جرم انتقال کرونا در سفر چیست؟

ایسنا/ بدنبال آخرین خبرهای منتشر شده، این پرسش مطرح می شود که جرم انتقال کرونا در سفر چیست؟

داستان چیست؟

سفر توصیه نشده ترین فعل در وضع حاضر است و محدودیت های مرتبط با آن، با وجود 198 شهر قرمز در کشور هنوز برداشته نشده است. با این حال، تبلیغ سفرهای گروهی انجام می شود، به ویژه با فرارسیدن فصل بهار و نزدیک شدن تعطیلات عید فطر. اما اگر بدون توجه به توصیه ها سفر رفتید و به کرونا مبتلا شدید یا عامل انتقال این ویروس به دیگران بودید، چه مسئولیت شهروندی و حقوقی متوجه شما و همراهانتان است؟

وزارت بهداشت و ستاد ملی مقابله با کرونا همچنان بر سفر نرفتن تاکید دارند و هم اینک تردد جاده ای بین 198 شهر قرمز و 157 شهر نارنجی مشمول جریمه است. با این حال، اگر ضرورتی برای سفر بود یا با گروه و تور مسافرت رفتید حتما نکات بهداشتی را رعایت کنید. تاکید می شود پس از سفر 14 روز از تماس و ارتباط با دیگران خودداری شود. اگر فکر می کنید با فرد مبتلا به کووید-19 تماس داشته اید، سفرهای بعدی را عقب بیندازید. حتی اگر بدون نشانه باشید، ممکن است ویروس را در جریان سفر به دیگر افراد منتقل کنید. آمارهای وزارت بهداشت نشان می دهد 51 هزار نفر از افراد کرونا مثبت، بدون توجه به شرایط، کیلومترها از شهر خود دور شده اند. ایرج حریرچی گفته 21 درصد این افراد فقط در فروردین قرنطینه را شکسته و سفر رفته اند.

وزارت بهداشت قبلا از جریمه افرادی که قرنطینه کرونا را شکسته اند، خبر داده بود. حریرچی پیرامون اینکه جرم انتقال کرونا در سفر چیست؟ اکنون گفت در طرح قبل با وجود تعیین 200 هزار تومان جریمه برای متخلفان، اما برخی افراد محدودیت ها را رعایت نکردند. مشخص شد این میزان بازدارنده نبوده است. بنابراین در کمیته امنیتی - اجتماعی وزارت کشور مقرر شد وزارت بهداشت موارد تخلف را اعلام کند و نیروی انتظامی ناظر بر رعایت آنها باشد و اعمال قانون کند.

سوای برخوردهای قانونی که ستاد ملی کرونا برای شکستن قرنطینه تعیین می کند و به نظر می رسد با امکان شناسایی و ردیابی این افراد، امکان جریمه و کنترل آنها را دارد، در قانون نیز نادیده گرفتن محدودیت ها و نکات بهداشتی در صورت انتقال این بیماری به دیگران و خطرآفرین شدن آن، رفتاری «مجرمانه» شناخته می شود و مصادیق و مواد قانونی مرتبط برای آن وجود دارد.

منطبق با نظر کارشناسان حقوق جزا و جرم شناسی، چنانچه بدون رعایت موازین بهداشتی و پروتکل های مربوطه از جمله لزوم قرنطینه و قطع ارتباطات فیزیکی و تماسی با دیگران خود را در معرض عموم قرار دهید و از این طریق باعث آلودگی دیگران و انتشار ویروس شوید و بر اثر آن، فرد یا افرادی فوت کنند، حسب مورد مشمول یکی از بندهای (الف)، (ب)، (پ) و (ت) ماده 291 شده و قتل عمد محسوب می شود. مواد 492 و 493 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 نیز بر مسئولیت کیفری چنین فردی صحه می گذارد.

در ماده 291 قانون مجازات اسلامی، جنایت در موارد زیر «شبه عمدی» محسوب می شود:
الف- هرگاه مرتکب نسبت به مجنی علیه قصد رفتاری را داشته، لکن قصد جنایت واقع شده یا نظیر آن را نداشته باشد و از مواردی که مشمول تعریف جنایات عمدی می شود، نباشد.
ب- هرگاه مرتکب، جهل به موضوع داشته باشد مانند آنکه جنایتی را با اعتقاد به این که موضوع رفتار وی شی یا حیوان یا افراد مشمول ماده (302) این قانون است به مجنی علیه وارد کند، سپس خلاف آن معلوم شود.
پ- هرگاه جنایت به سبب تقصیر مرتکب واقع شود، مشروط بر اینکه جنایت واقع شده یا نظیر آن مشمول تعریف جنایت عمدی نباشد.

