حکمی که ثبت جهانی کاخ گلستان را تهدید می کند

ایسنا/ این خبر پیرامون حکمی که ثبت جهانی کاخ گلستان را تهدید می کند، برای شما مخاطبان گرامی نگارش شده است.

انگار بی توجهی فقط برای آثاری که ثبت ملی شده اند، نیست. گاهی به آثاری که با زحمت به ثبت جهانی می رسند، هم رحم نمی شود. کاخ گلستان را با قول و قرار به ثبت جهانی رساندند اما همان قول ها نقض شده و با گذشت هفت سال از آخرین وعده ها، جایگاه جهانی این کاخ در خطر است.

در سلسله گزارش های گذشته به اهمیت حفظ و صیانت از میراث فرهنگی و همچنین آثار و بناهای تاریخی که مورد بی مهری متولیان قرار گرفته اند، تا جایی که برخی از آنها به ورطه نابودی کشیده شدند، اشاره کردیم. همانطور که گفته شد ایران با پیشینه تاریخی و فرهنگی غنی از موارث فرهنگی غنی نیز بهره مند است و یکی از دغدغه های امروز نگهداری درست از این آثار است که مانند شناسنامه یک ملت و بیانگر فرهنگ و خاطرات گذشته ایران هستند.

سرای دلگشا یکی از آثار تاریخی بود که با این حکم به آغوش مرگ کشیده شد و جایگاه کاخ گلستان را به خطر انداخت. این سرای تاریخی که تهرانی های قدیمی، آن را با نام سرای وزیر نظام می شناختند، دست کم 130 سال پیش در ضلع جنوبی خیابان 15 خرداد روبروی میدان ارگ ساخته شد و با توجه به قدمتش سال 1356 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

اما از سال 1387 مالک بنا با هدف ساخت وساز درخواست تخریب سرای دلگشا را مطرح کرد که پس از مخالفت سازمان میراث فرهنگی و شهرداری منطقه 12 تهران، مالک به دیوان عدالت اداری شکایت کرد و این دیوان نیز به خروج اثر از فهرست آثار ملی رأی داد. بدنبال آن، از حدود مهر 89 تخریب تدریجی این سرا توسط مالک آغاز شد تا سرانجام دوم آذر سال 89 مالک این سرای قاجاری پس از گرفتن حکم خروج آن از فهرست آثار ملی، کار تخریب و گودبرداری این سرای قاجاری را آغاز کرد.

مجوز تخریب و نوسازی برای سرای دلگشا در سال 89 توسط معاون وقت میراث فرهنگی استان تهران - قدیر افروند - صادر و تأیید نهایی شد. در زمان صدور این مجوز، حمید بقایی رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بود.

تا وقتی که حکم جلوگیری از تخریب به مالک برسد، همه چیز بجز ساختمان و سردر ورودی این سرا از بین رفته بود. با اینکه میراث فرهنگی به لزوم حفظ باقیمانده سرای دلگشا تاکید کرد اما اوایل اردیبهشت 90، ورودی سرای دلگشا نیز با بتون پوشانده شد و چند ماه بعد، حصاری آبی رنگ و چند کانکس مقابل طبقه دوم سرا که تنها بخش تاریخی این بنا بود، گذاشته شد تا بخشهای باقیمانده سرای دلگشا از دید پنهان شوند و بعد از آن شیروانی این بنای قاجاری با کلنگ کارگران فرو ریخت و این بنا در نهم مهر 90 بطور کامل تخریب شد.

تخریب این بنای قاجاری تنها یکی از بعدهای دردناک این ماجرا بود و بعد منفی دیگر آن تعرضی بود که در پی تخریب دلگشا به حریم و بافت تاریخی بازار تهران و کاخ گلستان وارد میشد. بعد از تخریب دلگشا قرار براین شد که مجتمعی تجاری به جای بیش از 100 سال هویت و تاریخ این بخش از تهران ساخته شود.

در همان سالها بود که ابراز نگرانی ها برای بازار تهران جدی شده بود و متولیان میراث فرهنگی و میراث دوستان هشدارهایی درباره توجه بیشتر به بافت تهران را داده بودند تا سرانجام آبان 89 بازار تهران در فهرست میراث پرخطر قرار گرفت.

