احیای کوچه باغ های تاریخی سمنان راهی برای جذب بیشتر گردشگران است

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، احیای کوچه باغ های تاریخی سمنان راهی برای جذب بیشتر گردشگران است.

حال خوش سمنان در صفای کوچه باغ ها

کوچه باغ جان شعرگونه در خود دارد. حتی شعر «کوچه» فریدون مشیری هم بیش از هر چیزی تصویر یک کوچه باغ را در ذهن مجسم می کند و سهراب سپهری هم در شعرش کوچه باغ را «سبزتر از خواب خدا» توصیف می کند.

انگار کسی که وارد کوچه باغ می شود، از هر حس و حال ناخوشایندی که دارد رها می شود و لذت طبیعت به جانش می افتد. در آنجا انگار اختیار زمان در دستان آدم است؛ می تواند به گذشته سفر کند و انسانهای قدیمی و داستانهایی را ببیند که درست در همان مکان که اکنون ایستاده، در جریان است.

سمنان در گذشته شهری میان باغ ها بوده و کوچه باغ های متعددی داشته است که هرکدام نام مخصوص خود را دارند و داستانی که در پس این نامها نهفته است. با وجود مشکل کم آبی که از دیرباز تا کنون گریبانگیر سمنان بوده و هست، نظام تقسیم آب دقیق و منظمی آب را در روزهای خاصی از هفته به محله ای معین می برده و به این ترتیب باغداران این آب کم را دوستانه با هم شریک می شدند.

این فضای قدیمی و واقعی سمنان، امروز به همت شهرداری مرمت و احیا شده و این طرح می تواند امروز گردشگران را از نقاط مختلف به این شهر بکشاند و دقایقی به آرامش و یک فضای دلنشین میهمانشان کند.

طرحهای باغ گشت، گامی در توسعه گردشگری سمنان

مدیر امور گردشگری شهرداری سمنان پیرامون احیای کوچه باغ های تاریخی سمنان راهی برای جذب بیشتر گردشگران است، ابراز داشت: رودخانه سمنان با عبور از قسمت شرقی سمنان و کوهی به نام چندران و در امتداد جنوبی دامنه این کوه وارد محدوده تاریخی پارا شده و از موضعی به نام بَرجُم توزیع می شود.

محمودرضا دارایی ادامه داد: در حال حاضر آب رودخانه پس از طی مسیر برجم های پلکانی در پارا در پنج نهر به نامهای زاوغان، کوش مغان، کدیور، ناسار و اسفنجان و در نهایت جُنبدان، سراریز و در شش استخر ذخیره می شود.

وی افزود: این شش استخر دارای بدنه های ضخیم از خاک رس است که در بالاترین ارتفاع نسبت به زمین های پایین دست خود قرار دارد و به صورت شبانه روزی پر و خالی می شود و در ادامه نیز از طریق جوی های منشعب از هر استخر، در هریک از محله های تاریخی شهر برای تأمین آب مورد نیاز توزیع می شود.

مدیر امور گردشگری شهرداری سمنان خاطرنشان کرد: زاوغان، کوش مغان، کدیور، ناسار، اسفنجان، لتیبار و شاهجویی اسامی تاریخی این شش استخر بوده که به ترتیب از غرب تا شرق پهنه شهر را تشکیل داده اند و تا نیم قرن پیش محل ذخیره و پخش آب برای تأمین مصارف آبی هر یک از محله ها بوده و امروزه تنها برای مصارف کشاورزی شهری مورد استفاده قرار می گیرد.

دارایی تصریح کرد: نظام سنتی تقسیم آب شهر سمنان که با شماره 400 در تاریخ پنجم دی ماه 1390 در ردیف فهرست آثار ناملموس ملی به ثبت رسید، همواره به عنوان یک عامل پویا در شهر عمل کرده و این تعادل، هویت شهری سمنان را شکل داده که حاصل آن منظر شهری یکپارچه با طبیعت و منظر فرهنگی شاخص است.

