سینوزیت را بهتر بشناسیم

مجله پزشکی دکتر سلام/سینوزیت یک بیماری شایع به عنوان التهاب و عفونت سینوس های پارانازال نیز تعریف می شود. حفره های سینوس مخاطی تولید می کنند که مجاری بینی برای عملکرد موثر لازم دارند. سینوزیت می تواند حاد یا مزمن باشد و علل التهاب سینوس شامل ویروس ها، باکتری ها، قارچ ها، آلرژی ها و واکنش خودایمنی است.

اگرچه آزاردهنده و دردناک است، اما اغلب سینوزیت بدون مداخله پزشکی از بین می رود. در صورت علائم شدید و مداوم بهتر است به پزشک مراجعه کنید. بر اساس اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، پزشکان ایالات متحده در سال 2016 برای 4.1 میلیون نفر سینوزیت مزمن تشخیص داده اند.

به گزارش مدیکال نیوزتودی، در سال 2018، 28.9 میلیون نفر در ایالات متحده تشخیص سینوزیت را در 12 ماه گذشته گزارش کردند که این رقم به 11.6 درصد از جمعیت رسید.

سینوزیت چیست؟

سینوس یک فضای توخالی است و انواع مختلفی دارد، اما سینوزیت روی سینوس های پارانازال فضاهای پشت صورت که به حفره بینی منتهی می شود تاثیر می گذارد. پوشش این سینوس ها همان ترکیب مخاط بینی است. سینوس ها ترشحاتی لغزنده به نام مخاط ایجاد می کنند که مجاری بینی را مرطوب نگه می دارد و ذرات کثیف و میکروب ها را به دام می اندازد. سینوزیت هنگام جمع شدن مخاط ایجاد می شود و سینوس ها تحریک شده و ملتهب می شوند. پزشکان اغلب از سینوزیت به عنوان رینوسینوزیت یاد می کنند زیرا التهاب سینوس ها تقریبا همیشه با رینیت رخ می دهد که التهاب بینی است.

علائم سینوزیت

علائم سینوزیت بسته به مدت زمان بیماری و شدت علائم متفاوت است. علائم شامل:

ترشحات بینی که سبز یا زرد رنگ است

درد یا فشار صورت

کیپ شدن یا آبریزش بینی

گلو درد

سرفه کردن

بوی بد دهان

تب

سردرد

کاهش حس بویایی و چشایی

حساسیت و تورم در اطراف چشم، بینی، گونه ها و پیشانی

دندان درد

علل بروز سینوزیت

سینوزیت از فاکتورهای مختلفی ناشی می شود، اما همیشه نتیجه آن این است که مایعات در سینوس گیر می کند و باعث رشد میکروب ها می شود. شایع ترین علت بروز سینوزیت ویروس است، اما عفونت باکتریایی نیز می تواند منجر به سینوزیت شود.

عوامل محرک شامل آلرژی و آسم، همچنین آلاینده های موجود در هوا مانند مواد شیمیایی یا سایر مواد تحریک کننده هستند. عفونت های قارچی و کپک ها نیز باعث سینوزیت قارچی می شوند.

عوامل خطر بروز سینوزیت

موارد زیر خطر ابتلا به سینوزیت در فرد را افزایش می دهد:

داشتن عفونت دستگاه تنفسی قبلی مانند سرماخوردگی

پولیپ بینی که رشد کوچک خوش خیم در مجرای بینی است و منجر به انسداد و التهاب می شود

آلرژی های فصلی

حساسیت به موادی مانند گرد و غبار، گرده گل و موی حیوانات

داشتن سیستم ایمنی ضعیف به دلیل مصرف دارو یا بیماری

داشتن تیغه انحرافی

سپتوم استخوان و غضروف بینی را به 2 سوراخ تقسیم می کند. وقتی این حالت به یک سمت کج می شود یا از طریق آسیب یا رشد خطر ایجاد منبع سینوزیت را افزایش می دهد.

انواع سینوزیت

سینوزیت انواع مختلفی دارد و می تواند به مدت طولانی ادامه یابد. سینوزیت حاد موقتی است و در صورت سرماخوردگی یا آلرژی فصلی رخ می دهد. علائم به طور معمول طی 7 تا 10 روز برطرف می شوند، اما ممکن است تا 4 هفته هم ادامه داشته باشند.

سینوزیت مزمن زمانی است که علائم بیش از 12 هفته طول بکشد یا طی یک سال 3 بار عود کند. بیش از 50 درصد افراد مبتلا به آسم متوسط تا شدید نیز سینوزیت مزمن دارند. زمان بهبودی و درمان به نوع سینوزیت بستگی دارد.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

افراد به طور معمول می توانند سینوزیت را در خانه مدیریت کنند. با این حال، آنها باید در صورت بروز علائم به پزشک مراجعه کنند:

بیش از 10 روز بدون بهبودی ادامه یابد

شامل علائم شدیدی است که با داروهای بدون نسخه از بین نمی رود

شامل تغییرات بینایی یا تورم در اطراف چشم است

تشدید علائم

شامل تب که بیش از 3 تا 4 روز طول بکشد یا بیش از 38.6 درجه سانتیگراد باشد

علائم دیگری نیز ممکن است وجود داشته باشد، بنابراین اگر علامتی باعث نگرانی شما شد به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص سینوزیت

یک پزشک ممکن است برای تشخیص موارد زیر را انجام دهد:

در مورد علائم سوال می پرسد

انجام معاینه فیزیکی

استفاده از آندوسکوپ برای دیدن داخل مجاری بینی

تجویز ام آر آی یا سی تی اسکن برای بررسی مشکلات ساختاری در برخی موارد

انجام آزمایش آلرژی برای شناسایی عوامل محرک احتمالی

پزشک ممکن است بصورت بصری حفره بینی را با یک منبع نور یا یک دستگاه دستی کوچک با نوری متصل به نام اتوسکوپ بررسی کند، همچنین وی از این دستگاه برای بررسی گوش نیز استفاده می کند. در صورت ادامه علائم فرد باید برای معاینه دقیق تر به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کند.

