حذف خرده فرهنگ ها می تواند باعث هجوم فرهنگ ها شود

ایلنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده و گزارشات منتشر شده، حذف خرده فرهنگ ها می تواند باعث هجوم فرهنگ ها شود.

در مراسم رونمایی از کتاب «یک دولت و چند فرهنگ» که در سالن اجتماعات این کمیسیون برگزار شد، حجت الله ایوبی (دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ایران) اظهار داشت: اندیشه تهیه و تدوین این کتاب به زمان حضور من در موسسه فرهنگی اکو باز میگردد، در آن زمان به درخواست دانشگاه باقرالعلوم برای کلاس های سیاستگذاری فرهنگی در خدمت دانشجویان دکترا بودم و طی گفت وگوها و جلسات مباحثه ای که شکل گرفت، به جمع بندی در مورد تدوین این کتاب رسیدیم.

وی پیرامون اینکه حذف خرده فرهنگ ها می تواند باعث هجوم فرهنگ ها شود، ادامه داد: نشست های بسیاری با اهالی فرهنگ و هنر و تئاتر برگزار شد و با توجه به دیدگاه ها و دغدغه های من در مدیریت فرهنگی، دوستان پای کار آمدند و مقاله های خوبی را در حوزه تنوع فرهنگی، گردآوری و ترجمه کردند. همچنین کتاب «دولت و هنر» اینجانب با مقدمه ژان کلود کریر (فیلمنامه نویس شهیر فرانسوی) با نگاهی بر سیاست گذاری فرهنگی در فرانسه تازه به چاپ رسیده و کتاب «1970 روز در شماره شش ژان بارت» که مربوط میشد به خاطرات من در زمانی که رایزن فرهنگی ایران در فرانسه بودم که خوشتبختانه هر دوی این کتاب ها مورد استقبال قرار گرفته و به خوبی دیده شده بوند و می توانستند راهگشای من برای تدوین اثری نو باشند.

این کتاب اثری ارزشمند در مدیریت فرهنگی و سیاست گذاری فرهنگی است

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ایران با اشاره به این موضوع که جای خالی کتابی در زمینه مدیریت فرهنگی و سیاست گذاری فرهنگی نه تنها در ایران که در تمام دنیا دیده می شود، گفت: با توجه به کارهای اندکی که در این حوزه صورت گرفته، این کتاب می تواند اثری ارزشمند در مدیریت فرهنگی و سیاست گذاری فرهنگی باشد. جای خوشوقتی است که ایران مهد تمدن ها و فرهنگ های متنوعی است که به مثابه ثروتی بزرگ برای کشورمان بحساب می آیند و از دهلیز فرهنگ ها میتوان راه را برای پیشرفت هر چه بیشتر در عرصه های ملی و بین المللی باز کرد.

ایوبی همچنین پیرامون اینکه حذف خرده فرهنگ ها می تواند باعث هجوم فرهنگ ها شود، تاکید کرد: در کشوری مثل فرانسه که داعیه تنوع فرهنگی دارد هنوز هم صحبت بر سر ادغام فرهنگ ها و نه پذیرش تنوع آنهاست! حال آنکه در ایران ما این تنوع فرهنگی و قومیتی را پذیرفته ایم و با این پذیرش راه را برای فهم درست و ژرفی از سیاستگذاری فرهنگی فراهم کرده ایم.

این کتاب صرفا یک ترجمه نیست

ایوبی نگاه عالمانه و دقیق گردآورندگان این کتاب را نقطه عطفی در ترجمه و نگارش آن دانست و اذعان کرد: در این کتاب دوستان من فراتر از یک ترجمه صرف عمل کردند و با نگاهی کاملا تخصصی مقالات گوناگون از کشورهای مختلف را گردآوری و ترجمه کردند.

دیدگاه های نظری موثر درباره تنوع فرهنگی بستری لازم برای سیاست گذاری فرهنگی است

در ادامه محمدرضا بهمنی (عضو هیات علمی پژوهشگاه و معاون همکاری های علمی فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و از نویسندگان این کتاب) نیز گفت: جمعی که این کتاب را تدوین و نگارش کردند، دانشجویان نخستین دوره سیاست گذاری فرهنگی بودند که پس از آن مقوله های فرهنگ و سیاست فرهنگی در کشور با نگاهی متفاوت دیده و بدان پرداخته شد.

