ده نمکی: دادستان همان حرف های شلمچه است + عکس

جام جم/ یکی از تولیدات جدید مرکز سیما فیلم، سریال دادستان است که به تهیه کنندگی محمد خزاعی و کارگردانی مسعود ده نمکی ساخته و از شبکه سه روانه آنتن شده است. ده نمکی کارش را با ساخت مستند فقر و فحشا شروع کرد. بعد از آن سراغ ساخت آثار سینمایی رفت و در طول سال های فعالیتش دو مجموعه تلویزیونی دارا و ندار را برای نوروز 88 شبکه پنج و معراجی ها را سال 93 برای پخش از شبکه یک کارگردانی کرد. هر دو این اثر طنز بود اما این بار ده نمکی سراغ یک موضوع امنیتی، پلیسی و جاسوسی رفت و سریال دادستان را کارگردانی کرد که به مفاهیمی همچون عدالت خواهی، نفوذ و مفاسد اقتصادی پرداخت. نکته قابل تامل این که ده نمکی در قصه های فرعی به موضوعات مهم سال های اخیر مثل حمله داعش به مجلس هم پرداخته بود. همچنین این سریال جزو کارهای پرشخصیت و پرلوکیشن است و همین، کار سازندگان اثر را دشوارتر می کرد. گرچه قصه سریال دادستان واقعی نبود و مربوط به هیچ دولتی هم نمی شد! اما جالب است که به موضوعات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی پرداخت کرد که حرف امروز جامعه و مردم است. البته پخش این سریال با بازتاب های مثبت و منفی فراوانی هم روبه رو شد که درباره همه حاشیه ها، انتقادها و... به گپ و گفت نشستیم.

تلویزیون مردم را برای تماشای سریال آماده کرد

اگر مسیر فیلمسازی شما را مورد بررسی قرار بدهیم، متوجه خواهیم شد آثاری که برای سینما و تلویزیون ساخته اید به مفاهیمی همچون عدالت خواهی، طرح مفاسد اقتصادی و... پرداختید. این اتفاق در سریال دادستان هم پیش آمده است. آیا قبل از شکل گیری طرح قصد داشتید این مسیر را ادامه بدهید یا در حین گپ و گفت با مسوولان تلویزیون به این نتیجه رسیدید؟

طرح اولیه سینمایی دادستان نوشته شده بود و من از پارسال قصد داشتم این کار را به تولید برسانم. در این طرح، خط قصه مشخصی وجود داشت ولی وقتی با مسوولان سیمافیلم مذاکره کردم، از من خواستند طرحی برای ساخت سریال بدهم. دو سه تا ایده هم مطرح بود و آقای رمضان نژاد، رئیس سیمافیلم ایده دادستان را خیلی پسندید و خواست این طرح در قالب سریال شکل بگیرد. من در ابتدا گفتم مضامین سریال دادستان ملتهب است، شاید آنتن تلویزیون محدودیت هایی در این باره داشته باشد که سینما ندارد، به همین دلیل خواستم به دلیل نگاه متفاوتی که دادستان به مفاهیم عدالت خواهی، فساد اقتصادی و... دارد، پشت کار بایستد. پیشنهادهایی هم مسوولان سازمان همچون آقای علی عسکری و آقای رمضان نژاد برای سریال داشتند و قرار شد طرح سینمایی با تغییراتی به مینی سریال تبدیل شود. البته شخصا درباره ساخت مینی سریال دغدغه هایی داشتم و این که مینی سریال تا میان مردم جا بیفتد، تمام می شود و در این صورت مخاطب چندانی نخواهد داشت اما اعتقاد داشتم اگر تلویزیون نگاه متفاوتی به کار داشته باشد و تیزر و تبلیغات درست انجام شود، مردم را برای تماشای سریال از ابتدا آماده خواهد کرد که خوشبختانه این اتفاق افتاد. البته مردم برای سریال های مناسبتی نوروز که 13 قسمت هستند، همیشه آمادگی را دارند اما این آمادگی برای مینی سریال هایی که در طول سال تولید و پخش می شود، کمتر است. بعد از رسیدن به توافق هایی از دو دوست آقایان خودسیانی و کریمی دعوت کردم تا به گروه ملحق شوند و طرح را برای ساخت یک مینی سریال بسط بدهند.

