حمام گپ اثری به جای مانده از عصر صفوی در خرم آباد است

ایسکانیوز/ براساس آخرین خبر و گزارش های بدست آمده، حمام گپ اثری به جای مانده از عصر صفوی در خرم آباد است.

حمام گپ در خرم آباد، میدان گپ، در مجاورت خیابان حافظ واقع شده و در 17 خرداد 1378 با شماره ثبت 2357 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. ساخت حمام بزرگ را به علیمردان خان والی (متوفی به سال 1151 هجری قمری) نسبت می دهند. از آنجایی که این حمام در اوایل دوران قاجار توسط یکی از بزرگان لرستان به نام حسین خان ساکی مرمت و بازسازی شد، حمام گپ حدود یک قرن با نام حمام حسین خان شناخته میشد. در حال حاضر حمام گپ پس از بازسازی و مرمت به کافه ای زیبا تبدیل شده است.

حمام بزرگ در گذشته برای نظافت مردم مورد استفاده قرار میگرفت. حمام گپ که در گذشته با نام حمام بازار هم شناخته میشد، آخرین بنای تاریخی بازمانده از بخش بازار اصلی و کهنه شهر خرم آباد می باشد. این بنا حدود 710 متر مربع مساحت دارد. حمام گپ خرم آباد در گذشته دو درب ورودی داشت یکی از آنها در ابتدای راسته مسگران قرار داشته است و دیگری در صحن مسجد بازار باز میشد و در حال حاضر به راسته سراجان ختم می شود.

ورودی دوم این حمام تاریخی در گذشته به وسیله یک کوچه کم عرض به محله امامزاده زید بن علی (ع) ختم میشد تا زنان برای حمام رفتن مجبور نباشند از میان بازار عبور کنند. در گذشته، این حمام از یک ساعت قبل از اذان صبح تا طلوع آفتاب مخصوص آقایان و بعد از آن تا عصر مخصوص بانوان و مجددا از عصر تا غروب آفتاب آقایان از آن استفاده می کردند.

در ورودی حمام چند پله وجود دارد. اگر از پله ها پایین بروید، وارد فضای اصلی و بزرگی می شوید که به آن «سربینه» می گویند. این قسمت فضای عمومی حمام، به نوعی رختکن است. مردم لباسهای خود را در رختکن در می آوردند و آماده حمام کردن میشدند. در آن زمان، در این مکان کارهایی از جمله اصلاح کردن ریش و مو، صرف غذا، و استراحت هم انجام میشد. حمام گپ شامل حمام سرد و حمام گرم بوده که فضایی کوچک بین این دو برای قرار گرفتن دلاک در نظر گرفته شده بود.

از نظر فضاهای داخلی حمام گرم و حمام سرد شبیه هم هستند که بخشی از آن به علت استفاده از آب شهری به دوش های خصوصی تبدیل شده و ورودی خزینه هم بسته شده بود. همچنین در این حمام دو چال حوض وجود داشت که هم اکنون مسدود می باشند.

از طرف دیگر بخش اصلی حمام در مرکز بنا بر روی چهارستون سنگی قرار گرفته که در چهار طرف آن، چهاررختکن با پلان صلیبی قرار دارند. پوشش رختکن طاق و تویزه است و فضای چهارضلعی مرکزی هم به وسیله کاربندی به پلان گرد تبدیل شده است. در مرکز گنبد این حمام جامخانه ای قرار دارد که نور فضای داخلی را فراهم می کند.

ورودی دیگری هم در گوشه جنوب شرقی قرار دارد که به پشت حمام گرم و بخش تون حمام راه دارد. این نکته ضروری است که در سالهای گذشته فضای تون به وسیله موتور و نفت سیاه حرارت مورد نیاز برای حمام را فراهم می کرد. مسلما در زمان ساخت حمام، سوخت مورد نیاز آن از چوب، هیمه، خار و خاشاک و مواد سوختی مشابه آنها بودند که فضاهای انبار مورد نیاز سوخت ها هنوز هم باقی است.