ایمان پورمقیمی: طراحی مسابقه کاملا ایرانی ریسک دارد + عکس

جام جم/ پیمان پورمقیمی تهیه کننده، کارگردان و برنامه ساز مسابقات تلویزیونی است که این روزها مسابقه وی با نام «هوش برتر» از شبکه نسیم پخش می شود و مخاطبان بسیاری دارد. او با فعالیت در برنامه هوش برتر تجربه حرفه ای موفقی برای خود رقم زده و همکاری در کنار بازیگران بزرگ و باتجربه ای نظیر امیرحسین مدرس، افشین ذی نوری و... باعث توفیق هوش برتر شد. سری دهم هوش برتر از 27 اسفند 98 تا 4 اردیبهشت 99 در 38 قسمت 45 دقیقه ای با اجرای افشین زی نوری پخش شد. در این سری 64 شرکت کننده حضور داشتند و برای نخستین بار از مرحله فینال گروهی به بعد، رقابت ها به صورت رفت و برگشت برگزار شد. سراغ پورمقیمی رفتیم تا در مورد تولید مسابقات تلویزیونی و چالش های این عرصه با او گفت وگویی داشته باشیم.

شما حداقل یک دهه است که به طور مستمر در حوزه مسابقه سازی فعالیت دارید. همیشه هم سعی کرده اید که مسابقه هایی با طراحی ایرانی داشته باشید و حالا که به هوش برتر رسیده اید فکر می کنم برندی مخصوص به خود شماست چرا اینقدر روی «ایرانی بودن» و «بومی کردن» تاکید دارید به ویژه که الان خیلی ها سراغ «کپی های خوب» رفته اند؟

من با کپی صد درصدی مخالفم چون مسابقه های خارجی نه به فرهنگ ما می خورد نه ساختار مسابقه های آنها با ما یکی است و بعد ما بدون در نظر گرفتن اینها همان مسابقه ها را عینا می خواهیم اینجا پیاده کنیم اما می بینیم نمی شود. از خود شرکت کننده تا ساختار همه چیز اینجا تغییر می کند چون هنوز فرهنگش پیدا نشده است. مثلا مردم آنجا حتی در یک مسابقه با درجه ضعیف کاملا راحت هستند اما اینجا شرکت کننده وقتی اینجا جلوی دوربین می آید خودش نیست و گویی فیگور عکاسی می گیرد.

برنامه سازی که سراغ مسابقه های خارجی می رود اینها را می داند؟

کسی که سراغ مسابقه خارجی برود بدون این که ساختار را بفهمد و این نکته ها را در نظر بگیرد فریب می خورد و بعد مسابقه ای که پیاده سازی می کند مثل شیر بی یال و دم است که هر قسمت آن را کنار بگذارید دیگر به شیر نمی ماند و شکست می خورد.

با این حال فکر می کنم خود شما در طراحی هایتان به این مسابقه ها و گیم شوها توجه داشته اید و حتی پیگیری و دنبال می کنید.

بله من کاملا پیگیر این مسابقه ها هستم. «نشان برتر» در سال 90 که چند فصل از آن روی آنتن شبکه دو رفت از جمله مسابقه هایی بود که خیلی دیده شد و در ژانر مسابقه های قدرتی بود. قبل از نشان برتر کلی از مسابقه ها و برنامه های تلویزیونی این مدلی را تماشا کردم، حدود 70 یا 80 مسابقه دیدم که هنوز هم در آرشیوی نگه شان داشته ام. همه این مسابقات را می دیدم نه برای کپی، برای این که ایده بگیرم و شما هیچ آیتمی از برنامه های مرا پیدا نمی کنید که کپی باشد چون از هر ایده ای که گرفتم سعی کردم با فرهنگ خودمان بومی سازی اش کنم. مثلا مسابقه «این خانواده» را در شبکه سه داشتم و همان را با مسابقه های دوران کودکی ام بومی سازی کردم. مسابقه هایی مثل «پازل»، «دوز بازی» یا... را در فرم بزرگ ساختیم و در چند فصل پخش شد و خیلی هم مورد استقبال قرار گرفت.