درمان های خانگی سینوزیت

حدود 70 درصد موارد سینوزیت حاد بدون داروهای تجویز شده برطرف می شود. داروهای خانگی مختلف و بدون نسخه نیز علائم را تسکین می دهند. نمونه هایی از این درمان ها و داروها عبارتند از:

شستشوی بینی: بینی را با آب نمک یا محلول نمک بشویید. گلدان نتی یکی از راه های انجام این کار است. همیشه از آب تمیز و تجهیزات استریل برای شستشوی بینی استفاده کنید.

استراحت: بخوابید یا به اندازه کافی استراحت کنید و سر و شانه ها را روی بالش بالاتر از سطح قرار دهید.

کمپرس گرم: به آرامی کمپرس گرم روی نواحی آسیب دیده قرار دهید تا تورم و ناراحتی تسکین یابد.

تسکین درد: استامینوفن یا ایبوپروفن درد و تب را کاهش می دهد.

استنشاق بخار: یک حوله مرطوب و گرم را روی صورت خود قرار دهید یا بخار را از یک کاسه آب گرم استنشاق کنید.

روغن های اساسی: افزودن چند قطره روغن منتول یا اکالیپتوس به آب گرم یا حوله می تواند کمک کند. هرگز روغن اساسی را قورت ندهید و آن را مستقیم روی پوست قرار ندهید.

قرص ها و اسپری های ضداحتقان: این موارد تورم را کاهش داده و باعث تخلیه سینوس ها می شوند. فقط تا 3 روز استفاده کنید البته ممکن است علائم پس از قطع مصرف محصول بدتر شود.

کورتیکواستروئیدهای بینی بدون نسخه: این نوع اسپری بینی التهاب بینی و سینوس را کاهش می دهد.

آنتی هیستامین ها مانند ستیریزین و لوراتادین به طور معمول گزینه های مناسبی برای درمان سینوزیت نیستند زیرا باعث سفت شدن مخاط و تشدید علائم می شوند.

درمان سینوزیت

گزینه های درمانی سینوزیت به مدت زمان ادامه بیماری بستگی دارد.

سینوزیت حاد و نیمه حاد

اگر علائم ادامه یابد یا شدید باشد پزشک درمانی را برای تسکین تجویز می کند. اگر عفونت باکتریایی وجود داشته باشد پزشک آنتی بیوتیک تجویز می کند. اگر پس از اتمام دوره مصرف آنتی بیوتیک ها علائم همچنان باقی ماند فرد باید به پزشک مراجعه کند.

سینوزیت مزمن

سینوزیت مزمن به طور معمول به دلیل باکتری نیست، بنابراین بعید است آنتی بیوتیک ها به درمان آن کمک کنند. کاهش قرار گرفتن در معرض عوامل محرک مانند گرد و غبار، گرده گل و سایر مواد حساسیت زا علائم را تسکین می دهد.

اسپری ها یا قرص های کورتیکواستروئید به مدیریت التهاب کمک می کنند، اما اینها اغلب نیاز به تجویز و نظارت پزشکی دارند. استفاده طولانی مدت از این داروها منجر به بروز عوارض جانبی می شود.

عمل جراحی

اگر سایر روش های درمانی برای سینوزیت موثر واقع نشده باشد پزشک ممکن است گزینه جراحی را توصیه کند. با این حال، ممکن است با جراحی هم مشکل به طور کامل حل نشود، بنابراین فرد برای جلوگیری از بازگشت سینوزیت نیاز به ادامه درمان های دیگر پس از جراحی دارد. در کودکان عمل جراحی باید آخرین گزینه برای درمان سینوزیت باشد.

راه های جلوگیری از بروز سینوزیت

نکات زیر به جلوگیری از بروز سینوزیت کمک می کند:

رعایت بهداشت دست

اجتناب از استعمال سیگار و در معرض دود سیگار قرار گرفتن

به روز نگه داشتن واکسن ها

دوری از افراد مبتلا به سرماخوردگی و سایر عفونت های تنفسی

استفاده از دستگاه مرطوب ساز برای مرطوب کردن هوای خانه و تمیز نگه داشتن آن

نگهداری واحدهای تهویه مطبوع برای جلوگیری از جمع شدن کپک و گرد و غبار

اجتناب و مدیریت آلرژن ها در صورت امکان

در پایان

سینوزیت یک مشکل شایع است که بسیاری از افراد را درگیر می کند و دلایل مختلفی برای بروز آن وجود دارد. در بیشتر موارد سینوزیت خفیف است و فرد آن را با داروهای خانگی یا بدون نسخه درمان می کند. اگر سینوزیت علائم شدید ایجاد کند یا چندین هفته ادامه یابد پزشک با پیش گرفتن روند درمانی مناسب به کاهش علائم کمک می کند.