عمارت فاضلی ساری | تلفیقی از معماری پهلوی و قاجار

عمارت فاضلی ساری، هنر معماری دوره قاجار و پهلوی را در خود جای داده و در کنار طبیعت بکر و دیدنی مازندران تبدیل به یکی از مراکز گردشگری شده است. عمارت فاضلی در محله ای به نام آب انبار نو بنا شده و دارای دو مجموعه مسکونی است که هر کدام متعلق به یک دوره تاریخی هستند. بخش قدیمی تر عمارت به دلیل شیوه های به کار برده شده جهت تزیین نمای آجری داخل حیاط و در و پنجره ها دارای ارزش تاریخی و فرهنگی بالایی است. عمارت فاضلی به همراه آب انبار نو و خانه کلبادی در شهر ساری نزدیک به قائمشهر بوده که هر سه با شماره های 1981، 2148 و 2561 در زمره آثار ملی ایران ثبت شده اند. با ما در این مقاله خواندنی همراه شوید تا شما را از آدرس عمارت فاضلی و همچنین ساعت بازدید خانه فاضلی ساری آگاه کنیم.

مشخصات عمارت

بنای اصلی عمارت فاضلی ساری سه طبقه بوده که علاوه بر دو قسمت مسکونی دوره پهلوی و قاجار، سردابه ای هم در زیرش وجود دارد. هر طبقه در قسمت شرقی شاه نشین یا به قول قدما سه دری یک اتاق دارد. معماری عمارت فاضلی به دلیل نمای بندکشی شده و آجری و داشتن کتیبه هایی با قاب های هلالی و مستطیل بر سر درها که با نقوش و طرح های اسلیمی، شمسه ای و ستاره ای تزیین شده اند، چشم هر بیننده ای را مسحور خود می کند و گاهی هوش اهل ذوق را می رباید. شیشه های رنگی بالای درها نیز از دیگر زیبایی های معماری عمارت فاضلی هستند. در غرب ساختمان، پله های ورودی کار شده و دیوار حیاط با طرح های گلدانی و گاهی هشت پر در آدرس عمارت فاضلی خودنمایی می کنند.

این حیاط و اون حیاط می پاشند نقل و نبات

حیاط های تو در تو در معماری های ایرانی و عمارت های مختلف، تنها مخصوص دوره قاجار یا پهلوی نیست و در کمال شگفتی ربطی هم به اقلیم و شرایط آب و هوایی ندارد. اقلیم و میزان تابش یا بارش یکی از عوامل مهم در ساخت و معماری خانه و عمارت های گوناگون است، اما عمارت فاضلی ساری همانند بسیاری دیگر از عمارت های ایران زمین دارای حیاط درونی هست. به نظر می رسد دلیل وجود حیاط مرکزی به خاطر آداب و سنن ملی و مذهبی ما ایرانیان بوده و باعث ایجاد یک فضای امن از لحاظ محرمیت و حفظ حرمت زنان و دختران خانواده می گردد. از دیگر کارکردهای حیاط در عمارت و ابنیه ها، بنای یک فضای سبز در خانه بوده که در مواجهه با اقلیم خشک و گاهی نامناسب مملکت مناسب باشد. همینطور ساخت اندرونی و بیرونی یا حتی هشتی جلوی در از دیگر نقاط مشترک عمارت های ایرانی بوده که در عمارت فاضلی ساری هم دیده می شود و به قاجار یا پهلوی مربوط نیست.

زوایای دیگر عمارت

بام عمارت فاضلی ساری بیشتر سفالین بوده و در آن چوب، گچ و آجر دیده می شود. در بخش شرقی بنا که متعلق به دوره قاجار است، معماران پهلوی هم دستی برده اند و بخشی تلفیقی از خود بر جای گذاشته اند که در ساعت بازدید خانه فاضلی ساری می توان آن را دید. در این بخش بناهایی در طرفین حیاط چهارگوش وجود داشته و حوض چند ضلعی وسط حیاط هم از دیگر نمادهای عمارت های ایرانی است. در بالای طاق نماها یک ردیف ستونچه های خراطی شده شبیه بیشتر خانه های شمال دیده می شود. معماران دوره پهلوی بنای خود را در جهت شرقی -غربی ساخته و جهت ورود دو رشته پله در دو سمت ایوان شاه نشین قرار دارند.

برج سه طبقه آقای معلم

عمارت فاضلی ها همانطور که از نامش پیداست، متعلق به خاندانی با نام فاضلی بوده که صاحب اصلی این عمارت بودند. آقای معلم یکی از اولین دارندگان عمارتی3 طبقه در زمانه خود بوده که محل زندگیش با 3 حیاط غربی، شرقی و شمالی تبدیل به یکی از معماری های اصیل قاجاری و پهلوی شده و همچون دیگر عمارت های ایرانی با حیاط های بیرونی و اندرونی اصالت خود را حفظ کرده است. حیاط غربی یا همان اندرونی حیاطی چهارگوش بوده که در میانه اتاق های مسکونی، حمام و سرویس های بهداشتی آن دوران قرار گرفت و در قسمت جنوبی حیاط، طاق هلالی محصور در قابی مستطیل شکل، زیبایی دیوارها را دو چندان کرده است. شاه نشین این بخش با پله های قرار گرفته در ادامه اتاق های کناری، به طبقه همکف مرتبط می شود. از پنجره های رنگی سراسری با قاب های مستطیل شکل دوران پهلوی که صد البته هر کدام زیبایی و هنر دوره خود را یدک می کشند، در آدرس عمارت فاضلی میتوان به وفور دید.

بازدید برای عموم آزاد است

این تابلو در حالی بر سر در عمارت فاضلی شهر ساری نصب شد که در شرف تخریب کامل قرار داشت و بسیاری از بخش ها به ویرانه تبدیل شده بودند به خصوص بخش قاجاری آنکه نسبت به بخش پهلوی قدمت بیشتری دارد. اما با مراجعه و شکایت همسایگان از حضور حیوانات موذی و ریزش سقف های بنا و با همت بنیاد مسکن استان مازندران و شرکت عمران، مرمت و بازسازی عمارت فاضلی زیر نظر کارشناسان مجرب میراث فرهنگی استان مازندران آغاز شد. برای جلوگیری از تخریب بیشتر، سقف های دوره قاجار و پهلوی اول کاملا برداشته شدند و برای مصالح نیز همانند مصالح اولیه از چوب و سفال استفاده گردید تا حال و هوای عمارت فاضلی همان حال و هوای دوران قاجار و پهلوی باشد و به نسل های بعد انتقال یابد. بازسازی و مرمت نزدیک به ده ماه به طول انجامید تا امروز در شهر ساری، عمارت فاضلی ها استوار بایستد و اهالی ساری و مازندران بدان ببالند و افتخار کنند.

اطلاعات بازدید از عمارتی تاریخی

آدرس عمارت فاضلی: ساری، خیابان انقلاب، کوچه آب انبار نو

ساعت بازدید خانه فاضلی ساری: همه روزه بجز ایام سوگواری تا ساعت 14

هزینه ورودی به عمارت: رایگان