ای کاش گوش شنوا از سالیان قبل بود

شما از سال ها پیش و از زمانی که روزنامه نگار بودید، دغدغه تان عدالت اجتماعی بود و این موضوع را در کارهای مختلف تان نشان داده اید. اگر بخواهیم عدالت اجتماعی را موضوعی مرکزی نشان بدهید به چه وجوهی در دادستان پرداخت کردید و چه بخش هایی نقص داشته و جای کار دارد؟

کسانی که نشریاتی همچون شلمچه را از قبل می خواندند، می دانند که من همیشه سعی کرده بودم حرف هایی را بزنم و قبل تر هم در عالم سیاست یعنی در سال های 69 و 70 وقتی حرف هایم را در نشریاتم می گفتم، خیلی ها این حرف ها را تندروی می دانستند. حال پس از 30 سال مسوولان همین حرف ها را می زنند. پس اینها کندروی کردند. اگر گوش شنوایی در آن دهه ها بود، جلوی خیلی از آسیب ها گرفته می شد. اگر عدالت خواهی و قانون گرایی به سطح بپردازد به معلول ها می پردازد و به به علت ها. بعضی مواقع رفتارهای غلط نمادین شده است. مثل نمازجمعه ها و طبقه بندی جایگاه و... . من همه این موارد را به زبان طنز در نشریه شلمچه مطرح می کردم و الان ائمه جمعه این موضوعات را مطرح می کنند. بنابراین اگر نگاه کنید این نوع نگاه و کارهای هنری در زمان خودش پیشرو بود. همچنین به یاد دارید که مستند فقر و فحشا چقدر دیده شد اما در همان مقطع جلوی آن را گرفتند، اما مانع دیده شدنش نشد و میلیون ها نسخه تکثیر شد. نکته قابل تامل این است که همان زمان روزنامه آمریکایی این مستند را با فیلم های بزرگ مقایسه می کرد. گرچه قبل از فقر و فحشا هم به چنین آسیب هایی پرداخته شده بود اما به معلول ها می پرداختند نه به علت ها. ما نشان دادیم که آسیب های اجتماعی معلول فقر است نه این که دنبال متهم باشیم و انگشت اتهام را به سمت دختران فراری بگیریم. این نوع گفتمان در بقیه آثارمان دیده می شود و به موضوعاتی همچون فاصله طبقاتی، اشرافیت، مدیران فاسد و... پرداخت کردم و هشدار دادم. گرچه زبان دادستان طنز نیست اما به چنین مفاهیمی پرداخته ام و ما به فسادهای آقاها و آقازاده ها می پردازیم که به راحتی به آنها پناهندگی خارج از کشور داده می شود. آنها چند ضلع مثلث هستند که شامل دشمن خارجی، نفوذ و فساد اقتصادی هست و هرکدام دیگری را همپوشانی می دهد. یکی می دزدد و سریع به او پناهندگی می دهند.

برای کدام سریال مردم بیانیه دادند؟

چند درصد اتفاقات سریال دادستان واقعی است و چقدر نشات گرفته از تخیل شماست؟ می خواهیم بدانیم حواشی شخصیت ها تا چه میزان واقعیت دارد؟ زیرا ما در این سریال حواشی حمله داعش را هم می بینیم؟

خودتان مصداق دارید؟

بله، مصداق وجود دارد. آدم هایی که این طور گرفتار شدند، باج دادند و اطلاعات می دهند.

