آنچه باید در مورد دیابت بارداری بدانیم

سیناپرس/معمولاً حالت عدم تحمل گلوکز و ناسازگاری با بدن در زنان باردار بدون سابقه دیابت، بین هفته های 24 و 28 بارداری ظاهر می شود. در این زمان هورمون لاکتوژن جفتی توسط جفت ترشح شده و باعث می شود تا در مادر، حساسیت به انسولین کاهش پیدا کند.

در صورتی که افزایش قند خون برای اولین بار طی دوران بارداری بروز کند به آن دیابت بارداری گفته می شود. از آن جهت که دیابت بارداری برای جنین و مادر می تواند خطرناک باشد، پیشگیری و کنترل آن در دوران بارداری ضروری است.

در اوایل دوره بارداری، دیابت مادر می تواند منجر به بروز نقص های مادرزادی به ویژه در ارگان های مهم بدن مانند مغز و قلب شده و خطر سقط جنین را افزایش دهد. علاوه بر آن دیابت مادر باعث تغذیه و رشد بیش از حد جنین شده و نوزادی با وزن بالا خطر زایمان های پر درد و سخت را افزایش می دهد.

دلایل ایجاد دیابت بارداری

علت دقیق بروز دیابت باردای کاملا مشخص نیست. در بیشتر زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی ای که طی بارداری در بدن آن ها بروز می کند، درجاتی از اختلال عدم تحمل گلوکز دیده شده و مقدار قند خون آن ها کمی افزایش پیدا می کند اما این میزان به اندازه ای نیست که بتوان آن را بیماری دیابت در نظر گرفت. اگر بدن زن بارداری برای جلوگیری از افزایش قند خون، انسولین بیشتری ترشح کند تا قند به درون سلول ها منتقل شود و سلول های موجود در لوزالمعده مادر، نتواند انسولین کافی برای این میزان قند تولید کند، میزان قند خون وی افزایش پیدا کرده و در نهایت منجر به بروز دیابت بارداری می شود که روی رشد و نمو جنین اثر منفی خواهد داشت.

داشتن اضافه وزن پیش از بارداری، وجود قند در ادرار، وجود اختلال تحمل گلوکز و اختلال در گلوکز ناشتا یا حالت مرحله پیش از دیابت، سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت، سابقه تولد نوزاد با وزن بیش از 4 کیلوگرم، سابقه تولد نوزاد مرده، سابقه ابتلا به دیابت بارداری در بارداری های پیشین و داشتن مایع آمنیوتیک بیش از حد می تواند احتمال بروز دیابت بارداری را افزایش دهد.

مطالعات جدید پژوهشگران بر پایه اطلاعات مرکز مطالعات رشد جنین نشان می دهد که افسردگی در مراحل اولیه بارداری خطر ابتلا به دیابت بارداری را دو برابر کرده و در پی آن احتمال بروز افسردگی پس از زایمان نیز در زنان افزایش پیدا می کند.

پژوهشگران دانشگاه لویولا شیکاگو آمریکا نیز در مطالعات خود دریافتند که نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به دیابت دوران بارداری دارای احتمال خطر بیشتری برای ابتلا به اوتیسم هستند.

از سوی دیگر نتایج تحقیقات پژوهشگران دانشگاه لویولا در شیکاگو نشان می دهد زنان بارداری که دارای سابقه ابتلا به افسردگی هستند، به میزان بسیار بیشتری در خطر ابتلا به دیابت دوران بارداری قرار دارند. از سوی دیگر وجود افسردگی در دوران بارداری سبب کاهش انگیزه های مادر می شود.

علائم دیابت بارداری

پرخوری و اشتهای بالا در حالی که زن باردار دچار کاهش وزن شود از اصلی ترین علائم دیابت بارداری است. به گزارش سیناپرس، معمولا فرد مبتلا به دیابت بارداری دچار تشنگی زیادی می شود زیرا بدن برای رقیق کردن گلوکز بالا در خون نیازمند مایعات بیشتر است. عفونت در اینگونه افراد بیشتر دیده می شود چرا که بیماری دیابت توانایی مبارزه بدن با عفونت ها را کم کرده و زن باردار دچار عفونت های مکرر در مثانه، واژن و پوست می شود. احساس خستگی و تغییرات غیر عادی وزن در زنان باردار مبتلا به دیابت بارداری از دیگر نشانه های این بیماری هستند.