وی اظهار کرد: امروزه شیوه نظام سنتی تقسیم آب با قدمتی بیش از 700 سال، میراث دار این تاریخ ارزشمند است و توسط کشاورزان شهری در پهنه باغ های وابسته به هریک از محله ها مورد بهره برداری قرار می گیرد.

مدیر امور گردشگری شهرداری سمنان بیان کرد: اجرای طرحهای باغ گشت سمنان، گامی در راستای توسعه پایدار گردشگری شهری است و با توجه به اینکه وجود عنصر آب به عنوان راهنمای گردشگر نقش ایفا می کند و توالی جاذبه های تاریخی و طبیعی هر مسیر را وابسته و پیوسته می سازد.

دارایی تاکید کرد: باغ گشت های شهرداری سمنان که با محوریت پیاده روی برگزار می شود، با تعریف مبدا و مقصدهای مشخص از بین نقاط دارای جاذبه های گردشگری و عبور از میان کوچه باغ ها و همچنین معابر شهر، امکان گذران اوقات فراغت و تفریح به صورت عملی در بافت تاریخی و طبیعی را برای شهروندان و گردشگران فراهم می کند.

هشت باغ راه در سمنان مرمت شدند

شهردار سمنان ابراز داشت: شهر سمنان از دیرباز شهری در باغی در دل کویر بوده و این ویژگی از خصوصیات منحصر به فرد برای این شهر تلقی می شود. سید محمد ناظم رضوی گفت: شهرداری سمنان در بخش مدیریت شهری در کنار بازآفرینی بدنبال بازشناسی شهر در ابعاد مختلف مانند زیست محیطی، ذخیره و نگهداشت بیشتر آب در کوچه باغ ها به منظور نشاط آفرینی و جذب گردشگر است.

وی افزود: تاکنون هشت باغ راه در شهر سمنان مرمت شده و مرمت 2 باغ راه دیگر نیز تا پایان امسال تکمیل می شود.

ناظم رضوی تصریح کرد: باغ راه انجیلادر محله جهادیه، میان محله در محله زاوغان، پیش برجم در محله زاوغان، نی کیژه در نزدیکی استخر کدیور، سفیدپل در محدوده حکیم الهی، مهر در استخر ناسار، کندنه در محدوده کدیور و باغ راه دیگر در نزدیکی امامزاده اشرف (ع) از جمله باغ راه های مرمت شده در شهر سمنان است.
ناظم رضوی بیان کرد: پیاده روی در باغ ها یکی از برنامه های شهرداری سمنان در مرمت باغ راه ها است و ایجاد مجتمع گردشگردی در زاوغان مجاور آسیاب و ایجاد پل طبیعت از برنامه های در دست اجراست.

وی عنوان کرد: باغ و باغ راه ها به عنوان یکی از ظرفیت های مهم گردشگری شهری سمنان با تأثیر بر ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی و تعاملی افراد، یکی از بهترین نمونه های فضای سبز شهری است که بر افزایش نشاط و شادابی شهروندان اثر می گذارد.

شهردار سمنان گفت: مقایسه تصاویر سال 96 قبل از اقدام برای حفط باغها با تصاویر سال 98 بعد از اقدام نشان می دهد درصد زیادی از باغهای شهر حفظ و دوباره سبز شدند.

وی تصریح کرد: با مرمت باغ راه ها و باغ ها، 30 تا 50 درصد مصرف آب در شهر سمنان بهینه شده است. شهردار سمنان خاطرنشان کرد: باغ گردشگری فدک در محله جهادیه در نوروز امسال به بهره برداری خواهد رسید.

طرح خوبی که نقدهایی هم به آن وارد است

کارشناس معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان ابراز داشت: از نگاه کارشناسان مختلف، نقدهای مختلفی به طرح احیای باغ راه ها وارد است اما در کل، کار درست و پسندیده ای است.

