معرفی تعدادی از ژئوسایت های زیبای ژئوپارک جهانی قشم

ایرنا/ این خبر پیرامون معرفی تعدادی از ژئوسایت های زیبای ژئوپارک جهانی قشم برای شما نگارش شده است.

این ژئوپارک به مساحت 2 هزار و 600 کیلومتر مربع شامل جزیره های قشم و هنگام و 500 متر مرز حاشیه دریایی این جزایر و خلیج دیرستان است که در سال 1396 از امتیاز ژئوپارک یونسکو بهره مند شد. ژئوپارک تنوع عظیمی از چشم اندازهای زمین شناسی در کنار تنوع سایت های مختلف را ارائه می کند و علاوه بر این، تنوع اکولوژیکی، باستان شناسی و فرهنگی خاصی دارد.

جنگل حرا

جنگل های حرا قشم که دارای پنج عنوان تالاب بین المللی، ذخیرگاه زیست کره، منطقه حفاظت شده، منطقه ویژه دریایی و منطقه ویژه پرندگان است، به عنوان یکی از ارزش ها و جذابیت های طبیعی ژئوپارک قشم شناخته شده است. این جنگل ها به عنوان یکی از مهمترین اکوسیستم های آبی حایل بین دریا و خشکی است که دارای ارزش زیستگاهی و نقش حفاظتی در فرآیندهای بیولوژیک سواحل گرمسیری و نیمه گرمسیری را برعهده دارد. حرا درختی آب شورزی است که به هنگام مد دریا تا گلوگاه در آب فرو می رود و با خاصیت تصفیه ای که در پوست آن وجود دارد، آب شیرین دریا را جذب و نمک آن را دفع می کند.

گنبد نمکی و غارهای نمکدان

گنبد نمکی و غارهای نمکدان که یکی از عجایب هفت گانه قشم است در فاصله 100 کیلومتری شهر قشم قرار دارد. 570 میلیون سال از زمان شکل گیری ژئوسایت نمکدان می گذرد. در این منطقه به دلیل پدیده دیاپیریسم گنبد نمکی به ارتفاع حدود 280 متر با قطر قاعده ای حدود هفت کیلومتر سر برآورده است. در این گنبد 17 غار نمکی وجود دارد که یکی از آنها طولانی ترین غار دنیاست، از مهمترین جاذبه های ژئوپارک قشم محسوب می شود.

براساس مقاله معرفی تعدادی از ژئوسایت های زیبای ژئوپارک جهانی قشم باید بدانید که گنبد نمکی به بدلیل بالا آمدن توده نمکی انباشته در لایه های زیرین در سطح زمین پدیدار شده است. نمک در هنگام صعود به لایه های بالایی و سطح زمین، مقدار زیادی از سنگ ها و کانی های اعماق را با خود به سطح آورده و به همین دلیل در آن ناحیه تنوع بالایی از سنگ ها و کانی ها مشاهده می شود. وجود چشمه های نمک و سفیدپوش شدن دره ها و زمین های اطراف این گنبد توسط نمک، چشم اندازی رویایی به منطقه داده است.

جزایر ناز

در نوار ساحلی جنوبی قشم چند جزیره نسبتا کوچک در نزدیکی ساحل قرار گرفته اند که در هنگام مد دریا از جزیره قشم جدا شده و به صورت جزایر مستقل درمی آیند و در هنگام جزر دریا به جزیره قشم متصل می شوند. این ویژگی جزایر ناز برای مردم بسیار جذاب و هیجان انگیز است. همچنین این بخش از ساحل جنوبی دارای تنوع زیستی ویژه و غنی بوده و پرندگان مهاجر و غیر مهاجر زیادی در این منطقه مشاهده می شود.

دره تندیس ها

ژئوسایت دره تندیس ها در جنوب غربی روستای طبل و در جوار روستای ملکی قرار دارد. این دره یکی از ژئوسایت های شگفت انگیز ژئوپارک قشم است که وسعت زیادی دارد و در گستره آن میتوان انواع پدیده های زمین شناختی و تندیس های طبیعی شکل گرفته بر اثر فرسایش فیزیکی را مشاهده نمود.

