باغ بهلگرد بیرجند؛ زیبایی تاریخی برای ایام عید

هر زمان که نام عید و نوروز به میان آید، همه یاد تفریح و 13 روز تعطیلی و رهایی از درس، مدرسه و دانشگاه می افتند. چه بهتر که در این ایام که خانواده ها دور هم هستند، به دامن طبیعت زیبا و دیدنی پناه ببرند و انرژی های ذخیره شده خود را در یک سال تخلیه کنند و با سبک بالی برای یک سال پر از کار، فعالیت و موفقیت آماده شوند. پیشنهاد بهارانه من برای شما، باغ بهلگرد بیرجند است که می تواند گزینه مناسبی برای نوروز شما باشد.

آشنایی با شهر زیبا و تاریخی بیرجند

شهر بیرجند مرکز استان خراسان جنوبی و مرکز شهرستان بیرجند در شرق ایران است. بیرجند نخستین شهر در ایران بوده که دارای سازمان آبرسانی است و بنگاه آبلوله بیرجند به عنوان اولین سازمان آبرسانی ایران شناخته می شود. این شهر همچنین دومین شهر در ایران بوده که در سال 1302 و پیش از استان تهران از لوله کشی آب شهری برخوردار گردید. نام اصلی این شهر، بیرجند بوده که به صورت های برجند، برجن، برکن و بیرگند نیز در نوشته ها آمده است. آقای رجبعلی لباف خانیکی در مقاله خود بیرجند را مرکب از دو جز بیر و جند می داند. بیر در پارسی باستان به معانی رعد و برق، صاعقه و طوفان و جند که معرب کند هست که به زبان فرارودی به معنی مکان و شهر آمده است. بیرجند از مناطق کهن و تاریخی ایران بوده که در جغرافیای دوره اسلامی همواره جزیی از کوره یا ناحیه قهستان تاریخی بوده است. در اواخر دوره صفوی و پس از قتل نادر شاه و با استقرار خاندان خزیمه عرب، بیرجند مرکز قهستان شد. با زوال دولت صفوی و رسوخ کشورهای اروپای غربی به آسیای شرقی از راه های دریایی و زمینی، بیرجند که در مسیر عمده ترین راه زمینی این ارتباط قرار داشت، محل عبور اغلب سیاحان، جهانگردان یا مأمورانی شد که در نوشته های خود اطلاعات فراوانی درباره شهر به جا گذاشته اند. گویش بیرجندی از گویش های فارسی نو بوده که نسبت به فارسی معیار کمتر دچار تغییر شده و از این رو، بسیاری از ویژگی های کهن زبان فارسی را نگه داشته است. آب و هوای بیرجند، نیمه بیابانی بوده و دارای زمستان های سرد و تابستان های خشک و گرم است.

باغ بهلگرد، نقطه ای از بهشت در ایران برای نوروز

باغ بهلگرد بیرجند، مربوط به دوره قاجار بوده و در بیرجند واقع شد. باغ و عمارت بهلگرد در تاریخ 23 مرداد 1378 با شماره ثبت 2367 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. دو باغ، دو عمارت، یک اصطبل، سکونتگاه خدمه و یک یخدان طبیعی اجزای تشکیل دهنده این مجموعه بی مثال هستند. این عمارت روی چهار ستون آجری و مدور ساخته شده که اوج زیبایی تزئینات بنا نیز محسوب می شوند. در کل، تجملات و تزئینات چندانی در ساخت آن به کار نرفته و نسبت به دیگر باغ های بیرجند ساده و بی پیرایه تر جلوه می کند. ورودی، دارای سردری ساده با درب چوبی هست. در مجموع از نظر معماری جز باغ های ساده، اصیل و با قدمت ایرانی بحساب می آید. از جذابیت های ویژه باغ بهلگرد بیرجند، عمارت یخدان طبیعی بوده که در فاصله 150متری شمال عمارت به چشم می خورد. کارگران در زمستان ها یخ های ساخته شده از نهری که داخل استخر ریخته می شد را استخراج می کردند. آن ها یخ ساخته شده را با اضافه کردن آب قطورتر ساخته و داخل یخدان ذخیره می کردند تا در تابستان مورد استفاده صاحب خانه قرار گیرد. دو باغ مجزا از هم در این مجموعه وجود داشته که یکی از آن ها اصلی تر بوده و به بیرون راه داشته که باغ بیرونی نام دارد و به باغ کوچکتر نیز باغ درونی گفته می شود. حوض های آب زیبایی نیز که دارای معماری ایرانی هستند، در وسط این دو باغ وجود دارند. در وسط باغ بهلگرد بیرجند نیز یک استخر چهار ضلعی دیده شده که جزیره ای هشت ضلعی در وسط آن به چشم می خورد. این باغ که بر روی زمین شیب دار ساخته شده، به منظور مهار شیب زمین از جنوب به شمال به صورت یکسانی مدون شده است. این باغ با داشتن اندرونی و بیرونی یکی از اصیل ترین باغ های ایرانی و تفرجگاه ییلاقی خاندان خزیمه بوده و در زمان شوکت الملک از حاکمان بیرجند در دوره قاجار ساخته شد. استخر اندرونی(ضلع جنوبی باغ) در حدود سی سال قبل توسط اداره کل اوقاف و امور خیریه استان مرمت شده که در این مدت به واسطه عوامل طبیعی و نفوذ ریشه های درختان اطراف استخر دچار ترک و شکست هایی شد که در سالهای اخیر مرمت شدند.

پایانی خوش

همراهان من، امیدوارم با این شرح علاقمند شده باشید که به این باغ زیبا سری زده، عید را در پناه زیبایی های طبیعی آن سپری کنید و با خانواده و دوستان به گشت و تفریح بپردازید.