حالا تخریب سرای دلگشا و عاقبت مبهم ساختمان تجاری جایگزین آن نگرانی ها را درباره بازار تهران و حریم کاخ گلستان بیشتر کرد. انگار دوباره قرار بود سرنوشت مدرسه تاریخی جعفری رقم بخورد، همان مدرسه تاریخی که با اندیشه سرمایه اندوزی، جانش را به پاساژ رضا بخشیدند.

اظهار نگرانی ها برای به خطر افتادن حریم بازار تهران و کاخ گلستان

محمدابراهیم لاریجانی در آذر 89 پیرامون حکمی که ثبت جهانی کاخ گلستان را تهدید می کند، می گوید: این تخریب مصداق خوبی برای برخی از نهادهای فرهنگی بود که اعتقاد داشتند بازار تهران در خطر نیست تا به این بافت تاریخی توجه بیشتری شود.

مدیر کل اداره میراث فرهنگی و گردشگری وقت استان تهران با اشاره به اینکه بازار تاریخی تهران در فهرست میراث در خطر قرار گرفته، بیان می کند: سرای دلگشا یکی از آثار ثبتی متصل به حریم بازار تاریخی تهران است. این که بیان می شود بازار تهران در معرض خطر است و باید روی آن مدیریت بحران انجام شود، به دلیل وجود همین تخریب هاست؛ چون بازار محدوده ای برای یک مکان نیست؛ بلکه مساجد، سراها، تیمچه ها و طاق های تاریخی را تشکیل می دهد و تک تک این بناها در معرض خطر قرار می گیرند. این تخریب برای برخی از مسئولین که نسبت به قرار دادن بازار تهران در فهرست میراث در خطر واکنش نشان داده و گفتند اینها منفی بافی است، بسیار خوب بود.

مسعود علویان صدر، معاون وقت حفظ، احیا و ثبت آثار تاریخی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری می گوید: بحث تخریب سرای دلگشا از دو زاویه ثبت آن در فهرست آثار ملی و قرار گرفتن سرا در محدوده بافت تاریخی تهران قابل بررسی است. رویکردی که در بازار تهران اتفاق افتاد، متاسفانه ممکن است خطرات بسیار جبران ناپذیری را در بازار به دنبال داشته باشد. شورای فنی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری این موضوع را کاملا جدی گرفته و اعلام کرده که این قضیه تنها به میراث فرهنگی مربوط نمی شود و باید یک تدبیر ملی از سیستم های قضایی، شهری و مدیریت شهری در این گونه موارد لحاظ شود.

ماجرای تعرض به حریم سلطان از کجا شروع شد؟

زمانیکه مالک سرای دلگشا آن را تخریب کرد، مجوز ساخت مجتمع تجاری را از کمیسیون ماده 5 گرفت و در این کمیسیون ارتفاع مجاز برای مجتمع تجاری 5 /10 متر ذکر شده بود؛ چرا که سرای دلگشا در حریم کاخ جهانی گلستان قرار داشت و شرط یونسکو برای ثبت جهانی کاخ گلستان حفظ حریم بصری آن بود. ولی انگار او به یک مجتمع تجاری 10 متری راضی نبود و در سال 92 با شکایت به دیوان عدالت اداری، قصد داشت ساختمان تجاری اش را تا ارتفاع 27 متر بالا ببرد. دیوان عدالت اداری نیز با لغو رأی کمیسیون ماده ی 5، اجازه ی این کار را به مالک داد. این رای یک تیر خلاص برای کاخ گلستان بود؛ چرا که قانون یونسکو با ساخت یک مجتمع 27 متری در حریم کاخ گلستان نقض میشد.

درپی این تصمیم، در مهر 92 شهرداری تهران و اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران هر کدام در درخواست هایی جداگانه، خواستار تجدید نظر در حکم دیوان عدالت اداری شدند.

اما دو ماهی از این درخواست ها می گذشت و همچنان مجوز مجتمع 27 متری سرجای خودش بود، بر همین اساس موضوع را از کیانوش تکلو، مدیر امور حقوقی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران پیگیری می کند.

او می گوید: شهرداری درخواست خود را به شعبه ی یک تجدید نظر داده و اداره کل میراث فرهنگی استان تهران درخواستش را به شعبه سه تجدید نظر ارائه کرده است؛ اما چون منشأ هر دو دعوا یک موضوع است، باید دو پرونده در یک شعبه تجمیع شوند تا دادگاه به آن رسیدگی کند.