نهادهای امنیتی هم در این بخش ها با شما همکاری کردند؟

نه، این چیزهایی بود که در پژوهش خودمان به این نتیجه رسیدیم. بگذارید مثالی بزنم مگر آگاتا کریستی وقتی داستان پلیسی می نوشت پلیس به او اطلاعات داده است یا این که خودش پلیس بوده؟ باید گفت هیچ کدام. همه این موارد نشات گرفته از ذهن خلاق او بود. این موارد هم نتیجه پژوهش و ذهن خودمان بود که در موضع شاکی، نفوذی، بازجو و... قرار دادیم. ضمن این که بخش هایی که دانشجویان در سریال دادستان مطالبه گری می کنند، خاطرات خودم است که به خاطر مطالبه گری پایم به دادگاه کشیده شده بود. حرف های ابوذر (برزو ارجمند) از جنس سخنرانی ها و نصیحت های خودم است که در تشکل های دانشجویی گفته ام. زمانی آرزوی ما این بود که وزیری به دلیل اشتباهاتش محاکمه شود اما این اتفاق نمی افتاد و فقط رسانه ها می نوشتند اما امروز وکیل، وزیر و شهردار هم به دادگاه می آیند و محاکمه می شوند. این که دیر این ماجرا انجام شده، بحث دیگری است اما همه این موارد نتیجه مبارزات عدالتخواهی است. در واقع صحبت های ابوذر، عماد و آذر (برزو ارجمند، کاوه سماک باشی و هلیا امامی) نتیجه تجربه های شخصی خودم برای مبارزه با مفاسد اقتصادی است.

بخشی از انتقادها مربوط به دیالوگ های این سه شخصیت است و می گویند غیرواقعی است. شما چه نظری دارید؟

خانه پوشالی سریال سیاسی است و مخاطب در این سریال رقابت دو حزب را می بیند و 90درصد دیالوگ هایش سیاسی است و درباره رای دادن، رای خریدن، نفوذ و... بنابراین ما در یک سریال سیاسی که مطالبات عدالت اجتماعی داریم نمی توانیم دیالوگ های عاشقانه بگذاریم. باید دیالوگ ها سیاسی باشد. اتفاقا بازخورد خوب مردم نشان می دهد که مردم شخصیت ها را باور کردند. وقتی 10قسمت بالای دو و نیم میلیون مخاطب در تلوبیون دارد، رکورد کمی نیست. مردم با تماشای سریال دادستان آن را نماینده و تریبون خودشان می دانند. وقتی مالباختگان بانک ها بیانیه می دهند نشان از دیده شدن سریال است. کی سابقه داشته که مردم برای یک سریال بیانیه بدهند و قدردانی کنند که سریال حرف دل آنها را زده است؟ سریال دادستان زبان مردم است و این حجم استقبال می گوید که در گفتمان سازی سریال موفق بوده ایم.

مردم بازی ها را دوست داشتند

برخی انتقاد می کنند بازی ها اگزجره شده است. به عنوان مثال در صحنه ای که صادق (علی سلیمانی) وارد خانه شیرین (سحر قریشی) می شود و در اتاقی شاهد سلاح هاست، بازی غلو شده دارد. درحالی که تعداد سلاح ها خیلی هم زیاد نیست. آیا خودتان این مساله را می پذیرید؟

این موضوع قابل نقد است. اتفاقا مردم با بازیگران این سریال ارتباط برقرار کردند. در صفحات اجتماعی هم شاهد بازخوردهای بالای مردم هستیم. این نشان می دهد شخصیت برای مردم محبوب است. حتی جالب است یکی از بازیگران به من گفت مردم از تشکل های کارگری به او پیام دادند که سخنگوی آنها شود؛ یعنی مردم در این حد نقش ها را باور کردند، البته برای این که یک سریال محبوب باشد، عوامل زیادی جمع می شود تا مورد استقبال قرار گیرد. مردم این اثر را با دقت دیده اند و وقتی یک کاری خوب است نباید زحمات رسانه ملی را ضایع کنیم. وقتی سریال دادستان روز جمعه پخش نشد با پیام های زیادی روبه رو شدیم که می گفتند اگر جلوی سریال گرفته شده، اعتراض کنند. یا وقتی صادق (علی سلیمانی) به شهادت می رسد با پیام های زیادی روبه رو شده بود که مردم ناراحت شده بودند که چرا صادق به شهادت رسید. همه این موارد نشان می دهد سریال دادستان در میان مردم موفق است.

