انجام پژوهش شناخت نقشه‏ های نوظهور فرش دستباف دوره قاجار

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، انجام پژوهش شناخت نقشه‏ های نوظهور فرش دستباف دوره قاجار صورت گرفت.

سید عبدالمجید شریف زاده، رئیس گروه پژوهشی هنرهای سنتی در این زمینه اظهار کرد: این پژوهش توسط لیلا نفیسی نیا، کارشناس پژوهشی این مرکز انجام شده است. بطور کلی مطالعه و شناخت فرش ایران در دوره های مختلف تاریخ ایران، به نوعی مطالعه خود تاریخ این کشور است، زیرا این هنر یکی از مهم‏ترین هنرهای مردمی و سنتی محسوب می شود. این پژوهش نیز در پی آن است که تفاوت های بارز قالی ‏های دوره قاجار با فرش های دوره‏ های قبل را مشخص و به مطالعه عوامل مؤثر در بروز تحولات فرش این دوره بپردازد.

او گفت: به این ترتیب از طریق منابع مکتوب از جمله کتب، منابع و سایت ها و نیز مصاحبه با اساتید فن، مجموعه ای از نقشه های مختص این دوره مشخص و معرفی شد و براساس مضمون و محتوای این نقشه ها، طبقه بندی طرح های این دوره انجام شده است.

شریف زاده در ادامه با بیان اینکه «در دوره قاجار با ایجاد تغییرات در نظام سنتی جامعه و رواج انواع صنایع و تکنیک های تولید، تغییرات بسیاری در فرش ایجاد شد که از جمله محسوس ترین این تغییرات، بروز نقشه های جدید و متفاوت با دوره های پیشین، ابعاد خاص فرش ها و کاربری های جدید است»، خاطرنشان کرد: قالی های تصویری نمونه شاخص این تغییر است که بر پدیده تصویرگری در فرش تاکید می کرد.

او برخی از عوامل گرایش به این موضوع را گرایش به هنر غرب و طبیعت پردازی، تحت تأثیر ارتباط با فرهنگ غرب، ظهور عکاسی، چاپ سنگی، نقاشی قهوه خانه ای و علاقه به موضوعات ادبی و فرهنگ باستانی ایران و کشف محوطه های باستانی و معرفی آثار دوره های قبل به شکل فراگیر اعلام کرد.

رئیس گروه پژوهشی هنرهای سنتی پژوهشگاه افزود: در دوره قاجار علاوه بر دربار بسیاری از صاحب منصبان و والیان حکومت های محلی نیز اشتیاق زیادی به فرش به عنوان محصولی فاخر و هنرمندانه پیدا کردند و تعدادی نقشه و طرح به نام برخی از آنان شهرت یافت که از آن میان می توان به طرح مشهور به گلدانی ظل السلطانی، طرح مستوفی، طرح وزیری و طرح بختیار اشاره کرد.

او اظهار کرد: در اواخر این دوره با توجه به اقبال اروپا و آمریکا به فرش های ایرانی که از صادرات آن در دوره ناصرالدین شاه و شرکت در نمایشگاه های بین المللی آغاز شده بود، شرکت های خارجی از جمله زیگلر و کمپانی شرق، مشغول تولید فرش در ایران شدند که بعدها منجر به تاسیس شرکت سهامی فرش ایران شد.

به گفته شریف زاده، دوره قاجار، دوره معرفی فرش ایران به جهانیان و رونق تجارت بین المللی فرش بود تا جایی که در سال 1906 میلادی 17 کشور دنیـا از خریـداران فرش ایران بودند.

او رایج ‏ترین نقشه های دوره قاجار را در دو دسته کلی قرارداد و گفت: دسته نخست نقشه های کهن شامل نقشه های عشایری و روستایی، نقشه های دوره صفوی همچون ترنج دار، لچک و ترنج و شاه عباسی‏ های افشان، نقشه های هراتی به ویژه هراتی‏ های گلدانی و افشان که در این گروه بسیاری از طرح ‏های پیشین قرار می ‏گیرند و همانند گذشته ساختارهای مسلطی مانند لچک ترنج و ترنجی سیمای کلی فرش‏ های قاجاری را تشکیل می‏ دهند.

شریف زاده دسته دوم را نقشه های نوظهور شامل نقشه ‏های تصویری (مضامین روایی و ادبی، مناظر و شخصیت ها)، نقشه های منسوب به رجال (ظل السلطانی، مستوفی و...)، نقشه های نیمه تجریدی (گل فرنگ، درختی حیواندار) ، نقشه های عجیب و غریب ( نقش اجنه، واق واق و ...) و نقشه‏ های اقتباسی (قفقازی، گوبلنی و...) عنوان کرد و افزود: بزرگترین مرکز قالیبافی ایران در زمان قاجار اراک و نواحی اطراف آن دانسته شده است. طرح ها و نقوش فرش قاجار در مقایسه با طرح های پرتکلف، فاخر و درباری دوره درخشان فرشبافی ایران، دوره صفوی، ساده و عامیانه است.

او در پایان با بیان اینکه ظهور و گسترش طرح های تصویری و اقتباسی، مهمترین پدیده در طرح و نقش قالی های این دوره است، تصریح کرد: نقوش بکار رفته در این فرش‏ ها به استثنای طرح های تصویری، بیشتر گیاهی است و نقوش حیوانی، به ویژه حیوانات غیرواقعی تا حدودی حضور یافته و گرایش به واقع گرایی و طبیعت پردازی در ترسیم نقوش از دیگر ویژگی های قالی های قاجار بشمار می رود.

انجام پژوهش شناخت نقشه‏ های نوظهور فرش دستباف دوره قاجار
شما هم رای بدهید
فلای تودی

درباره نویسنده

بیشتر بخوانید

انجام کاوش های جدید برای شناخت دوره های پیش از هخامنشی

گلاره یوسف پور ، شنبه 1 شهریور 1399

براساس خبرهای بدست رسیده، انجام کاوش های جدید برای شناخت دوره های پیش از هخامنشی صورت می گیرد.

نظرت چیه
0 دیدگاه و 0 رای ثبت شده است .
مرتب سازی :