ماده 492 این قانون نیز تعیین می کند «جنایت در صورتی موجب قصاص یا دیه است که نتیجه حاصله مستند به رفتار مرتکب باشد، اعم از آنکه به نحوه مباشرت یا به تسبیب یا به اجتماع آنها انجام شود.»

در ماده 493 قانون مجازات اسلامی نیز آمد که «وجود فاصله زمانی، میان رفتار مرتکب و نتیجه ناشی از آن، مانع از تحقق جنایت نیست. مانند فوت ناشی از انتقال عامل بیماری کشنده، که حسب مورد موجب قصاص و یا دیه است. حکم این ماده و ماده 492 این قانون در مورد کلیه جرایم جاری است.

ماده 22 قانون طرز جلوگیری از بیماری های آمیزشی و بیماری های واگیردار مصوب سال 1320 مجلس شورای ملی نیز مقرر کرد «اشخاصی که مانع اجرای مقررات بهداشتی یا در اثر غفلت، باعث انتشار یکی از بیماری های واگیردار می شوند، به هشت روز تا دو ماه حبس تادیبی و پرداخت جریمه نقدی به یکی از این دو کیفر محکوم می شوند.»

در ماده 688 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 نیز مقرر شد «هر اقدامی که تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته شود از قبیل آلوده کردن آب آشامیدنی یا توزیع آب آشامیدنی آلوده، دفع غیربهداشتی فضولات انسانی و دامی و مواد زاید، ریختن مواد مسموم کننده در رودخانه ها، زباله در خیابان ها و کشتار غیرمجاز دام، استفاده غیرمجاز فاضلاب خام یا پساب تصفیه خانه های فاضلاب برای مصارف کشاورزی ممنوع است و مرتکبان چنان چه طبق قوانین خاص مشمول مجازات شدیدتری نباشند، به حبس تا یک سال محکوم خواهند شد.» در تبصره یک ماده 688 نیز مقرر شد که تشخیص اقدام علیه بهداشت عمومی به عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.

با علم به وجود این قوانین، در صورت سفر و مشاهده فرد مشکوک در بین گردشگران برای پیشگیری از انتقال احتمالی آلودگی به دیگران بهتر است از طریق سامانه تلفنی بهداشت به شماره های 190 (ستاد فوریت های سلامت محیط و کار) و 4030 (سامانه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای پاسخگویی به سئوالات مردم درخصوص ویروس کرونا) راهنمایی لازم دریافت شود.

همچنین طبق دستورالعمل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که اواخر سال 98 ابلاغ شده تامین بهداشت مسافر با متولی و میزبان بوده، بویژه آنکه مدام در تبلیغ ها پیام «اجرای سفر با رعایت کلیه پروتکل های بهداشتی» مشاهده می شود. در این دستورالعمل معین شد: وظیفه تامین اقلام بهداشتی مورد نیاز برای حفاظت فردی و بهداشتی کارکنان و گردشگران شامل انواع دستکش یکبار مصرف، انواع ماسک، شیلد محافظ، محلول ضدعفونی دست و سطوح در واحدهای اقامتی به عهده مدیر واحد، در پایانه ها، راه آهن و فرودگاه فقط برای کارکنان به عهده مدیران این مراکز است.

تمام پرسنل شاغل در تاسیسات گردشگری نیز برای حفاظت فردی موظفند هنگام کار از ماسک، دستکش و لباس کار تمیز استفاده کنند و براساس نوع شغل و لزوم نزدیکی به گردشگران، مانند خانه دار هتل ها، استفاده از شیلد محافظ هم توصیه می شود. افرادی که در واحدهای اداری و مالی و امثالهم مشغول هستند به شرط وجود فاصله مناسب بین کارکنان و ارباب رجوع از انجام این عمل مستثنی هستند. پرسنل واحدهای دارای ارتباط مستقیم با گردشگران هم موظفند قبل از خروج از محل کار دوش بگیرند.