گذر تاریخ از کویر تا جنگل در استان سمنان

استان سمنان در دامنه جنوبی رشته کوه های البرز واقع شده است و به دشت کویر ختم می شود. رشته کوه هایی که در شمال استان سمنان قرار دارند منبع اصلی آب رودها و قنات های این استان و مناطق مختلف آن محسوب می گردد. استان سمنان شامل  شهرستان های سمنان، دامغان، شاهرود، گرمسار، مهدی شهر، میامی و آرادان است. جنگل دشت شاد، پارک ملی کویر، غار دربند مهدی شهر و ... از جاذبه های گردشگری استان سمنان قلمداد می گردد. استان سمنان ششمین استان در کشور از نقطه نظر مساحت می باشد. در ادامه با ما در مجله همگردی همراه باشید برای سفر به استان سمنان ...

پیشینه تاریخی

این سرزمین در گذشته جزء، چهاردهمین ایالت تاریخی «ورنه» (ورنه) از تقسیمات شانزده گانه اوستایی در دوران باستان بوده است. قدر مسلم این است ورن یا ورنه متشکل از صفحات جنوبی البرز و خوار شامل سمنان، دامغان، خوار (گرمسار)، مهدی شهر، فیروزکوه، شهمیرزاد، لاسگرد، ده نمک، و آهوان؛ قوشه و نقاط کوهستانی مازندران بوده است. در تمام دوره حکومت مادها و هخامنشیان «کومیسنه» یا کومشان (قومس بعد از اسلام) جزو ایالت بزرگ «پارت» یا پرثو به شمار می رفت. در این دوره سمنان شهر سرحدی ایالت های پارت و ماد محسوب می شد. به همین علت برخی از مورخان، پیشینه این شهر را گاهی جزو ماد و گاهی جزو پارت به حساب می آورند. ایالت مذکور که در زمان ساسانیان  به «پشت خوار گر» تغییر نام داده شامل همان شهرهایی بوده که در ایالت «ورن» متشکل بودند. حد غربی این ایالت  «خوار» (گرمسار فعلی)، حر شرقی آن شاهرود و حد شمالی آن ایالت «پشت خوار گر» کوهستان های جنوبی طبرستان بوده است. سمنان در دوره های بعد از اسلام جز سرزمین تاریخی قومس (کومش)به شمار می آمد و نام جغرافیایی قومس تا اواخر قاجار بر سر زبان ها بود.

آب و هوا و پوشش گیاهی

به علت موقعیت خاص جغرافیایی استان سمنان و هم جواری آن با رشته کوه های البرز و زمین های هموار کویر هر قسمت از این استان دارای شرایط اقلیمی متنوعی می باشند، و سفر به استان سمنان می تواند تجربه بی نظیری را برای شما به همراه داشته باشد، به طوری که قسمت جنوبی آب و هوایی گرم و خشک؛ نواحی مرکزی معتدل، قسمت شمال شرقی آب و هوایی سرد و خشک و قسمت شمالی نسبتا سرد است. این تنوع آب و هوایی پوشش گیاهی متنوعی را نیز در این استان به وجود آورده است. به طوری که در قسمت جنوب گونه های کویری و بیابانی و در بخش میانی استان گونه های نیمه بیابانی و در بخش شمالی گونه های سردسیر و جنگلی را می توان مشاهده نمود. گیاهان کویری عبارتند از: تاغ و گز، خرشتر، اسپند، گون و درمنه و از مهم ترین گونه های گیاهی در مناطق شمالی استان خانواده سوزنی برگان، ارس، سرو و درختچه زرشک را می توان نام برد.

محیط زیست استان سمنان

این استان به دلیل داشتن مناطق و موقعیت مناسب طبیعی و وسعت کافی، جایگاه مناسبی برای حیات انواع وحوش و انواع گیاهان به شمار می آید؛ چرا که در چرا که در قسمت های شمالی استان منطقه جنگلی، کوهستانی و سردسیر با بارندگی نسبتا زیاد و پوشش گیاهی خوب؛ و در قسمت های میانی منطقه دشتی با بارندگی کمتر نسبت به شمال اما با پوشش گیاهی نسبتا خوب؛ و در قسمت های جنوبی آن کویر نمک با بارندگی بسیار کم و عدم پوشش گیاهی مناسب قرار دارد که با سفر به استان سمنان می توانید انواع پوشش گیاهی را در این منطقه ببینید.

مفاخر فرهنگی استان سمنان

در این استان شخصیت ها و مفاخر بزرگ فرهنگی، دینی، عرفانی برجسته ای به دنیا آمده و پورش یافته اند. مفاخر بزرگی مانند بایزید بسطامی، عارف بزرگ قرن دوم، شیخ ابوالحسن خرقانی،  شیخ علاالدوله سمنانی، فروغی بسطامی،منوچهری دامغانی، ابن یمین فریومدی، یغمای جندقی، حاج ملا علی حکیم الهی سمنانی، آیت الله شاهرودی، علامه حائی سمنانی و بسیاری از شعرا و بزرگان علم و ادب که در ایران از شهرت خاصی برخوردارند، همه از این دیار برخاسته و در این سازمان زیسته اند و در عال عرفان و علو ادب می درخشند.

جاذبه های گردشگری استان سمنان

در زیر می پردازیم به جاذبه های گردشگری استان سمنان و موقعیت هر کدام از آن ها شرح می دهیم:
1- موزه حمام پهنه
موقعیت: سمنان، خ امام (ره)، تیه پهنه
2- مسجد تاریخی دامغان
موقعیت: دامغان ، خ مطهری
3- مجموعه تاریخی بسطام
موقعیت: شهر بسطام
4- موزه ایلات و عشایر مهدی شهر
موقعیت: مهدی شهر، خ امام خمینی (ره)
5- موزه شاهرود
موقعیت: شاهرود، خ فردوسی
6- روستای پاده
موقعیت: آرادان، سه کیلومتری جنوب شرق آرادان
7- روستای طرود
موقعیت: شاهرود، کیلومتر 120 جاده شاهرود به اصفهان
8- موزه اقوام
موقعیت: گرمسار، بلوار آیت الله کاشانی، خ سلمان فارسی، کوچه شهید صیف علی
9- کویر حاج علی قلی
موقعیت: دامغان، کیلومتر 35 جاده دامغان به اصفهان، روستای خورزان
10- پارک ملی کویر
موقعیت: گرمسار، 65 کیلومتری جنوب گرمسار
11- غار دربند مهدیشهر
موقعیت: مهدی شهر، کیلومتر 3 جاده مهدی شهر به شهمیرزاد
12- غار شیربند
موقعیت : جاده دامغان به شاهرود، 12 کیلومتری شمال روستای طاق
13- چشمه های آبگرم سمنان
موقعیت: سمنان، 21 کیلومتری شمال غرب سمنان
14- جنگل فینسک
موقعیت: جاده شهمیرزاد به فولاد محله، کیلومتر 14 جاده ی فرعی پرور، روستای فینسک
15- جنگل دشت شاد
موقعیت: میامی، 90 کیلومتری شمال میامی
16- کویر شور آب
موقعیت: سمنان، 18 کیلومتری جنوب روستای دلازیان
17- معادن نمکی گرمسار
موقعیت: گرمسار، کیلومتر 10 جاده گرمسار به قم
18- سرخ ده 
موقعیت: شهمیرزاد، جاده ی شهمیرزاد به فولاد محله، 27 کیلومتری سه راهی پرور