کارگاه های مرمتی ارگ بم در شرف تعطیلی هستند

ایلنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده و گزارشات منتشر شده، کارگاه های مرمتی ارگ بم در شرف تعطیلی هستند.

محسن قاسمی (مدیر پایگاه پژوهشی میراث جهانی بم و منظر فرهنگی آن) با اشاره به آنکه فروکش کردن تب کرونا فرصت برای بازگشایی درهای ارگ بم به روی گردشگران را ایجاد کرده ، گفت: درحال حاضر میتوان گفت تقریبا تمام پرسنل سر کار هستند و روال عادی کار در جریان است. از این رو پروژه های مورد نظر در دست اجرا هستند.

او پیرامون اینکه کارگاه های مرمتی ارگ بم در شرف تعطیلی هستند، ادامه داد: در طول یک سال و نیم گذشته کارهای مختلفی انجام شد که در میان آنها مرمت صفر تا 100 چهار اثر وجود دارد که رونمایی از آن با حضور وزیر میراث فرهنگی محقق خواهد شد. مجموعه برج کلاه فرهنگی که برج دیده بانی اصلی ارگ بم است، خانه سیستانی که درحال حاضر تبدیل به پایگاه پژوهشی میراث جهانی بم و منظر فرهنگی آن شده، عمارت دروازه دوم و برج فرمانده قشون که یکی از بزرگترین برج های ارگ بم است، بطور کامل مرمت و بازسازی شده اند که بزودی رونمایی می شوند.

به گفته قاسمی، پروژه هایی مانند اصطبل حکومتی ارگ بم، یخدان و امامزاده سید عبدالله، خانه میراکبر نیز در دست مرمت و بازسازی هستند. درعین حال در حوزه زیرساخت نیز موفق شدیم کمپ اقامتی احداث کنیم و مجموعه انبارها و نقلیه پایگاه که وضعیت نابسامانی داشت را ساماندهی کنیم. درواقع میتوان گفت حلبی آباد را سامان دادیم.

اعتباراتی که نیست

او درخصوص چرایی طولانی شدن مرمت مجموعه هایی مانند اصطبل سلطنتی ارگ بم گفت: اصطبل بزرگترین اصطبل تاریخی کشور است که دارای 3 سالن بزرگ است. ضمن آنکه ما مشکل تامین اعتبار داریم. همچنین در تامین مصالح مورد نیاز با مشکل روبه رو هستیم. از اوایل سال 1400 تاکنون جز حقوق پرسنل هیچگونه اعتباری برای تامین مصالح، ابزار و… دریافت نکرده ایم. اگر اعتبار داشته باشیم، دوساله مرمت و بازسازی اصطبل تمام خواهد شد.

مدیر پایگاه پژوهشی میراث جهانی بم و منظر فرهنگی آن در پاسخ به این سوال که با توجه به آنکه بیش از 9 ماه است که اعتباری برای تامین مصالح ندارید، چگونه توانستید کارها و امور پایگاه میراث جهانی را پیش ببرید، گفت: با استفاده از هرآنچه که در انبارها باقی مانده بود، موفق شدیم تا اینجا کار را پیش ببریم. ضمن آنکه از شهرداری و مردم کمک می گیریم و حتی جنس هایی گرفته ایم که اکنون بدهکار پرداخت هزینه آن هستیم. این جنس ها با توجه به اعتبار مجموعه گرفته شده و به نوعی چکی خرید شده و باید هزینه آن پرداخت شود.

او خاطرنشان کرد: نامه های فراوان برای وزارتخانه میراث و امور پایگاه ها نوشته ام و از اوضاع خراب در حوزه اعتبارات سخن گفته ام. حتی اگر همینطور پیش رویم، احتمال تعطیلی کارگاه های مرمتی و بازسازی وجود خواهد داشت. تمام اعتبار حقوق مجموعه را یونسکو می دهد، چرا که ثبت جهانی است. اعتبار استانی نداریم. البته می توانند کمک کنند اما به اندازه ای اعتبار کم است که چیزی به ما نمی رسد. اعتبارات وزارت میراث در مقایسه با سایر وزارتخانه ها بسیار اندک است.