پیشگیری و درمان

به طور کلی برای تشخیص دیابت بارداری باید دو بار آزمایش صورت بگیرد. در صورتی که میزان گلوکز موجود در خون فرد ناشتا بالاتر از 126 میلی گرم در دسی لیتر باشد، فرد به این بیماری مبتلا شده است در این صورت یک درمان مناسب می تواند عوارض آن را کاهش داده و نوزادی سالم به دنیا آورد.

در صورت ابتلا به دیابت بارداری باید نسبت به کنترل و درمان آن اقدام کرده و مراحل درمانی لازم را انجام داد. اندازه گیری منظم سطح قند خون در طول روز با دستگاه های اندازه گیری ویژه، بررسی کتون ها در ادرار به منظور کنترل دیابت، رعایت رژیم غذایی، داشتن فعالیت بدنی و ورزش توصیه شده از سوی پزشک، بررسی روند افزایش وزن، مصرف انسولین در صورت عدم کنترل قند خون و کنترل افزایش فشار خون در صورت ابتلا به این بیماری ضروری است.

با توجه به عوارض مختلفی که ابتلا به دیابت بارداری برای مادر و جنین ایجاد می کند، بهتر است از وقوع دیابت بارداری پیشگیری شود.به گزارش سیناپرس، انجام غربالگری دیابت با آزمایش تحمل گلوکز خوراکی یک اقدام پیشگیرانه بوده و می تواند خطر احتمال دیابت بارداری را کاهش دهد. در این میان استفاده از نظرات کارشناسانه مشاور و متخصص تغذیه می تواند به مادران باردار کمک کند تا علاوه بر داشتن یک تغذیه مناسب در طول بارداری، خطر ابتلا به دیابت بارداری را کاهش دهند.

داشتن یک رژیم غذایی کم شیرین به همراه مصرف مقدار کافی میوه، سبزی تازه و غلات کامل می تواند قند خون را در این دوران کنترل کند. بهتر است زنان باردار غذای روزانه اشان را در وعده های کوچک و متعدد مصرف کنند.

ورزش منظم به ویژه پیاده روی، سطح گلوکز بدن را در محدوده سالم نگه می دارد.

محققان بیمارستان دانشگاه هلسینکی فنلاند نیز در پژوهش ها و بررسی های جدید خود نتیجه گرفتند ترکیبی از یک برنامه منسجم ورزشی و یک رژیم غذایی کنترل شده می تواند دیابت حاملگی را در زنانی که در معرض خطر بالای ابتلا به این اختلال هستند، کاهش دهد.

باورهای غلط در مورد دیابت بارداری

کربوهیدرات ها برای دیابت حتی در دوران بارداری ضرر دارند: این باور غلط است. در حقیقت اساس یک رژیم غذایی سالم کربوهیدرات ها هستند که برای دیابتی ها نیز مفیدند اما به دلیل اینکه کربوهیدرات ها بیشترین تأثیر را روی قند خون دارند باید کربوهیدرات های کنترل شده و از نوع غلات کامل و سبوس دار و پر فیبر مصرف شوند.

خطر مصرف شیرین کننده های مصنوعی برای مبتلایان به دیابت: استفاده نامحدود از شیرین کننده های مصنوعی برای دیابتی ها و حتی افراد غیر دیابتی مجاز نیست اما افراد مبتلا به دیابت می توانند این مواد را در مقادیر مجاز استفاده کنند.

مبتلایان به دیابت باید از غذاهای رژیمی دیابتی ها استفاده کنند: این تصور اشتباه بوده و چیزی به عنوان غذای دیابتی وجود ندارد. افراد دیابتی یا مبتلا به دیابت بارداری تنها کافی است از غذاهایی سالم با میزان کالری مصرفی مناسب، مقدار و نوع کربوهیدرات ها، چربی ها، میوه ها و پروتئین های کافی استفاده کنند.