انگار تجمیع دو درخواست زمان زیادی می خواست و تا دی نیز خبری از تشکیل دادگاه تجدید نظر نشد و پیمانکار این مجتمع تجاری با سرعت این مجتمع تجاری را بالا میبرد.

بالا بردن مجتمع تجاری تا ارتفاع 27 متر موجب به خطر انداختن جایگاه کاخ گلستان در یونسکو بود اما انگار این موضوع آنقدرها هم مهم نبود و اتفاقا تنها موضوع قابل اهمیت رشد سریع تر قد این دیلاق تجاری بود.

کار بیشتری برای حریم کاخ گلستان از دستمان برنمی آید

این بار محمدعلی نجفی، رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پیرامون حکمی که ثبت جهانی کاخ گلستان را تهدید می کند، می گوید: بیشتر از آن چیزی که تا کنون برای سرای دلگشا و سرای افشار واقع در حریم کاخ جهانی گلستان انجام داده ایم، از عهده مان برنمی آید. چشممان به تصمیم دیوان عدالت اداری است، چون این ساخت وساز بعد از حکم دیوان عدالت اداری انجام شده است. ما با گروهی از قضات دیوان عدالت اداری صحبت کرده و به آنها وضعیت کاخ گلستان را توضیح داده ایم. در این زمینه حتی با رئیس دیوان عدالت اداری هم صحبت کرده ایم و چند نامه برای قضات دیوان و دیگر بخش های قوه ی قضاییه نوشته ایم. امیدواریم آنها در این تصمیم تجدیدنظر کنند. در مواردی که حکم دادگاه یا دیوان عدالت اداری وجود دارد، کاری از دستمان برنمی آید بجز اینکه نسبت به موضوع برای مسئولان دیوان عدالت اداری روشنگری کنیم که ما این کار را انجام داده ایم.

این در حالی بود که یک ماه بعد کورسوی امیدی برای نجات حریم کاخ گلستان روشن شد.

در همان روز در صبحانه کاری مدیران میراث فرهنگی، کیانوش تکلو - مدیر دفتر حقوقی و املاک اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران - در سخنانی بر این موضوع تأکید می کند که هر روز برای پیگیری پرونده ساخت وساز در حریم کاخ گلستان به دادگاه تجدید نظر دیوان عدالت اداری می رود و بعد از آن، در دفتر کارش حاضر می شود.

انگار این پیگیری ها کار به جایی نمی برد و آنچه که نباید در حریم کاخ جهانی گلستان رخ دهد، هر روز بیشتر خود را به نمایش می گذاشت.

تا جاییکه احمد حکیمی پور، عضو شورای شهر تهران اسفند 92 در یکی از جلسات این شورا در تذکری با تاکید بر حفظ حریم کاخ گلستان می گوید: سازمان یونسکو به شرطی ثبت جهانی کاخ گلستان را پذیرفته که حریم اطراف این مجموعه حفظ شود. اما در حال حاضر متاسفانه شاهد تخریب سرای دلگشا در اطراف این مجموعه و ساخت برج 24 طبقه ای به جای آن هستیم. سازمان میراث فرهنگی متاسفانه این موضوع را از طریق دیوان عدالت اداری پیگیری نکرده و شرایط بسیار بدی در اطراف این مجموعه بوجود آمده است. بنابراین انتظار دارم شورای شهر تهران این موضوع را با جدیت پیگیری کند و نتیجه آن را در قالب گزارشی ارائه کند.

در ادامه این جلسه احمد مسجد جامعی، رئیس شورای شهر تهران با تائید حرفهای حکیمی پور و تاکید بر تذکری که مطرح کرد، بیان می کند: قطعا این موضوع از طریق کمیسیون های شهرسازی و معماری پیگیری خواهد شد.

دادخواهی حریم گلستان در حالی ادامه داشت که مالک سرای دلگشا به کار خود مشغول بود و هر روز آجر روی آجر می گذاشتند تا به طعم ارتفاع 27 متری مجتمع تجاری خود برسد و پرونده سرای دلگشا با رای اعتراضی میراث فرهنگی در دیوان عدالت کشوری در نوبت رسیدگی بود.

