سهم گردشگری در اقتصاد کشور چقدر است؟

ایرنا/ بدنبال آخرین خبرهای بدست رسیده، این پرسش مطرح می گردد که سهم گردشگری در اقتصاد کشور چقدر است؟

حساب های اقماری گردشگری (Tourism Satellite Account - TSA) به عنوان ابزار آماری، آثار اقتصادی و درآمدهای حاصل از فعالیت های گردشگری در دوره زمانی مشخص را شفاف می کند، این حساب ها همواره لازمه برنامه ریزی و سیاست گذاری های کلان این حوزه بشمار می آید.

اجرای حساب های اقماری از سال 1399 در کشور آغاز شد، اما بدلیل شیوع بیماری کرونا و رکود در بخش سفر، امکان اجرای آن فراهم نشد اما اکنون که گردشگری از سر گرفته شده است می تواند روند استقرار آن تداوم یابد، روندی در چارچوب نظام جامع آماری گردشگری میان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و مرکز آمار ایران و به منظور ایجاد ابزار بررسی منافع حاصل از صنعت گردشگری، امکان سنجش بهره وری صنعت گردشگری، میزان اشتغالزایی و محاسبه گردشگری در حسابهای ملی کشور.

بسیاری از کشورها استقرار نظام حساب های اقماری گردشگری را بصورت جدی در دستور کار خود قرار داده اند و با استفاده از این حساب ها و نیز ایجاد قوانین و تخصیص اعتبارات مورد نیاز، سیاستگذاری های کلان و تصمیم گیری های خرد حوزه گردشگری را مدیریت می کنند. با تهیه حساب اقماری گردشگری گام مهمی برای ایجاد ابزار بررسی منافع حاصل از صنعت گردشگری، مقایسه رشد صنعت گردشگری با سایر بخش ها، امکان سنجش بهره وری صنعت گردشگری، اشتغالزایی و تراز پرداخت های ملی برداشته خواهد شد.

حساب های اقماری مدل پیشرفته برای رصد اقتصاد گردشگری است

سعید شفیعا، کارشناس و پژوهشگر حوزه گردشگری پیرامون اینکه سهم گردشگری در اقتصاد کشور چقدر است؟ اظهار داشت: حساب های اقماری از چند سال پیش دارای ردیف بودجه شدند، تا با اجرای آن داده های مربوط به گردشگری و سفر استخراج شود، اما هنوز داده های مورد نیاز برای استقرار حساب های اقماری تولید و استخراج نشده تا بتوان تحلیل اقتصادی از نقش و جایگاه صنعت گردشگری در اقتصاد کشور داشت.

وی بیان کرد: در مورد اینکه گردشگری تا چه اندازه در تولید ناخالص ملی سهم دارد نمیتوان ابراز نظر دقیق داشت، آماری از 4 و 4.6 تا 5 درصد در تولید ناخالص داخلی و میزان اثرگذاری در اقتصاد کشور بیان می شود - که در دنیا بطور متوسط 10 درصد است- البته این یک آسیب است که نه آمار داریم و نه از سهم شایسته این ظرفیت در اقتصاد کشور آگاهی داریم. نقص بزرگ نظام آماری و برنامه ریزی ما این است که در کنار نبود آمار دقیق و صحیح، آمارهایی وجود دارند که با تعریف و معیار مورد نیاز صنعت گردشگری برای تحلیل و برنامه ریزی تطبیق ندارد.

کارشناس و پژوهشگر حوزه گردشگری خاطرنشان کرد: حساب اقماری گردشگری مشاغل متصل به یکدیگر و میزان بازنشت سرمایه و پولی را که وارد صنعت می شود، رصد می کند و مشخص می شود ثروت و درآمد در یک منطقه چگونه پخش می شود. این حسابها می تواند سهم گردشگری در یک منطقه و مشاغل خاص آن و چگونگی بازنشت پول را شفاف کند، در برنامه ریزی بعدی روشن می کند میزان و چگونگی سرمایه گذاری در بخش گردشگری به چه شکلی در چه مشاغل چه آثار داشته است این روش، مدل پیشرفته ای برای رصد اقتصاد گردشگری است.

