به این موزه جذب می کند. باید به چنین موزه هایی در حوزه کودک پروبال داده شود. همچنین در موزه ملک برنامه هایی برای کودکان انجام شده است که بخاطر محیط علمی می تواند فضای خیلی خوبی برای کودکان باشد، اما این موزه هم به راهنماهای تخصصی و کارآزموده در حوزه کودک نیاز دارد.