یک گردشگر می توان یک روز تمام را در این دره ها جذب طبقات مارن، سنگ آهک و ماسه سنگهایی شود که به صورت منظم لایه و با ضخامت های کم تا توده ای در برابرش تجلی می کنند. ابر و باد و باران و فشارهای وزنی طبقات رویین به عنوان عوامل ناهمگن فرسایشی دست به دست هم داده اند تا احجامی زیبا را خلق کنند. فرسایش طبیعی باعث ایجاد پیکره های بسیار بزرگی شده که به انسان، حیوانات و پرندگان شباهت دارد. مقاومت های نابرابر لایه های مختلف باعث شکل گیری تندیس هاست که همه حاصل همین پدیده های رسوبی است.

تالاب پرندگان دوکوهک

سواحل شمالی قشم از منتهی الیه شرقی شهر قشم تا روستای هلر و شهر درگهان از وسیع ترین و غنی ترین پهنه های گلی خلیج فارس بحساب می آید. انواع موجودات بی مهره کف زی مثل کرم های حلقوی، انواع نرمتنان و انواع سخت پوستان ریز و درشت در این منطقه مشاهده شده و به عنوان گونه های کلیدی منطقه و یکی از حلقه های مهم زنجیره غذایی در این منطقه بشمار می آید.

میزان بالای موادمغذی و پایین بودن شدت جریان آب دریا پناهگاه مناسبی را برای زیست پرندگان مهاجر در این منطقه فراهم کرده که همه ساله شمار زیادی از پرندگان مهاجر را در فصل سرما به این منطقه می کشاند. 120 گونه پرنده آبزی و کنار آبزی شامل انواع سلیم ها، حواصیل ها، باکلان ها، باشلک ها، پرستوهای دریایی، کاکائی ها از ظرفیت غذایی این ژئوسایت برخوردار می شوند. پرندگان شکاری نیز بویژه پلیکان های خاکستری و فلامینگوهای بزرگ و عقاب ماهیگیر نیز در میان پرندگان مهاجری که وارد تالاب دوکوهک در جزیره قشم می شوند، مشاهده شده است.

دره ستاره ها

یکی از ژئوسایت های اصلی ژئوپارک قشم که قدمت سازندهای زمین شناسی آن به 10 میلیون سال پیش می رسد، ژئوسایت دره ستاره ها در نزدیکی روستای برکه خلف واقع شده است. دو فرآیند طبیعی فرسایش آبی و بادی ساختار ژئومورفولوژی منحصر بفردی در طبیعت بوجود آورده که برای اغلب مردم بسیار شگفت انگیز و دیدنی است. دره ستاره ها در زبان محلی به نام استاله کفته شناخته می شود که به معنی ستاره افتاده است. بر اساس باور مردم محلی، ستاره ای در این منطقه به زمین برخورد کرده و بر اثر این برخورد اشکال و احجام عجیب در این منطقه پدید آمده است.

ساحل لاکپشت ها

ساحل زیبای روستای شیب دراز یکی از چندین محل مناسب تخم گذاری لاکپشت های دریایی پوزه عقابی در خلیج فارس می باشد. هر ساله لاکپشت ها از اوایل اسفند تا اواخر فصل بهار جهت تخم گذاری به این ساحل می آیند. لاکپشت دریایی پوزه عقابی از جمله گونه های در معرض خطر انقراض است. بر این اساس منطقه شیب دراز تحت نظارت قرار دارد تا از انقراض این گونه جلوگیری شود.

دره شور

قدیمی ترین سنگ های رسوبی جزیره را میتوان در این منطقه مشاهده نمود. این ژئوسایت بسیار وسیع است و مساحت آن به حدود 12 کیلومترمربع می رسد. وجود چشمه های گوگردی نقش و نگاری شگرف به دره داده و گویی هنرمندی چیره دست آن را به تصویر کشیده است. البته این تنها ویژگی این چشمه ها نیست و خاصیت درمانی آن سالانه هزاران نفر از بومیان منطقه را به سوی خود می کشاند. چشم انداز بکر و دست و نخورده طبیعت و نبود پوشش گیاهی از ویژگی های خاص این ژئوسایت است.