او افزود: زمانی که بحث تنوع فرهنگی در کلاس مطرح شد من در مرکزی در دانشگاه مونترال کانادا بودم و منابع خوبی در این باره پیدا کردم که در حدود 400 کتاب و مقاله بود که از میان آنها بطور مشخص 10 تا 12 مقاله به موضوع تنوع فرهنگی پرداخته بود که در نهایت با همت و همفکری دوستان به 6 تا 7 مقاله برای ترجمه و نگارش این کتاب رسیدیم. پس از آن بازخوانی ها و ترجمه های تخصصی و نگارش ها و تدوین ها انجام شد و بخش هایی که می بایست، پررنگ تر و برجسته تر شد و در آخر همه این تلاش ها نیاز به یکسان سازی و قلمی واحد داشت که بدون همراهی و پشتوانه ایوبی بی تردید میسر نمیشد و ماحاصلی به این خوبی نداشت.

بهمنی تاکید کرد: برای کشورهایی که فراز و فرودشان با موضوع تنوع فرهنگی درهم آمیخته است، دو دیدگاه کلان در این باره وجود دارد: یکی دیدگاهی است که تنوع فرهنگی را فرصت می داند و دیگری دیدگاهی است که آن را تهدید می داند و بسیاری از کشورهایی که ما درباره آنها تحقیق کردیم، مواجه و برخوردشان با این موضوع درست نبود. اما خوشبختانه در کشور ما دیدگاه مثبتی نسبت به این موضوع وجود دارد.

وی همچنین دیدگاه های نظری موثر در خصوص تنوع فرهنگی را بستری لازم برای سیاست گذاری فرهنگی عنوان کرد و گفت: در شرایطی که برخوردهای مختلف فرهنگی رخ می دهد، آنچه نجات بخش است، «تنوع فرهنگی» است. ما فردای جامعه را بدون تنوع فرهنگی نمی توانیم متصور شویم.

مهدی مولایی (عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و مشاور معاون همکاری های علمی فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و از نویسندگان این کتاب) نیز گفت: تجربیات زندگی ایوبی به عنوان رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در فرانسه کمک شایانی کرد تا بدانیم در کشور ما خلاف بسیاری از کشورهای دیگر موضوع تنوع فرهنگی و اقوام مختلف همواره موضوعی قابل پذیرش بوده است و ایران با همین تنوع فرهنگ ها و رسوم است که یکپارچه و زیباست؛ چرا که همین تنوع فرهنگی از حیث روابط اقتصادی نیز می تواند بسیار مفید بوده و در مدیریت کلان کشور کارساز باشد.

عبدالمهدی مستکین (مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو ایران) ضمن تاکید بر این موضوع که حذف خرده فرهنگ ها می تواند باعث هجوم فرهنگ ها شود، اظهار داشت: در ایران فرهنگ آرایش جانهاست؛ به قول استاد سخن «سعدی شیرازی»: در اقصای عالم بگشتم بسی/ به سر بردم ایام با هر کسی/ تمتع به هر گو شه ای یافتم/ ز هر خرمنی خو شه ای یافتم.

ایوبی نیز بهترین زره برای مقابله با هجوم فرهنگ های بیگانه را بها دادن و قدر دانستن تنوع فرهنگی ها دانست و گفت: هر کسی با فرهنگ ایرانی و با نوای چنگ و عود آن آشنا شود، هرگز به سراغ فرهنگ های بیگانه نمی رود. از این رو ما باید با تمام توان در جهت شناساندن تنوع فرهنگی و به تبع آن سیاست گذاری درست فرهنگی گام برداریم.