حمیدرضا دوست محمدی ادامه داد: البته اگر این کار با کم و کیف بهتری انجام می شد، بیشتر می توانست به حفظ اصالت باغ راه ها کمک کند.

وی گفت: اگر تمام کوچه باغ ها سنگ فرش شود، به اصالت این باغ ها ضربه می خورد اما وقتی یک محوطه تاریخی به منظور جذب گردشگر در تمام فصول سال ساماندهی می شود، باید بدنبال آن اقداماتی نظیر ساماندهی معابر نیز به خوبی انجام شود، زیرا در حالت طبیعی معابر کوچه باغ ها خاکی است و در فصول بارانی عبور از آن برای گردشگران مشکل می شود.

وی افزود: اگر باغ راه به طور کلی سنگ فرش شود، کیفیت محیطی آن در فشار قرار می گیرد. به این معنی که با سنگفرش کردن معابر، حتی به صورت خشکه چین، ریشه درختان موجود در باغ ها نفس کش خود را از دست می دهند و عمر مفید درختان کم می شود. پس باید تمهیداتی اندیشیده شود که راه نفس کش برای درختان باقی بماند و در عین حال راه عبور از این باغ ها هموار باشد.

کارشناس معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان تصریح کرد: منابع آبی که از دل این کوچه باغ ها عبور می کند باید مدیریت شود و از هدررفت آن جلوگیری شود اما این به این معنا نیست که حتی ریشه درختان هم نتوانند از این آب بهره ببرند؛ زیرا به این ترتیب به طبیعت آسیب وارد می شود.

دوست محمدی خاطرنشان کرد: بنابراین باید در شیوه سنگفرش کردن این معابر بازنگری شود و مکانهایی که درخت وجود دارد، به صورت خشکه چین فقط در حدی که بشود عبور کرد سنگفرش شود و باقی قسمت ها به صورت طبیعی باقی بماند.

وی ادامه داد: همچنین بازسازی دیوارهای این باغ ها باید با چینه و خشت انجام شود و به هیچ وجه نباید از آجر و، سیمان و مصالحی از این قبیل استفاده شود. مصالح بومی استان سمنان خشت و گل است و در صورتی که بازسازی این دیوارها اصولی انجام شود، تا 200 سال دیگر استحکام لازم را خواهد داشت.

وی ادامه داد : همچنین از نظر علمی، تبادل حرارت و رطوبت دیوار خشتی با محیط اطراف به صورتی است که موجب آزار و اذیت درختان نمی شود و از طرفی هدررفت سرمایه هم وجود نخواهد داشت.

دوست محمدی گفت: لازم است باغداران در کنار این دیوارهای خشتی درختانی بکارند که کوچه باغ های قدیم را به خاطر بیاورد و سایه بانی برای عبور رهگذران ایجاد شود و محیطی دلنشینی فراهم شود.

کارشناس معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سمنان بیان کرد: ضرورت دارد شهرداری متخصصین حوزه های مختلف را در این طرح دخیل کند که این طرح مهم و پرفایده، بدون عیب و نقص انجام شود اما در کل این طرح پسندیده ای است که محیطی برای جذب گردشگر آماده شود و رغبتی برای کوچ باغداران به این مکانها به وجود آید.

وی افزود: امید است در آینده شاهد این باشیم که این کوچه باغ ها به عنوان اولین مقصد گردشگری و فضای زنده شهر سمنان، تفرجگاه اصلی مردم شهر و پذیرای گردشگران از نقاط مختلف باشد.

دوست محمدی ابراز داشت: با توجه به تفاهم نامه های میراث فرهنگی و جهادکشاورزی، و تلاشهایی که از سوی شهرداری سمنان انجام شده، باغ های سمنان با نگاه گردشگری آباد می شوند و هم کشاورزی از این طرح منفعت می برد و هم گام بلندی در راستای احیای گردشگری شهر سمنان برداشته می شود و نگاه قدیم به این شهر، به عنوان شهری در بین باغ ها دوباره زنده خواهد شد.