نقض حریم بصری کاخ گلستان

در فروردین 93 ارتفاع برج به 13 متر رسید و زنگ هشدارها بیشتر به صدا درآمد. جایگاه گلستان در یونسکو به لغزش افتاده بود، چرا که ایران برای رسیدن گلستان به این جایگاه به کارشناسان یونسکو قول داده بود حریم گلستان حفظ شود و ارتفاع بناهای در حال ساخت اطراف آن به 10/5 متر بیشتر نرسد.

معاون میراث فرهنگی پیرامون حکمی که ثبت جهانی کاخ گلستان را تهدید می کند، می گوید: من تقریبا به هرجایی که می توانستم سر زدم؛ از شورای عالی معماری و شهرسازی گرفته تا کمیسیون ماده ی 5 و مجلس شورای اسلامی، اکنون موضوع، کاخ گلستان یا شهرداری نیست، بلکه بحث بر سر حق الناس است؛ اگر در موضوع سرای دلگشا، شرایطی مانند برج جهان نما در اصفهان تکرار شود با مشکلات بیشتری مواجه می شویم.

او که پرونده ثبت جهانی کاخ گلستان را تدوین کرده، بیان می کند: زمانی که این پرونده نوشته می شد، ایکوموس از اقداماتی که در سرای دلگشا انجام میشد، ایراد گرفت. آن زمان من به عنوان یک کارشناس به کمیسیون ماده ی 5 رفتم و توضیح دادم که اگر می خواهید کاخ گلستان ثبت جهانی نشود، خودتان به مردم بگویید؛ اما آنها صورت جلسه ای را امضا کردند و موافقت خود را با تهیه ی پرونده ثبت جهانی کاخ گلستان اعلام کردند. در همان جلسه، صورت جلسه یاد شده به زبان انگلیسی نیز تنظیم و پس از گرفتن امضای اعضا، به عنوان یک سند به یونسکو تحویل داده شد. اکنون وضعیت ساخت وساز در سرای دلگشا مانند گذشته است و در حریم کاخ آمده، اما از این به بعد، اگر طبقه ای روی طبقات در حال ساخت سرای دلگشا اضافه شود، خطرناک است. همه مطمئن باشند که رئیس شورای شهر، شهردار تهران و شورای عالی معماری و شهرسازی پشت ما هستند.

از نظر متولیان میراث فرهنگی نمیشد دست روی دست گذاشت و منتظر دادگاه تجدید نظر ماند، در همان روزها مسعود سلطانی فر، رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در نامه ای به محمدباقر قالیباف، شهردار تهران با تشریح وضعیت ساخت و ساز در سرای دلگشا، توقف عملیات اجرایی سرای دلگشا را خواستار می شود.

ارسال پرونده دلگشا به دادگاه تجدیدنظر تا بازدید دبیرکل یونسکو از کاخ گلستان

دو روز بعد (7 اردیبهشت93) حجت الاسلام و المسلمین منتظری، رئیس دیوان عدالت اداری خبر داد که پرونده سرای دلگشا به تجدیدنظر ارسال شده است.

در روزهایی که نفس های گلستان برای حفظ جایگاه خود در یونسکو به شمارش افتاده بود، دبیرکل یونسکو به بازدید آن رفت.

پروین ثقةالاسلام، رئیس کاخ گلستان درباره این بازدید توضیح می دهد: به دلیل تاریک بودن هوا در زمان بازدید دبیرکل یونسکو، او ساخت وساز در محل سرای دلگشا را ندید، قاعدتا معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، محمدحسن طالبیان با او در این باره صحبت می کند. همچنین با حضور فضای باز کاخ به وجد آمد؛ اما با دیدن ساختمان دادگستری که پشت کاخ اصلی قرار دارد، از وجود این ساختمان و از بین رفتن حریم منظری کاخ اظهار ناراحتی کرد.

مجتمع تجاری یک طبقه بیشتر از حد مجاز بالا رفته بود و کاخ گلستان یک قدم به خروج از یونسکو نزدیکتر شده بود. اگر کاخ گلستان از فهرست جهانی یونسکو خط می خورد، مشکلی بزرگتر برای ثبت دیگر آثار تهران در یونسکو بوجود می آمد.