ایران از منظر جغرافیایی دارای یک موقعیت خاص فرهنگی است

احمد محیط طباطبایی (رئیس باشگاه نوروز و مشاور دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ایران) هم با بیان این مطلب که هر کسی باید این کتاب را بخواند، افزود: ایران به لحاظ جغرافیایی نیز دارای یک موقعیت خاص فرهنگی است که قابل قیاس با هیچ جای دنیا نیست و محلی برای ورود و خروج فرهنگ هاست؛ فلات (نَجد) ایران بزرگ سرزمین وسیعی در آسیای مرکزی و جنوب غربی است. این فلات بین رودهای جیحون (آمو دریا) در شمال شرقی، کورا در شمال غربی، سند در جنوب شرقی، و فرات در جنوب غربی قرار دارد.

کوههای پامیر و هندوکش در مشرق، جلگه ورا رود (ماوراءالنهر عربی) در شمال شرق، کوههای قفقاز در شمال غربی، کوههای زاگرس و میان رودان (بین النهرین عربی) در غرب و خلیج فارس و دریای مکران یا بلوچستان (دریای عمان) در جنوب محدوده طبیعی فلات ایران را مشخص می کند که همه اینها یک ظرف جغرافیایی را پدید می آورند که گویی هر چیزی می تواند در آن وارد شود ولی در نهایت یک طعم واحد را می دهد.

محیط طباطبایی افزود: تنوع فرهنگی و تنوع اقلیمی در ایران باعث بوجود آمدن پدیده ای تحت عنوان هویت ملی با شاخصه هایی خاص شده که با هویت گروهی و رسمی فرق دارد و امری غیرارادی است که در زمان و مکان معین خود را نشان می دهد؛ در واقع آنچه ایران را از منظر تنوع فرهنگی خاص کرده، استقلال هویت ایرانی است، یک ایرانی در هر کجای دنیا که باشد، زمانی که از او بپرسند کجایی هستی؟ پیش از هر کلامی می گوید که من یک ایرانی ام. اما اگر به عنوان مثال در آمریکا به یک ناپلی برخورد کنید و از او بپرسید که اهل کجاست؟ می گوید من یک ناپلی هستم. درواقع نمیگوید که من یک ایتالیایی هستم.

رئیس باشگاه نوروز ایرانی امروز را وصل به ایرانی تپه های سیلک کاشان دانست و گفت: برای مثال خلاف یک ایتالیایی که با آن ایتالیایی رم باستان هیچ سنخیتی ندارد اما ایرانی امروز همان ایرانی هزاران سال پیش است که هویت ملی خود را همواره حفظ کرده و همین تنوع فرهنگ ها در ایران هویت ملی ما را شکل داده است.

در پایان با حضور حجت الله ایوبی، محمدرضا بهمنی، مهدی مولایی، احمد محیط طباطبایی، عبدالمهدی مستکین، امیر روشن بخش، معاون دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ایران، علی فلک پور، رئیس حوزه ریاست و اعضای کمیسیون ملی یونسکو ایران و جمعی از اندیشمندان و فرهیختگان، از کتاب «یک دولت و چند فرهنگ» رونمایی شد.

لازم به ذکر است که فرشاد مهدی پور، عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، کمیل قیدرلو، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) و مدیرکل مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، محمود حاجیلویی، عضو هیات علمی دانشگاه امام حسین (ع) و معاون خط مشی گذاری شورای عالی انقلاب فرهنگی، یوسف حسین نژاد، عضو هیات علمی دانشگاه دفاع ملی، رحیم کارگر، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قباد سلیمانی، نماینده ولی فقیه در کشور بوسنی و هرزگوین از پژوهشگران و مترجمان این کتاب هستند.

کتاب «یک دولت و چند فرهنگ» با مروری بر سیاست تنوع فرهنگی کشورها و با 22 برداشت از تجارب پنج کشور در سیاست گذاری تنوع فرهنگی زیر نظر دکتر حجت الله ایوبی، توسط انتشارات کمیسیون ملی یونسکو ایران در بهار 1401 منتشر شد. در این کتاب مسئله «هویت» اصلی ترین علت توجه به تنوع فرهنگی عنوان و به تنوع فرهنگی از آیین و نمایش تا تولید معنا و انسجام بخشی پرداخته می شود.