در هوش برتر که 10 فصل آن در یکسری روی آنتن رفت و الان سری دوم با قالبی جدید پخش می شود چطور؟ باز هم به مسابقات جهانی توجه داشتید؟

همه مسابقات دنیا در این سال ها به سمت اطلاعات عمومی رفته است اما ما یک پله بالاتر رفته ایم و به سمت هوش و استعداد حرکت کردیم، 580 بازی طراحی کردیم که همه آنها با مضامین هوش شکل گرفت.

چرا همین اتفاق برای سایر گیم شوها رخ نمی دهد؟ قطعا طراحی یک برنامه سختی های زیادی دارد اما چرا همه سمت کپی ها می روند؟

سختی هایش در یک کلام خیلی بیشتر از چیزی است که فکر می کنید. شما دائم باید بازی طراحی کنید همان طور که گفتم در فصل پیش 580 بازی طراحی کردیم در فصل جدید تا الان که حدود 40 قسمت از برنامه پخش شده است 112 بازی طراحی کرده ایم. یک تیم هفت نفره داشتیم که الان پنج نفر هستند و اینها همه خوره بازی هستند. در دفتر کار برای خودمان تورنمنت راه انداختیم و هر پنج نفرمان مریض بازی هستیم. (با شوخی می گوید)

اتفاقا یکی از مشکلات برخی مسابقات خارجی هم همین است که با یک هیجان اولیه سراغ آن می روند اما در ادامه تغییری پیدا نمی کند و برای مخاطب به تکرار می رسد.

دقیقا همین طور است. مسابقه «راز سیب» را که سال ها پیش فرهاد جم اجرا می کرد از مسابقه های موفق تلویزیون بود اما یک نقطه ضعفش همین بود که بازی ها را عوض نمی کرد. یک برگ برنده هوش برتر هم همین است که مرتب بازی ها را تغییر می دهیم تا برای مخاطب تکراری نشود. همین ها باعث شد خود این برنامه به برند تبدیل شود. «هوش برتر» سال 95 روی آنتن رفت و سال 97 کپی شد و دیدم در یکی از کشورها مدلی از آن را ساخته بودند. باید به مسابقه افت و خیز و هیجان بدهیم و نمی شود صرفا مسابقه ای را بدون در نظر گرفتن این هیجانات کپی کنیم.

چه چالش دیگری وجود دارد که ممکن است رفتن به سمت مسابقه های بومی را سخت کند؟

ما در زمینه طراحی صحنه دستمان بسته است و این خیلی مساله مهمی است. خودم برای مسابقه «نشان برتر» به قالبی برای یک سبد نیاز داشتم که برای سفارش آن حدود 54 میلیون هزینه کردیم که به سال 92 برمی گردد. من از آن سبد فقط دو عدد می خواستم و همین هزینه هم خیلی زیاد بود.

اما خارج از ایران سری سازی دارند و هزینه ها پایین می آید یا به صورت نمونه و تعداد اندک، تجهیزات

مورد نظر ساخته می شود یا به صورت سه بعدی تدارک دیده می شود و همه اینها مشکل هزینه را جبران می کند.