بر همین اساس محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری (27 اردیبهشت 93) می گوید: مجتمع تجاری در حریم کاخ گلستان متأسفانه یک طبقه بیشتر از حد مجاز ارتفاع دارد و باید این مشکل هرچه زودتر حل شود.

سرانجام علی اکبر بختیاری، مدیرکل حوزه ریاست و روابط عمومی دیوان عدالت اداری از رسیدگی به پرونده سرای دلگشا در یکی از شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری در روز 30 اردیبهشت 93 خبر می دهد.

سپس بخیتاری در 31 اردبیهشت 93 از جزئیات رسیدگی به پرونده سرای دلگشا می گوید: رسیدگی به پرونده سرای دلگشا به اتمام رسید و طرفین پرونده که شهرداری، سازمان میراث فرهنگی و شاکی بود در این جلسه حضور داشتند و اظهارات نمایندگان آنها استماع شد و ظرف مدت یک هفته رای مربوط به این پرونده صادر می شود.

در تاریخ پنج خرداد 93 در پی درخواست مسعود سلطانی فر، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از دادستان عمومی و انقلاب تهران مبنی بر توقف عملیات ساخت وساز مجتمع تجاری سرای وزیر نظام (سرای دلگشا) در عرصه تاریخی تهران و حریم درجه یک مجموعه تاریخی کاخ گلستان، دستور توقف این پروژه از سوی بازپرس شعبه 2 دادسرای فرهنگ و رسانه صادر شد.

رای به نفع گلستان تغییر می کند اما...

در روز 11 خرداد 93 رای پرونده سرای دلگشا صادر شد، رای به نفع کاخ گلستان بود و حالا زمان آن رسیده بود که یک نفس راحت بکشد.

مدیرکل حوزه ریاست دیوان عدالت اداری در این باره اعلام می کند: رای صادره از شعبه تجدیدنظر قطعی است و تخریب و نوسازی سرای دلگشا با رعایت مصوبه کمیسیون مذکور و رعایت ارتفاع 10/5 متر مجاز اقدام است.

حالا باید برای حفظ حریم کاخ گلستان و رعایت مصوبه کمیسیون ماده 5، یک و نیم طبقه ای که اضافه بر ارتفاع مجاز ساخته شده بود، تخریب میشد.

اما روزها می گذشتند و این ارتفاع از حد گذشته سرجای خود مانده بود تا بار دیگر احمد حکیمی پور، رئیس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر تهران در یکی از جلسات شورای شهر تهران در تاریخ 18 آبان سال 95 به این موضوع اعتراض می کند و می گوید: کاخ گلستان تنها اثر پایتخت است که ثبت جهانی شده اما متاسفانه فعالیت سرای دلگشا در حریم این اثر ثبتی و عدم رعایت ارتفاع قطعا موجب برخورد قهری یونسکو خواهد شد.

محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری می گوید: باید درباره سرای دلگشا بر اساس ضوابط حریم میراث جهانی کارها انجام شود، چون موضوع ملی است. بارها به شهرداری و دادگاه اعلام شده که رعایت ضوابط حریم کاخ گلستان تعهد دولت و کشور است. ارتفاع مجمتمع مذکور در حریم کاخ گلستان درست مشابه ضوابط یونسکو در کمیسیون ماده 5 تصویب شده است و باید ارتفاع غیر مجاز آن کوتاه شود، اما به طول انجامیدن این اقدام تا امروز به دلیل فرایند قضایی بوده است، هرچند لازم است شهرداری تلاش بیشتری برای انجام کار داشته باشد.

پیروز حناچی، شهردار وقت تهران در پاسخ به این پرسش که چرا در طول چند سال گذشته یکی دو طبقه باقیمانده کوتاه نشدند، به این پاسخ بسنده می کند که خوشبختانه دیوان عدالت دیگر مانند سابق رای را به نفع مالک نمی دهد و در آرای خود تجدید نظر کرده است، درست مانند همین بحث که مجوزِ نخست برای سرای دلگشا یک برج 15 طبقه بود، اما حالاخوشبختانه این ساخت وساز در 5 طبقه متوقف شده است. مالک کنونی دلگشا در دیوان عدالت اداری در حال انجام پیگیری های حقوقی است و پرونده این اتفاق در دیوان عدالت اداری مفتوح است.

