سرای ناصری یکی از جاذبه های تاریخی استان زنجان به شمار می رود

میراث آریا/ براساس آخرین گزارشات بدست آمده، سرای ناصری یکی از جاذبه های تاریخی استان زنجان به شمار می رود.

استان زنجان دارای آثار مهم و تاریخی است که هر یک از آنها دارای ارزش بالا و قدمت تاریخی است. بازار زنجان یکی از مهمترین آثار تاریخی استان است که چشم هر بیننده ای نوازش و لب هر گردشگری و بازدید کننده ای را به تحسین وادار می کند. یکی از جاذبه های گردشگری بازار زنجان، سرای ناصری است که بیش از 90 درصد آن تاکنون مرمت شده و موزه، فضای پذیرایی و حجره های صنایع دستی، فضاهای پیش بینی شده در آن هستند.

سرای ناصری زنجان در راسته بازار بالا قرار گرفته است. در ضلع شرقی آن سرای حاج ابراهیم و در ضلع غربی سرای بهجت قرار دارد که دارای سه در ورودی که یک در آن راسته بازار بالا و دو در دیگر آن به کوچه حاج ابراهیم باز می شود و به سرای دالان دراز معروف است.

بطور کلی اکثریت قریب به اتفاق مغازه ها، حجره ها و انبارهای موجود در بازار استیجاری یا وقفی است. سرای ناصری زنجان به مساحت 3 هزار مترمربع و با داشتن دو حیاط و یک دالان در دو طبقه همکف و زیرزمین بنا شده است. در قسمت میانی این سرا یک آب انبار وجود دارد. این بنا نیز با توجه به تاریخ و نحوه ساخت و مقایسه آن با سراها و بناهای هم دوره در دوران قاجاریه ساخته شده است. سرای ناصریه دارای 57 حجره و مغازه است و با داشتن حیاطی مشجر یکی از زیباترین بخش های بازار سنتی زنجان بشمار می رود.

اظهارات کسبه سرا، تاریخی که در سر در این بنا وجود دارد مربوط به زمان ساخت این سرا نیست و سرای ناصری را میتوان در ردیف بناهای پیشینه تاریخی هم زمان با مجموعه تاریخی بازار دانست. در این سال 1345 هجری قمری (1305 هجری شمسی) این سرا مرمت و بازسازی شد اما این سرا در سال 1321 هجری قمری (1282 هجری شمسی) ساخته شده است. این سرا به منظور مرکز تجارت و مبادله کالا بنا شده و از همان سالهای اولیه ساخت تاکنون محل تجارت باقی مانده است.

سرای ناصری به لحاظ کاربری یکی از کاروانسراهای فعال اقتصادی است و تخصص حجره داران آن در خرید و فروش قالی موسوم به «افشار» است که مشتری بیشتر آنها در شهرهای بن و فرانکفورت در کشور آلمان است، هم اکنون این سرا توسط بخش خصوصی اداره می شود.

باغ موزه گیاهان دارویی در قلب بازار زنجان و در سرای ناصری واقع شده است. این موزه در دو قسمت فضای بسته و باز در 750 مترمربع احداث شد. این موزه شامل چهار بخش موزه گیاهان دارویی، فروشگاه مرتبط با اقلام مصرفی گیاهان دارویی، نوشینه سرا و لابراتوار تحقیقاتی است. در حال حاضر موزه گیاهان دارویی با وجود 150 نوع گیاه دارویی و نوشینه سرا در فضای باز با سرو 30 نوع شربت و 50 نوع دمنوش گیاهی در خدمت بازدیدکنندگان و گردشگران است. این موزه قابلیت بازدید برای عموم را دارد.

موزه تخصصی گیاهان دارویی و معطر زنجان از شهریور سال 1398 فعالیت خود را با هدف ارتقای سطح علمی در حوزه گیاهان دارویی، طب ایرانی و آشنایی با گیاهان معطر آغاز کرد. این باغ موزه توانست با تلاش مداوم در داخل کشور اقدام به جمع آوری نمونه های نادری از گیاهان دارویی مختلف کند. در حال حاضر بیش از 150 نوع نمونه در این موزه نگهداری و به فروش می رسد.