راز لبخند مونالیزا | در لبخند معروف مونالیزا چه رازی نهفته است؟

در لبخند معروف مونالیزا چه رازی نهفته است؟

لئوناردو، این نابغه قرن شانزدهم میلادی که برخی وی را نابغه همه اعصار می دانند، تابلوی راز لبخند مونالیزا  یا همان لبخند ژکوند را در سال های 1502 تا 1506 میلادی کشید. «مونالیزا»یی که مردم دسته دسته برای دیدنش راهی موزه «لوور» پاریس می شوند، نقاشی مورد علاقه داوینچی بوده، تا حدی که گفته می شود وی هرجا می رفته، این تابلوی لبخند مونالیزا را به همراه خود می برده است. نمی دانیم علاقه شدید مخترع و هنرمند ایتالیایی بوده که «مونالیزا» را این چنین بر سر زبان ها انداخته و یا واقعا رازی در چهره این زن ناشناس وجود دارد که لبخندش را تا 500 سال پس از مرگ خالقش زنده نگه داشته است.این تابلوی لبخند مونالیزا، نقاشی رنگ روغنی است که بر روی بومی به جنس چوب سپیدار کشیده شده و بانویی را به تصویر می کشد که لبخند معروف مونالیزا و راز آلود بر لب دارد و هزاران مقاله  و کتاب درباره راز لبخند مونالیزا و تکنیک و فلسفه پس پرده آن، تا کنون تالیف و منتشر شده است.بی شک تابلوی زن رنسانسی که با لبخند رازآلودش قرن ها تاریخدانان و دوستداران هنر را مسحور خود کرده، معروف ترین نقاشی در تاریخ هنر جهان محسوب می شود. حتی افرادی که سررشته ای از هنر نقاشی ندارند، «مونالیزا» را می شناسند و مشتاق شنیدن سرّ «لبخند ژکوند» هستند.به همین بهانه در مطلب پیش رو به ذکر چند گمانه زنی می پردازیم که حول محور شاهکار «لئوناردو داوینچی» می چرخد.

حالت قرار گیری مونالیز

راز لبخند مونالیزا، یکی از دلایل شهرت این تابلوی لبخند مونالیزا است. پس زمینه اثر همان طور که در تصویر بالا مشاهده می کنید، محو بوده تا چهره این بانوی جوان، بهتر نمایان شده و جلب توجه کند. از دیگر تکنیک هایی که نقاش، برای خیره شدن چشم بیننده به راز لبخند مونالیزا در نظر گرفته است، ترسیم تابلوی لبخند مونالیزا به صورت ذوزنقه بوده به گونه ای که دستان بانو، به صورت شل در پایین تصویر ترسیم شده اند و توجه ای را به خود جلب نمی کند.

قرار گیری دست ها

در این حالت، دست ها در حالتی قرار می گیرد که در پایین تصویر از هم باز هستند و فرم آن ها به گونه ای است که ناخودآگاه، چشم شما را به سمت چهره هدایت می کند. شاید این یکی از دلایلی باشد که وقتی به لبخند معروف مونالیزا و یا ژکوند  و راز لبخند مونالیزا خیره می شویم، کم تر حواسمان به دست ها و بقیه تابلو، منحرف می شود. این تکنیک، یکی از بهترین روش ها برای طراحی پرتره است

لبخند مرموز 

مساله دیگری که باید درباره این تابلوی لبخند مونالیزا در نظر بگیریم، لبخند مونالیز است. یکی از مرموز ترین لبخندهای دنیا برای عاشقان هنر. لبخند زدن، جزئی همیشگی از عکس های پرتره در لبخند معروف مونالیزا است. اما همین حالت در دوره ای که لئوناردو تابلو را کشیده است، همان قدر انقلابی و بدعت گذار بوده است که امروز عکس هایی با اخم را مدرن به حساب می آوریم.در آن زمان تقریبا تمام پرتره ها، از افرادی بودند که بسیار جدی می نشستند و برای جدی تر شدن یادگار تمام عمرشان سعی می کردند بیشتر اخم کنند. در مقابل، تصویر مونالیزا در حالتی بسیار آرام و راحت گرفته شده است.گفته شده که داوینچی، یک بار شروع به کشیدن راز لبخند مونالیزا کرد اما آن را به پایان نبرد و مدتی بعد، دوباره به تکمیلش اقدام کرد. به همین خاطر، چند سالی طراحی این تابلوی لبخند مونالیزا به ظاهر معمولی که شاهکار تاریخ هنر است، به طول انجامید.