حناچی اما به این نکته نیز تاکید می کند: به دیوان عدالت اداری گفته ایم، در بحث کاهش ارتفاعِ مجتمع تجاری در حال ساخت به جای سرای دلگشا، با میراث فرهنگی طرف نیستیم، چون اتفاق رخ داده، تعهد دولت ایران به کنوانسیون میراث جهانی است که باید این ضوابط را رعایت کند و رعایت نکردن آن به معنای در معرض خطر قرار گرفتن کاخ جهانی گلستان است.

فرهاد نظری، مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی تاکید می کند: براساس پرونده کاخ گلستان در یونسکو، ارتفاع مجاز برای این ساخت وساز تا 12 متر است. در شرایط کنونی کاخ گلستان، این یک اصل کلی است که مجتمع تجاری دلگشا در مقابل نخستین و تنها بنای جهانی پایتخت باید کوتاه شود، در غیر این صورت خطر خروج از ثبت برای این اثر وجود دارد.

به نظر می رسید فرصت کاخ گلستان برای حفظ جایگاهش در یونسکو رو به پایان بود و تلاش ها برای حفظ این جایگاه کافی نبودند اما این فقط گلستان نبود که جایگاه جهانی خود را از دست می داد این زیرسوال بردن تعهدات ایران در حفظ آثار جهانی خود بود.

دو سال دیگر هم گذشت اما هنوز مجتمع تجاری دلگشا مقابل کاخ گلستان کوتاه نیامده بود و با سماجت بر بر سر جایش ایستاده بود. اهمیت جهانی ماندن کاخ گلستان برای مالک این مجتمع آنقدر بی اهمیت بود که در این سالها فقط کار خود را می کرد.

اما دلاور بزرگ نیا، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران 28 خرداد سال 97 در مقابل این جمله که سرای دلگشا برخلاف همه صحبت ها و پیگیری ها هنوز تعدیل نشده و کار در کارگاه آن ادامه دارد، با تعجب می گوید: آخرین مکاتبه ما پافشاری بر تعدیل بخش عقبی برج بود که باید در مقابل کاخ جهانی گلستان کوتاه بیاید.

او در مقابل این جمله که چرا براساس قوانین میراثی فرهنگی در مقابل این ساخت و ساز نمی توانیم پروژه را تا زمانی که بخش مورد نظر تعدیل نشود، متوقف کنیم، با لبخند اظهار می کند: اگر بولدوزر را برای کار راه بیندازند، میراث فرهنگی جلو آن می خوابد.

از روزی که رای دادگاه تجدید نظر به نفع کاخ گلستان و مبنی بر کوتاه آمدن مجتمع تجاری دلگشا صادر شد، هفت سال است که می گذرد اما هنوز کسی سراغ نیم طبقه آخر سرای قاجاری تخریب شده ای که سالها داد رسانه ها را درآورد، نرفته است. بدون هیچ توجهی، مالک تا امروز با موفقیت طرح خود را جلو برده و هنوز قدم نهایی برای رضایت ارزیابان یونسکو و حفظ عرصه و حریم جهانی کاخ برداشته نشده است.

مقصر فقط دلگشا نبود

در میان همین سروصداها بود که سال 97 بار دیگر خبر رسید این بار عرصه و حریم کاخ جهانی گلستان را یک چلوکبابی به خطر انداخته، خطری در ضلع شرقی کاخ که نه فقط گودبرداری زیر زمینش بلکه ارتفاع غیرمجازی که در صورت احداث شدن مجتمع روی بخشی از فضای کاخ سایه می انداخت و جهانی ماندن گلستان را با اما و اگرهای زیادی همراه می کرد.

و نه فقط همین تعرض که حرف و نقل ها هم زیاد بودند؛ از همان اوایل سال 1397 که یک بار حرف از تخریب سرای سیگارچی بود و یک بار نقل محافل تخریب انبار بانک تجارت در نبش بن بست تکیه دولت در حریم درجه یک کاخ گلستان بود و بعد از چند روز هم که مجوزی از سال 1395 برای تخریب بنای نه چندان قدیمی یک مغازه کبابی در عرصه کاخ گلستان و حتی در درصدی از زمین این محوطه جهانی رو شد.