موزه باستان شناسی

مدیر پایگاه پژوهشی میراث جهانی بم و منظر فرهنگی آن همچنین از راه اندازی نخستین موزه تاریخ و باستان شناسی جنوب شرق کشور خبر داد و گفت: شهرداری ساختمانی را برای احداث موزه در اختیار ما گذاشته و سعی کردیم طراحی داخلی آن را سامان دهیم. ضمن آنکه قرار است اشیایی از دوره نوسنگی تا اسلامی در این موزه به نمایش درآید. در میان این اشیا بیش از 200 هزار قطعه سفال با ارزش و حتی اجساد نوزادانی که در میان حصارهای ارگ بم یافت شده، دیده می شود. درواقع آثاری از دوره پیش از تاریخ که شامل سفال و ابزار سنگی است تا آثار دوره اسلامی در این موزه به نمایش گذاشته می شود. این موزه شامل سه گالری پیش از تاریخ، پیش از اسلام و دوره اسلامی خواهد بود.

او افزود: حتی آثار مردم شناسی و سایر آثار تاریخی و باستانی هم به نمایش در خواهد آمد. این موزه در برگیرنده تمام آثاری خواهد بود که طی سالیان سال در مجموعه ارگ بم و منظر فرهنگی آن بدست آمده اند. هر آنچه قبل از زلزله بم و در طول 18 سال گذشته بعد از زلزله کشف شده و بدست آمده در این موزه به نمایش گذاشته خواهد شد. امیدواریم این موزه در فروردین 1401 افتتاح شود.

قاسمی درخصوص محل فعلی نگهداری این آثار گفت: بسیاری از آثار ارزشمند درحال حاضر در یک نمایشگاه که دائر است، نگهداری می شود و برخی از آثار نیز در بانک سفال و انبارهای سفال هستند. برخی از آثار هم در موزه های استان نگهداری می شوند که با افتتاح این موزه، منتقل خواهند شد.

زلزله و استحکاماتی که انجام شدند

مدیر پایگاه پژوهشی میراث جهانی بم و منظر فرهنگی در پاسخ به این سئوال که طی چند ماه گذشته و وقع زلزله های پیاپی در جنوب کشور بیم آن می رود که مجموعه میراث جهانی ارگ بم بازهم توسط زلزله تهدید شود از این رو آیا استحکام بخشی های لازم انجام گرفت یا خیر، گفت: تمام مرمت هایی که انجام می شود براساس ضوابط یونسکو است. خشت از خاک است و نمی توانیم در متریال مجموعه ارگ بم دخالت داشته باشیم، چرا که ماهیت آن تغییر می کند. اما در سیستم های مقاوم سازی و نحوه اجرا کارهایی انجام می دهیم که از آنجمله میتوان به سیستم ژئوگرید، کلاف کشی های افقی و عمودی، استفاده از الیاف درخت نخل در ساختارها نام برد تا بتوانیم مقاوت بنا را در مقابل زلزله بیشتر کنیم اما در مصالح نمی توانیم دخل و تصرفی داشته باشیم، چرا که در آن صورت دیگر نمیتوان نام بزرگترین شهر خشت و گلی جهان را بر روی ارگ بم گذاشت.

یافته های جدید ارگ بم

او در پاسخ به این سئوال که آیا طی سالهای گذشته توانسته ایم یافته جدیدی در مجموعه ارگ بم داشته باشیم که قدمت آن را بیشتر کند، گفت: حدود از 18 سال از زلزله بم می گذرد. در 10 سال نخست مدیریت به صورتی پیش رفت که در حوزه باستان شناسی فعال شده بود چرا که قصد برآن بود که از زلزله و تخریب صورت گرفته برای شناسایی بخش های جدید در حوزه باستان شناسی استفاده شود. از این رو با بررسی های انجام گرفته موفق شدند که قدمت ارگ بم از 2250 سال به 6000 برسانند. حتی در بخش حصار پیرامونی متوجه شدیم مغز آن به دوره اشکانیان می رسد و حتی منطقه حاکم نشین درحالی که تصور می کردیم دوره اشکانی است اما ساختارهای دوره مادها در آنجا بدست آمد. اما از سال 1390 به این سو، اعتبارات صرف مرمت و بازسازی می شود.

کرونا فروکش کرد، بازدیدها رونق گرفت

قاسمی در ادامه به توقف یک ساله بازدید از مجموعه میراث جهانی ارگ بم اشاره کرد و گفت: با توجه به شیوع کرونا شاهد توقف بازدیدها بودیم و فقط 12 روز فروردین را اجازه بازدید دادیم که با حضور 12 هزار بازدیدکننده همراه بود. اما اکنون باتوجه به بازگشایی مجدد مجموعه، شاهد حضور گردشگران و بازدید کنندگان هستیم.

او خاطرنشان کرد: گردشگران داخلی استقبال خوبی از ارگ بم دارند و بخصوص آخر هفته ها تعداد بازدیدکنندگانمان زیاد است. گردشگران خارجی نیز تعدادشان محدود است و هر هفته چند نفر از این مجموعه دیدن می کنند.