 راز داوینچی

اما چه رازی در این تابلوی لبخند مونالیزا وجود دارد که 500 سال پس از مرگ صاحب اثر هنوز میلیون ها انسان را مسحور خود می کند. این زن به گونه ای اسرارآمیز لبخند زده، لب هایش می خندد اما چشم هایش غمگین است. همین ویژگی های متناقض از لبخند معروف مونالیزا است که موجب شده گمانه زنی های بسیاری حول محور این چهره ماندگار صورت بگیرد.

پوشش مونالیزا

پوشش یا لباس مونالیزا همرنگ زمینه است. بدون هیچ زرق و برق یا طرح خاصی که آن را از زمینه جدا کند. تنها در لبه یقه و آستین لباس می توان طرح هایی بسیار ظریف دید که نشان دهنده تمایز لباس از یک ردای ژنده است. اما بر خلاف رسم آن روزگار، همانطور که گفته شد هیچ نشانی از تزیین لباس در پرتره وجود ندارد. لئوناردو تعمدا می خواسته که نگاه ها تنها به چهره و دست ها دوخته شوند. بنابراین نه لباس را کهنه و پاره و نه آن را فاخر و مجلل رسم کرده است. لباس ساده ساده است و خبری از گوشواره ها و انگشتر های و گردن آوریزها وجود ندارد. همه چیز در خدمت برجسته کردن چهره زن است. بدون هیچ زیورآلات و تزئینی.

«مونالیزا» که بود؟

سرقت تابلوی «لبخند ژکوند» در سال 1911 شهرت این اثر را جهانی کرد، اما چاپ کتاب «رمز داوینچی» به قلم «دن براون» بود که بازار حدس و گمان ها درباره راز سربه مُهر این بانوی قرن شانزدهمی را تا سرحد ممکن داغ کرد. سوالات ریز و درشت بسیاری درباره «مونالیزا»ی داوینچی فکر کارشناسان هنری و تاریخدانان را به خود مشغول کرده؛ از هویت اصلی این زن خندان گرفته تا مثلث طلایی که در این نقاشی نهفته است.بر اساس اطلاعات تاریخی، مونالیزا همسر تاجری اهل فلورانس بود. این زن در اصل «لیزا ژراردینی دل ژکوندو» نام داشت، اما پژوهشگران هنوز 100 درصد مطمئن نیستند که زن تصویرشده در شاهکار داوینچی همان اهل مونالیزای فلورانس باشد. دل ژکوندو عضوی از خانواده ای تقریبا اشرافی برخاسته از روستا بود که با «فرانچسکو دل ژکوندو» - تاجری ثروتمند - ازدواج کرد.این زن به گونه ای اسرارآمیز لبخند زده، لب هایش می خندد اما چشم هایش غمگین است. همین ویژگی های متناقض است که موجب شده گمانه زنی های بسیاری حول محور این چهره ماندگار صورت بگیرد. چند سال پیش این تابلو با استفاده از نرم افزاری رایانه ای مورد بررسی قرار گرفت و آماری درباره احساس مونالیزا براساس حالت ابروها، لب ها و گونه های وی منتشر شد. طبق نتایج این تحقیق، مونالیزا 83 درصد خوشحال، 9 درصد منزجر، 6 درصد ترسیده و 2 درصد عصبانی است.

