کلات نادری مشهد | گنجینه ی نظامی نادرشاه

کلات نادری در مشهد از جمله شهرهای باستانی و قدیمی ایرانی است که عمده شهرت و نام و آوازه حال حاضر خود را مدیون نادرشاه افشار می باشد. در کلات نادری مشهد که از شهرهای برجسته خراسان رضوی نیز می باشد به راحتی می توان با آثاری که به یادگار از شاه افشار در آن باقی مانده است، رو به رو شد. این شهر باستانی از قدمت بالایی برخوردار است و به نوعی از شهرهای باستانی ایران زمین به حساب می آید، اما شاید این باستانی بودن به اندازه ای که نادرشاه برای این شهر تلاش کرد تا آن را تبدیل کند به یک قلعه نظامی قوی یا یک انبار امن برای نگهداری گنجینه هایی که با خود از هندوستان به ایران آورده بود، سبب شهرت جهانی این مکان نشد! کلات از نظر معنای کلمه ای یعنی مکانی باد و یا زیستگاهی در ارتفاع که در واقع همان ارتفاعات بالای کوه معنا می شود؛ این شهرِ خراسانی در حدفاصل 145 کیلومتری از مشهد مقدس و همچنین 1039 کیلومتری پایتخت ایران یعنی کلان شهر تهران واقع شده است و از آب و هوای معتدل و شرایط جوی کوهستانی بهره مند می باشد. پس در ادامه با ما در مجله گردشگری همگردی همراه باشید برای معرفی جاهای دیدنی کلات نادری...

کلات نادری مشهد

جالب است بدانید اولین نوشته های مربوط به جاهای دیدنی کلات نادری در ایران مربوط می شود به شاهنامه وزین حکیم، ابوالقاسم فردوسی که در بخش حماسی فرود پسر سیاوش از آن نامی به میان آورده است. البته ناگفته نماند که منطقه کلات در کل تاریخ ایران باستان از اهمیت های زیادی برخوردار بوده است همچون دوره حکومت سامانی در ایران که سبب مخفی شدن فرماندهان سامانی از جمله فائق الخاصه و ابوعلی سیمجور گشته است؛ فارغ از همه این موارد، اهمیت کلات نادری مشهد در عصر حکومت ایلخانان نیز کم نبوده و طبق گفته باستان شناسان و کارشناسان تاریخی ایران اغلب تجهیزات کناری دروازه ارغون شاه این منطقه منتسب می شود به دوره ایلخانان مغول! شروع به شهرت گرفتن کلات به عنوان منطقه ای واقع در دره ای میان مرز ایران و ترکمنستان از زمان حمله لشکر تیمور به این نقطه نظامی بود؛ به گواهی تاریخ تیمور 14 بار به کلاتی که هنوز پسوند نادری برایش قرار داده نشده بود؛ حمله کرد و هر بار دست خالی تر از قبل با شکستی سنگین مواجه می شود و این سبب شد تا به کلی دست از حمله و اشغال این منطقه بردارد. با دست به دست چرخیدن حکومت در ایران، این بار نوبت به خاندان افشاریان رسید یا اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم نوبت به نادرشاه افشار رسید؛ نادرشاه با ایجاد دیوارهایی قابل کنترل و همچنین یک دژ نظامی مستحکم در این نقطه آن را برای زندگی خود مهیا کرد و تقریبا تمام دستاوردهای خود از غنیمت های جنگی گرفته تا طلا و جواهراتی که با خود از هند آورده بود را در این منطقه قرار داد و به دلیل خدمات شایان وی به کلات، اسم نادری را بعد از کلات قرار دادند تا نام این مکان که طول 1500 متری دارد و عرض 500 متری به کلات نادری تغییر کند! پس اگر شما نیز همچون ما علاقه مند به تماشای کلات نادری در مشهد شده اید، در ادامه این مطلب همراه شوید تا بیش از پیش در خصوص این جاهای دیدنی کلات نادری اطلاعاتی بدست آورید.

عمارت خورشید

عمارت خورشید یکی از جاهای دیدنی کلات نادری، نام یک سازه سنگی 12 اتاقِ در یک باغ بزرگ و چشم نواز است که از جمله بناهای ماندگار از عصر حکومت افشاریان است. این عمارت به دستور مستقیم نادرشاه افشار در این مکان ساخته شده است و در گذشته از آن برای اقامت و همچنین نگهداری اموال و خزانه های با ارزش استفاده می شده است. گروه طراحان این بنا متشکل بوده اند از معماران هندی و ایران که موفق شدند در سال 1151 هجری قمری خواسته نادرشاه را به تحقق برسانند. علاقه مندان به این بنا می توانند همه روز جز روزهایی که در تقویم داخلی به عنوان وفات و سوگواری تعطیل می باشند از ساعت 9 صبح تا 19 شب برای بازدید از عمارت خورشید به سمت این مکان حرکت کنند و از تماشای جذابیت های موجود در اتاق ها و نقاشی ها و همچنین گچبری های هنرمندانه موجود در این فضاها لذت ببرند.

مسجد کبود

این مسجد توسط نادر شاه افشار ساخته شده است و حدودا هزار سال است که از ساخت آن می گذرد. در واقع این مسجد در زمان سلجوقی بنا شده که به گفته خود نادر شاه افشار، ایوان های اطراف و بیوتات آن را ساخته است. در نزدیکی پیشخوان مدخل مسجد کتیبه ی سنگی با خط نستعلیق که برای دوره قاجار است که تعمیر مسجد در آن دوره توسط یلنگ توش خان ابن فتحعلی، حاکم کلات در سال 1250 هجری قمری است. شما هروز از صبح تا غروب می توانید به دیدن این مسجد که از زیباترین جاهای دیدنی کلات نادری است، بروید.