احیای باغ ها، راه تنفس شهر و تولید اکسیژن

رئیس شورای اسلامی شهر سمنان بیان کرد: باغ های داخل شهر سمنان اغلب در جنبه تفریحی و سرگرمی مورد استفاده قرار می گیرند و مالکان زمین های کشاورزی و باغ ها برای فروش تولیدات و کسب درآمد در بیرون از مناطق باغی شهر اقدام می کنند، ایجاد بازارچه ای برای فروش محصولات کشاورزی در باغ راه ها می تواند جنبه اقتصادی کشاورزان این مناطق را تقویت کند.

سید مسعود سیادتی ادامه داد: کشاورزان می توانند در باغ راه های ایجاد شده محصولات کشاورزی خاص کویری، گیاهان دارویی، گل نرگس را کشت و در این بازارچه به فروش برسانند.

وی افزود: حفظ باغ های درون شهر سمنان از دغدغه های شهروندان و همچنین مدیریت شهری است و با توجه به اینکه فضاهای سبز مصنوعی فقط جنبه تزئینی دارد و به آب و هوا کمکی نمی کند، با احیای این باغ ها می توان امکان تنفس برای هوای شهر را با تولید اکسیژن فراهم کرد.

رئیس شورای اسلامی شهر سمنان گفت: نگاه اقتصادی و تجاری باعث می شود به تدریج باغ ها به منظور تغییر کاربری توسط صاحبان و بنگاه های اقتصادی از بین بروند ولی طرح هایی مانند بازارچه ها حمایتی از باغداران برای جلوگیری از تخریب باغهاست.

سیادتی تصریح کرد: یکی از طرح ها در دوره اول و دوره فعلی شورای اسلامی شهر سمنان برای حفظ باغ ها و تبدیل آن به فضای سبز، پیشنهاد ساخت ویلا به صاحبان باغ در مساحت تعیین شده بود تا به این بهانه از تغییر کاربری باغ ها صرف نظر کنند، اما این طرح به علت های مختلف از جمله مساله دسترسی به امکانات شهری اجرا نشد.

وی اظهار داشت: طرح ترمیم و سنگفرش کردن باغ راه با در اختیار گذاشتن مصالح برای باغداران به منظور ترمیم آبراه و مسیر باغ ها مورد استقبال قرار گرفت و به غیر از احیای کوچه باغ ها در راستای مسیر گردشگری انگیزه ای را برای حفظ باغ ها توسط صاحبان آن به وجود آورد.

رئیس شورای اسلامی شهر سمنان خاطرنشان کرد: طرح حمایتی گردشگری شهرداری سمنان در راستای بهسازی، نوسازی و بازسازی بافت تاریخی برای سرمایه گذاران در نظر گرفته شده و سهم دولت که پیشتر شهرداری 50 درصد آن را ضمانت می گرفت، در سال 98 حذف شده است، تا جذب و حمایت سرمایه گذاران برای بازسازی و بهره برداری از بافت تاریخی شهر را بدنبال داشته باشد.

وی افزود: این طرح باعث افزایش ارزش افزوده زمین های کشاورزی شده و رغبت باغداران و نسل های آینده را برای حفظ این زمین ها که در دل شهر سمنان وجود دارد افزایش می دهد.

احیای کوچه باغ ها، علاوه بر تقویت گردشگری و رونق اقتصاد کشاورزان، در افزایش نشاط اجتماعی و زنده تر شدن فضای شهر سمنان نقش بسزایی دارد. امید است با بهره گیری از نظر کارشناسان، احیای اصولی تر و بی نقص این کوچه باغ ها تداوم یافته و چهره تاریخی شهر سمنان هرچه زیباتر و اصیل تر در مقابل چشمان مردم بومی و گردشگران خودنمایی کند. بی شک، ارزش و اهمیت چنین طرحهایی در سالیان آینده بیشتر مشخص می شود.