 آیا مونالیزا باردار بوده؟

 حالتی که مونالیزا دستانش را روی شکم خود قرار داده، موجب شده برخی حدس بزنند این زن باردار بوده است. جالب است که «لیزا دل ژکوندو» در واقع زمانی که مدل داوینچی برای خلق این پرتره شده، فرزند دومش را در شکم داشت.

  آیا مونالیزا مرد بوده؟

برخی نظریه پردازان معتقدند بدن مونالیزا در لبخند معروف مونالیزا بیشتر استخوان بندی مردانه دارد تا زنانه. این تئوری تا جایی پیش رفته که گاهی گفته می شود مونالیزا یک مرد با روحیات زنانه بوده است.

 

مونالیزا؛ مادر داوینچی؟!

 مدارک تاریخی موجود، بعضی از کارشناسان را به سمت این فرضیه سوق داده که داوینچی پرتره محبوبش را با نگاه کردن به چهره مادر خود کشیده است. «کاترینا داوینچی» نام مادر این نقاش بزرگ بوده که برخی باور دارند داوینچی اثرش را شبیه صورت او ترسیم کرده است.

 مونالیزا همان داوینچی است؟

هویت اصلی معروف ترین نقاشی جهان تا جایی مورد بحث بوده که گاهی فرضیه های این چنینی در میان پژوهشگران هنری مطرح شده است. وقتی مسئله هویت مونالیزا پیش می آید، گاهی شنیده می شود که چهره این زن، نسخه بدون ریش و زنانه صورت خود لئوناردو داوینچی است.جالب است که این نقاشی نقاط مشابه شگفت انگیزی با خودنگاره موجود از نقاش برجسته ایتالیایی دارد.

 ابروهای مونالیزا کجاست؟

 یکی از مشخصات قابل بحث چهره مونالیزا این است که او هیچ مویی در صورت ندارد و حتی ابروهایش به سختی دیده می شوند. براساس اطلاعاتی که برخی تاریخدانان منتشر کرده اند، در قرن شانزدهم میلادی مرسوم بوده زنان اشراف زاده ابروهای خود را با تیغ می زدند.

                                                       تصویر بخش معرفی شاهکار داوینچی در درگاه موزه لوور پاریس

 مثلث طلایی

وجود مثلثی طلایی در نقاشی برجسته داوینچی یکی از نظریاتی است که قرینگی کامل این تابلو را به اثبات می رساند. با وصل کردن نقاط طلایی این نقاشی، شکلی جام مانند ظهور می کند که گفته می شود همان جام مقدس مسیحیان است. «دن براون» در کتاب پرفروش «رمز داوینچی» خود به این تئوری پرداخته است.

گران قیمت ترین تابلو

 تابلوی 53 در 77 سانتیمتری داوینچی، از جمله گران قیمت ترین تابلوهای نقاشی جهان است.گفته شده است که از این نقاشی سه لایه وجود دارد که در آن ها مونالیزا به جای گرفتن دسته صندلی بازوهایش را گرفته است.هیچ کس نمی داند داوینچی در چه سالی این نقاشی را به پایان رسانیده است. بعضی ها معتقدند آن را در سال 1503 یا 1504 شروع کرده و چندین سال روی آن کار کرده است و همه جا آن را همراه با خود می برد. بعضی ها هم معتقدند داوینچی قبل از به اتمام رساندن این نقاشی مرده است.علیرغم نقص هایی که در نقاشی مونالیزا کشف شده است این اثر هنری عهد رنسانس یکی از بهترین شاهکارهای هنری دنیا شناخته شده است.لئوناردو، فقط نقاش زبر دست نبود. وی علاوه بر نقاشی، در مجسمه سازی، معماری، موسیقی، ریاضیات، نقشه کشی، اناتومی، زمین شناسی، نقشه کشی، علم گیاه و حتی مهندسی، یکی از نوابغ دوره رنسانس به حساب می آید. لئوناردو معمولاً به عنوان نمونهٔ بارز یک مرد رنسانسی معرفی می شود.

                                                         تصویر آرمگاه لئوناردو داوینچی در کلیسای هابرت در شهر آمبویس فرانسه