تاثیر تغییر ساعت بر سلامتی

جابجایی ساعت می تواند تاثیر بدی روی زمان بندی بیولوژیک بدن داشته باشد و منجر به اختلالات شود.

طرح صرفه جویی در نور روز که با اصطلاح (Daylight Saving Time) در اغلب کشورهای جهان اجرا می شود در ایران هم ابتدای فصل بهار و همچنین اول مهر به ترتیب یک ساعت جلو و عقب کشیده می شود. تغییرات ناشی از تغییر ساعت تاثیراتی بر زندگی مان می گذارد که برخی ملموس است و برخی بدون آن که توجه مان را جلب کند در اتفاقات روزمره ریشه می دواند. با توجه به این که ساعت رسمی کشور در ساعت 24 سه شنبه 30 شهریور یک ساعت به عقب کشیده می شود، در ادامه به بررسی برخی عوارض این تغییر پرداخته ایم:

ریشه تاریخی ماجرا

در واقع اولین کسی که تغییر ساعت رسمی کشور را پیشنهاد داد، جورج هادسون از زلاندنو در سال 1895 بود. او که حشره شناس بود می خواست در روزهای کاری بتواند زمان بیشتری از نور روز استفاده و حشرات را جمع آوری کند.

10 سال بعد، ویلیام ویلت، ساختمان ساز، همین ایده تغییر ساعت را پیشنهاد داد و معتقد بود اگر ساعت ها در تابستان به عقب کشیده شود، در هزینه های روشنایی بریتانیایی ها صرفه جویی می شود و برای سرگرمی هایی که به نور روز نیاز است، وقت بیشتری خواهند داشت. این پیشنهاد تا جنگ جهانی اول عملی نشد. هنگام جنگ، امپراتوری آلمان و متحدانش برای صرفه جویی در مصرف سوخت، ساعت رسمی کشور را تغییر دادند. پس از جنگ، بیشتر کشورها ساعت رسمی کشور را تغییر ندادند اما آمریکا هنگام جنگ جهانی دوم دوباره این تغییر را انجام داد.

تاثیر منفی تغییر ساعت روی سلامت بدن

اختلال در خواب

ساعت بیولوژیکی بدن با تغییر ساعت دچار اختلال می شود و تا زمانی که خود را با شرایط جدید زمانی وفق دهد، با مشکلاتی از جمله به هم ریختگی الگوی خواب، مواجه می شود. همچنین نخوابیدن به موقع در شب احساس خستگی و خواب آلودگی در روز بعد را تشدید می کند. بررسی ها نشان می دهد یک روز تا سه هفته طول می کشد تا بدن با شرایط جدید سازگار شود که البته در برخی افراد این سازگاری کامل رخ نمی دهد.

افسردگی

برگشت ساعت ها به زمان استاندارد در فصل پاییز باعث کاهش یک ساعت از نور روز در بعدازظهر می شود که این تغییر ناگهانی می تواند منجر به بیماری روانی از جمله اختلال دوقطبی و اختلال عاطفی فصلی (SAD) شود. برخی از افراد نمی توانند تغییر زمانی به وجود آمده در روند زندگی شان را تحمل کنند و این تغییر حتی تا یک هفته، روی حال روحی و رضایت شان از زندگی اثر منفی می گذارد. برخی از بررسی ها در استرالیا نشان داده است که آمار خودکشی در چند هفته ابتدایی تغییر ساعت بالا می رود.

حملات قلبی

بررسی ها نشان داده است که حملات قلبی در سوئد در هفته اول تغییر ساعت رسمی حدود 5 درصد بیشتر از زمان های دیگر می شود. در یک بررسی دیگر در دانشگاه آلاباما مشخص شد، تنها در دو روز اول تغییر ساعت، 10 درصد به خطر سکته های قلبی اضافه می شود که این مقدار افزایش در پاییز کم می شود و به حالت قبل برمی گردد.

سطح فعالیت

برخی از موافقان تغییر ساعت رسمی می گویند، وقتی به طول روز اضافه می شود ما فعال تر و سرزنده تر می شویم اما بررسی ها خلاف این عقیده را اثبات کرده اند. سال 2014، محققان به بررسی سطح فعالیت کودکان در 9 کشور جهان پرداختند و دریافتند افزایش در مقدار فعالیت آن ها فقط 2 دقیقه است و البته چنین افزایشی در کودکان آمریکایی دیده نشد.

کاهش رضایت و استفاده بیشتر از کلمه «خسته»

هم در انگلیس و هم در آلمان، مطالعات نشان داده است که میزان رضایت از زندگی در هفته اول پس از تغییر ساعت کاهش می یابد. در ضمن، یک مطالعه تجزیه تحلیلی در فیس بوک به «احساساتی» که مردم به اشتراک می گذاشتند توجه کرد. در این مطالعه مشخص شد در روز دوشنبه پس از شروع طرح تغییر ساعت، استفاده از کلمه «خسته» 25 درصد افزایش داشت. افزایش مشابهی هم برای کلمات «خواب آلود» و "کسل" مشاهده شد.

افزایش احتمال سقط جنین در زنان تحت لقاح آزمایشگاهی

از دیگر مضرات تغییر ساعات در اوایل فصل بهار و پاییز می توان به افزایش سقط جنین اشاره کرد. بر اساس یک مطالعه، زنان تحت لقاح آزمایشگاهی در معرض خطر ابتلا به سقط جنین در هفته های بعد از تغییر ساعات طرح صرفه جویی نور قرار دارند. محققان دریافتند که اختلال در ساعت بدن به طور بالقوه بر باروری تأثیر می گذارد.

افزایش احتمال اشتباه در تزریق انسولین

به نظر می رسد در این عصر با وجود تلفن های هوشمند و دستگاه های متصل که تغییرات ساعت در بهار و پاییز را در نظر می گیرند مانند گذشته مشکلی وجود نداشته باشد، اما این لزوماً درست نیست. در مقاله ای در سال 2014 در مجله علم و فناوری دیابت، نشان داده شد که بیشتر پمپ های تزریق انسولین به بدن ، GPS ندارند و فاقد مکانیسم تغییر زمان داخلی هستند؛ یعنی باید به صورت دستی تنظیم شوند و این تغییر ساعات ممکن است برای برخی از دیابتی ها مشکل ایجاد کند.

نویسنده: مهدیس مرادیان | خبرنگار