خود شما برای طراحی دکور و تجهیزات صحنه در مسابقه ها چه می کنید؟

من معمولا متریال را با تیم مهندسی که دارم تهیه می کنم. خودمان طراحی می کنیم و می سازیم و اتفاقا همین هم آشنایی با تجهیزات و متریال می خواهد. تهیه کننده مسابقه را می بیند و خوشش می آید اما با متریال آشنا نیست و وقتی مسابقه را می خواهد اجرایی کند به مشکل می خورد. طرح اولیه با طرحی که می خواهید اجرا کنید متفاوت می شود، برخی باید بروند از کشور خارجی اصل همان متریال را تهیه کنند، چون اینجا نمی توان به راحتی تجهیزات را طراحی کرد برخی اما به این موارد توجهی ندارند برای همین مسابقه را کپی می کنند اما با تجهیزاتی که نمی تواند مثل همان مدل اصلی عمل کند. برخی فقط به مجری توجه دارند که ویترین مسابقه است. به همین دلیل وقتی می خواهید از مسابقه های خارجی کپی کنید، مثل قمار است شاید بگیرد و امکان هم دارد عملی نشود اما در هر حال برای طراحی و ساخت یک مسابقه که بومی سازی کنید، کار سخت و سنگینی است. سخت بودنش از دلایلی است که کمتر سراغ طراحی یک برنامه ایرانی می روند. خود تیم ما همیشه در حال کار است. ما پنجشنبه و جمعه و تعطیلات نداریم، امسال دوم عید برای هوش برتر سرکار بودم؛ مسابقه ای که به نظرم جزو تکنیکی ترین و فنی ترین مسابقات تاریخ است و چند نوع برنامه نویس و مهندسی اجرا در کار دخیل هستند و همه چیز خودکار پیش می رود.

با همه این سختی ها باز هم وسوسه می شوید خودتان مسابقه را طراحی کنید؟

وقتی وارد چالش می شوید آن را دوست دارید و هر چالش جدید برایم لذتبخش است. از کودکی هم گیم باز بودم، رقابت را دوست دارم و این فصل را بیشتر از هوش برتر قبلی دوست دارم. فکر می کنم تکامل یافته است. خیلی از برنامه سازان و کارگردانان درباره آثارشان می گویند همه کارها مثل بچه هایشان هستند و بین آنها فرقی نمی گذارند ولی برای من این فصل از هوش برتر مهم تر از همه است، چون به هوش های هشت گانه می پردازد و کاملا علمی است. کارشناس ها کنار ما بودند و تلاش زیادی کردیم تا واقعا آگاهی دهنده باشد.

طراحی همین فصل چقدر طول کشید؟

ما همزمان با سری 9 و 10 در فصل اول به تغییر رویکرد فکر کردیم و طراحی برنامه یکباره شکل نگرفت. حدود

5/1 سال قبل به طراحی جدید فکر کرده بودیم. طراحی هایی ارائه شد، در شبکه چکش کاری شد و رفع نواقص کردیم. سعی کردیم مسابقه را به روز پیش ببریم. دیدیم همه سمت تبلت و بازی رایانه ای رفته اند و ما هم سعی کردیم از همین فضا در فصل جدید مسابقه استفاده کنیم. همان بازی هایی که در تبلت و گوشی است به شکل به روز و با مضامین هوش های مختلف حرکتی، دیداری، شنیداری و ...

در برنامه به کار گرفته شد. همچنین شرکت کننده های مسابقه را آموزش می دهیم و هم طراحی ها انجام می شود تا مخاطب هیجان پیدا کند و شگفت زده شود.

بازخوردها چطور بود؟ معمولا مسابقه های کپی به دلیل نام و آوازه اصل برنامه زود مخاطب پیدا می کنند. مسابقه شما چقدر بازخورد دارد و چقدر علاقه مند برای حضور در این برنامه وجود دارد؟

با این که وارد فصل جدید شدیم اما اتفاقا افت و ریزشی در مخاطب نداشتیم و برعکس با استقبال هم روبه رو شد. فصل جدید به دل خیلی ها نشست. همین الان که حدود 50 قسمت روی آنتن رفته است 4000 نفر ثبت نامی جدید داشتیم که به نظرم اتفاق عجیبی رخ داده است.

فکر می کنم خلاف برخی مسابقه هایی که ادعای اطلاعات عمومی دارند سطح مسابقه شما واقعا مخاطب را هم ارتقا می دهد.

ما از همان فصل اول همیشه روی این تاکید داریم که هوش و استعداد همانند ماهیچه قابل پرورش است و واقعا همین طور است. الان هم نتایجش را می بینیم. شرکت کننده به این مسابقه می آید، آموزش می بیند و در هوش های مختلف خود را می سنجد.