شفیعا خاطرنشان کرد: تا زمانی که متوجه اهمیت گردشگری از بعد اقتصادی و سهم آن در تولید ناخالص ملی نباشیم گردشگری نمی تواند به عنوان یک صنعت بالادستی سایر صنایع و مشاغل را زیر مجموعه خود در برگیرد و عامل بازنشت ثروت و پول در جوامع محلی شود و TSA و اثر صنعت گردشگری برGDP (تولید ناخالص ملی) فقط رویا و شعار خواهد بود و به واقعیت نخواهد پیوست.

وی افزود: گام اول برای استقرار حساب اقماری وجود داده های آماری دقیق و مستند براساس معیارهای گردشگری است و پیش نیاز آن ایجاد انسجام در مدیریت گردشگری کشور است، تا زمانی که متولی در این صنعت شفافیت ایجاد نکند، تحت هیچ شرایطی حساب های اقماری و اثر گردشگری بر سایر صنایع و سهم آن در اقتصاد کشور قابل ارزیابی نیست.

وی گفت: متاسفانه همچنان آمارهای تولیدی از سفر پراکنده است از طرفی متولی این صنعت هنوز به این نقطه طلایی نرسیده است که برای مدیریت گردشگری باید آمار و مستند داشته باشد و همه واحدها و اجزا منسجم در کنار هم بنشینند و راهبری صحیح داشته باشند.

صنعت گردشگری به یک بسته منسجم و هماهنگی مدیریت نیاز دارد

شفیعا بیان کرد: توسعه یافتگی آمار در موضوعاتی بچشم می خورد که اولا اهمیت آن حس شده باشد، از طرفی یک دستگاه اجرایی تمام قد پشت آن ایستاده باشد و آن را به عنوان معیار استفاده کند. متاسفانه در کشور ما موضوع گردشگری نه به عنوان یک موضوع با اهمیت، بلکه به عنوان یک مساله با یک سری سوژه یا مسائل به هم مرتبط، دیده می شود، که البته یا از آن جلوگیری یا اهمیت آن نادیده انگاری می شود، وقتی موضوعی اولویت ندارد برای آن هزینه هم نمی شود تا شاخه های دیگری درست شود.

کارشناس حوزه گردشگری گفت: گردشگری دقیقا از موضوعاتی است که یک بسته منسجم و هماهنگ مدیریتی نیاز دارد بطوریکه برای ارائه خدمتی باید 10 واحد ارائه دهنده خدمات در کنار هم باشند مثلا، گردشگر خارجی از زمان ورود به کشور از کنترل روادید تا گرفتن خودرو از راهنمای تور تا اسکان در هتل خوراک و بازدید اماکن باید یک مجموعه چند ضلعی چند جزئی اما منسجم در کنار هم قرار بگیرند.

وی افزود: رشد صنعت گردشگری در گرو تشکیلات مدیریتی واحد و منسجم است، وقتی انسجام، هماهنگی و تمرکز روی گردشگری نباشد بیشتر از آن که منافع ملی تولید کند یا بر برندسازی ملی اثر بگذارد، همه سرمایه گذاری تبلیغاتی انجام شده را به ضد تبلیغ تبدیل می کند. این روشی که ما در صنعت گردشگری از سالهای گذشته داشتیم رویکرد بی برنامه خود انگیخته و مبتنی بر ظرفیت های بالفعل شده و تصادفی را نشان می دهد.

کارشناس حوزه گردشگری خاطرنشان کرد: با همه استقبالی که از سفر آن هم در مقطع نوروز دیده می شود که البته ناشی از شرایط روانی و اجتماعی پساکرونا است، معتقدم صنعت گردشگری هنوز به آن درجه اهمیت و جایگاه واقعی خود نزد تصمیم گیران نرسیده است.