حمام نادری

حمام نادری نیز یکی دیگر از آثار برجای مانده از نادرشاه افشار در کلات نادری مشهد است که در قسمت شمال غربی مسجد کبود گنبد این شهر و بر روی قسمتی که پیش تر دچار نابودی و تخریب شده بوده، به فرمان نادرشاه ساخته شده است. برای ورود به حمام نادری ابتدا باید خود را به قسمت غربی این بنا رسانده تا با حمام گرفتن و انجام اعمال طهارتی با جسم و نفسی پاک وارد شبستان مسجد شوید. حمام نادری دارای قسمت های مختلفی است که از جمله آن ها باید به خزانه، سر حمام، سردخانه و گرم خانه اشاره کرد. آب مورد نیاز این حمام که در واقع از آن برای مصارف مسجد و خانه های اطراف آن نیز استفاده می شده است از یک حوضچه قرار گرفته در قسمت شمالی مسجد تامین می شود که این آب از آبشار قره سو و با عبور از عمارت خورشید و طی کردن مسافتی نه چندان کم در آخر به آب انبار حمام نادری ریخته می شود.

بند نادری

بند نادری که به آن سد نادری نیز گفته می شود بر روی حجم آبی ژرف رود که درست از وسط کلات نادری در مشهد عبور می کند و وارد مرزهای کشور ترکمنستان می شود، ساخته شده است. این سد از دیگر خدمات مثبت نادرشاه افشار می باشد که از مصالح آجری ساخته شده است و دارای چشم انداز فوق العاده زیبایی می باشد. ارتفاع این سد از کف رودخانه چیزی در حدود 70 متر می باشد و شکل آن به گونه ای است که هر چه از ژرف رود به سمت بالا حرکت کنیم، عرض این سد نیز بیشتر می شود. بازدید کنندگان عزیز توجه داشته باشند برای تماشای این سازه نیاز به ساعت مشخصی ندارند اما توصیه می کنیم به دلیل نبود امکانات مناسب در این مکان حدالمقدور در روز سفر بازدیدی خود را ترتیب دهند!

برج و بارو و کتیبه نادری

از زمان نادرشاه تا به کنون، قسمتی از برج باروی قلعه کلات نادری مشهد به جای مانده است و این برج در در مسیر رود ژرف و اوایل کلات دیده می شود که بسیار این برج زیبا و طبیعتی چشم نواز دارد؛ زمان بازدید از بند نادری: همه روزه از صبح تا غروب و باغ ها و آبشارهای قره سو که این باغ ها در سه کیلومتر مانده به کلات نادری مشهد، جاده فرعی قره سو، کیلومتر 12 قرار دارند.

دربند ارغونشاه

کلات نادری در مشهد دارای 2 ورودی است که یکی تونل این شهر است که از جهت خراسان رضوی (مشهد) است و دیگری دربند ارغونشاه یا همان دروازه ارغونشاه که در واقع تنگه ای است در مسیر ورودی به کلات نادری؛ دربند ارغونشاه نیز همچون سایر بناهای برجای مانده از عصر حکومت نادرشاه از آجر ساخته شده است و همراه با چند برج نگهبانی که در واقع تجهیزات کناری این بنا نامیده می شوند. این دربند دارای 3 دهانه است و عبور و مرور از دروازه ارغونشاه نیز از طریق برج های دیدبانی کنترل می شده است.

کجا و چه غذایی بخوریم؟

رستوران خورشید تنها رستورانی است که می توانید برای غذا خوردن به آن جا بروید. در این رستوران انواع کباب ها و نیز ماهی طبخ می شود. همچنین در طبخ غذاها از برنج محلی کلات استفاده می شود که بسیار خوشمزه و خوش عطر است. شایان به ذکر است این رستوران در نزدیکی مرکز بهداشت مهمانسرای شهرداری قرار دارد.

چه چیزی بخریم از کلات؟

همان طور که مشهد را با قالی هایش می شناسیم، یکی از سوغات کلات هم قالی و قالیچه می باشد که در رنگ های متنوع از آن تولید می شود. جالب است بدانید زنان عشایر از این نوع پارچه ها، لباس های محلی برای اهالی کرمان می دوزند. امروزه گردشگرانی هم که به این جا می آیند از این لباس ها برای سوغات بسیار خریداری می کنند.

راهنمای مسیر منتهی به کلات نادری

مسیر رفتن به کلات، همان جاده مشهد می باشد، از گردنه های بسیاری عبور می کند و این جاده بسیار خطرناک می باشد. کسانی که با اتومبیل شخصی نیامده اند، در منطقه ی شمال شهر مشهد و در میدان بار نوغان، از اتومبیل های عمومی از صبح تا ظهر هستند که شما را به آنجا می رساند. این مسیر کمی خسته کننده می باشد و چیزی حدود دو ساعت و نیم با اتومبیل سواری و چهار ساعت با اتوبوس در راه هستید. لازم به ذکر است که مهمانسرای شهرداری تنها جایی است که میزبان مسافران می باشد اما در آن جا فضاهایی هم برای کسانی که می خواهند چادر بزنند در نظر گرفته شده است.

بهترین فصل سفر به کلات نادری

آخرای فصل بهار و سه ماه فصل تابستان بسیار مناسب برای سفر کردن به کلات و تماشای آن می باشد زیرا کلات نادری در مشهد زمستان بسیار سردی را هر ساله در خود می بیند و زمان مناسبی برای سفر به آن جا نمی باشد، همچنین در فصل پاییز هم گاه گاهی باران های شدیدی رخ می دهد و رفت و آمد کمی مشکل می شود. پس اگر یک سفر با آرامش و بی استرسی را می خواهید، باید در فصل های بهار و تابستان به کلات نادری سفر کنید.