غارهای خربس

خربس مجموعه ای از غارهای طبیعی است که با دست بشر توسعه یافته و در سازندهای زمین شناسی نرم فرسا قرار گرفته است. سن زمین شناسی سازند این اثر نزدیک به ده میلیون سال و قدمت تاریخی این اثر حداقل تا دوره ساسانی است. غارهای خربس که از بیرون ساختار ساده و طبیعی و زمین شناختی خود را همچنان حفظ کرده اند از درون با مجموعه دهلیزها، تالارها و اتاق های متعدد است که نشانه حضور مردمانی از دوران های کهن در این جزیره می باشد.

ژئوسایت ژئولینک

ژئوسایت ژئولینک محدوده ای در حد فاصل ژئوسایت های دره شور و نمکدان در یال جنوبی تاقدیس منطقه سلخ است. این ژئوسایت نمایشگاهی از پدیده ها و عوارض ساختاری مرتبط با تاقدیس ها و فرسایش است. نزدیکی به ساحل جنوبی باعث افزایش تاثیر عملکرد عوامل فرسایش و موجب شکل گیری پدیده های جالب فرسایشی در این سایت شده است.

تنگه چاهکوه

ژئوسایت تنگه چاهکوه با چشم اندازی فوق العاده از حجّاری آب در صخره ها و دیواره ها، در مجاورت روستای چاهوشرقی قرار دارد. این تنگه بدلیل وجود لایه های نرم قابل فرسایش و تاثیر عملکرد فرسایشی آب شکل گرفته است. در دیواره های این دره حفره ها، درزها و بریدگی های بسیار زیاد و متنوعی ایجاد شده که به آن ساختار و چشم انداز ویژه ای بخشیده است. این سایت را به دلیل وجود چاه هایی که توسط مردمان محلی همجوار با این ژئوسایت برای نگهداری و ذخیره آب باران حفر شده، چاهکوه نامیده اند.

موزه ژئوپارک جهانی قشم

در موزه ژئوپارک قشم موزه توجه ویژه ای به آثار طبیعی، تنوع زیستی و صنایع دستی هنرمندان جزیره شده است. ماکت سه بعدی بزرگ جزیره و بسترهای طبیعی بازسازی شده ژئوسایت های ژئوپارک از جاذبه های اصلی این موزه بشمار میرود. افزون بر سه هزار نمونه موجود در موزه شامل کوچکترین پستاندار جهان با نام «حشره خوار کوتوله» به وزن 2 گرم تا اسکلت نهنگ 11 متری در این موزه به نمایش درآمد. از ویژگی های این موزه به وجود سه گونه از لاکپشت های حوزه خلیج فارس همچون لاکپشت پوزه عقابی و پشت چرمی (با 725 کیلوگرم وزن و 2 متر قد) نیز میتوان اشاره کرد. از دیگر بخشهای جذاب موزه ژئوپارک جهانی قشم چیدمان نمونه ها و اشیای موزه ای در بستر بازسازی شده طبیعی جزیره قشم است.

ژئو سایت بصیرا

در بخش های غربی جزیره قشم حد فاصل روستای گوری و مرادی ژئوسایت بصیرا واقع شده است. این ژئوسایت از تپه های مرتفع اما مسطح و تخت با دیواره های پرتگاهی تشکیل یافته و عملکرد فرسایش در دامنه های آن اشکال فرسایشی بدیع و ساختمان های پلکانی ایجاد کرد. نفوذ جریان آب حاصل از بارش باران از طریق شکاف های سنگی و نفوذ آن در طبقات مارنی باعث ایجاد اشکال فرسایشی در این ژئوسایت شده است.

ژئوسایت دیواره قاضی

این ژئوسایت وسیع در غرب جزیره واقع شده است. ژئوسایت دیواره قاضی دارای اشکال فرسایشی متنوع از جمله اشکال ستونی و قارچ مانند می باشد. اشکال دیواره مانند این سایت حاصل تناوب قرارگیری لایه های ضخیم آهکی سخت فرسا و لایه های توده ای و نرم فرسای مارنی است. از دیگر اشکال ژئومورفولوژیک موجود در این سایت شیارها و خندق هایی است که در اثر فرسایش ناشی از جریان یافتن آبهای حاصل از بارندگی نمایان شده است. از محل این ژئوسایت میتوان چشم انداز کاملی از ژئوسایت بصیرا را مشاهده کرد.