مساله نفوذ، جدی است

ما در صحنه ای از سریال می بینیم محمد کاسبی که ایفاگر نقش نماینده مجلس است به راحتی اعتماد می کند و راهی یک کشتی می شود و فقط یک سوال می پرسد که آیا آبمیوه الکل دارد یا نه و بعد از خوردن آن بیهوش می شود و برایش ماجراهای مختلفی پیش می آید. این صحنه از دید من مخاطب باورپذیر نبود که چطور یک فرد که سیاسی هم هست به این راحتی گول می خورد؟

آنهایی که اطلاع دارند، می دانند بسیاری از آدم هایی که درگیر نفوذ شدند و خودشان تبدیل به عامل شدند با یک سری اتفاقات ساده به تور دام های جاسوسی افتاده اند. به ویژه این که برای به دست آوردن چیزهایی خیلی راحت مورد اخاذی قرار گرفتند و مجبور شدند به معاندین باج بدهند. پدیده نفوذ همین است.

یعنی به این سادگی رجال سیاسی گول می خورند؟!

بحث گول خوردن نیست، بلکه این است که راحت طرف را نمک گیر می کنند و بعد او تبدیل به عامل و نفوذ می شود. به عنوان مثال مدیری را با یک ویزای دو تابعیتی نمک گیر می کنند. البته همین موضوع هم شرایطی دارد و وقتی فردی ویزای دو تابعیتی می گیرد باید منافع آن کشور را لحاظ کند و در غیر این صورت لغو می شود. یا فرزندان برخی مسوولان در کشورهای دیگر تحصیل می کنند و بعد از بازگشت تبدیل به عامل می شوند. از این زوایا خیلی آسیب دیده ایم، حتی برخی مواقع این گاف مدیران باعث می شود که از مسیر نتوانند برگردند. در این مواقع یا باید پناهنده شوند یا دستگیر شوند یا مدیریت شوند. در سریال دادستان ما به خیلی از این مسائل پرداخته ایم و راه متفاوت تر هم نشان دادیم.

نه به پیشنهاد وزارت، قانع بودن به پادشاهی

برخی انتقادهایی کردند مبنی بر این که ده نمکی برای ترویج عدالت خواهی کنترل شده این سریال را ساخته است. البته ما موافق این موضوع نیستیم اما چنین صحبت هایی هم شده است. نظر شما چیست؟

عموما برخی کسانی که این حرف ها را می زنند، خودشان عامل نهادهای مختلف هستند. برخی با اسم عدالتخواهی در خدمت جریان های مختلف هستند هم پول می گیرند و هم این که دیگران را می زنند. زمانی که عدالتخواهی هزینه داشت، اینها کجا بودند؟ الان که باوجود شبکه های اجتماعی مثل تلگرام و... هزینه ندارد. ولی من همان موقع که هزینه داشت، حضور داشتم، زندانش را هم رفتم. جالب است که این افراد عدالت خواهی را هزینه جناح می کنند تا به اسم آن به کسب قدرت برسند. خودم به خیلی از این افراد قلم زدن را یاد دادم، حال آنها امروز مدعی شدند. معتقدم برای عدالت خواهی باید عدالت داشت.

یعنی چی؟

یعنی این که با حدس و گمان نمی توان قضاوت کرد. امام علی (ع) تاکید کردند فاصله حق و باطل چهار انگشت است. یا حضرت آقا فرموده اند که برای عدالت اجتماعی وارد مصادیق نشوید. باید به دنبال راه حل ها، اتاق فکر، محتوا و... بود. خیلی ها اگر فرصت مرا داشتند پیشنهاد وزارت در دولت را می پذیرفتند اما وقتی در دولتی پیشنهاد وزارت به من شد، گفتم برای وزارت صلاحیت ندارم به پادشاهی ام قانع هستم. بعضی از این افراد عدالت خواهی را در سطح تراز جناح ها می آورند که من مخالفم و نمی گذارم مصادره جناح ها شود.

خودتان هم در نوشتن دیالوگ های ملتهب سریال نقش داشتید؟

بله، من سرپرست نویسندگان بودم و طرح کلی را مشخص می کردیم و درباره اتفاقات می گفتیم. بخش هایی را آقای کریمی و بخش هایی را آقای خودسیانی می نوشت، اما دیالوگ های ملتهب سیاسی نوشته های خودم بود که برخی از آنها هم سر صحنه شکل می گرفت. مردم در این سریال که نمی خواهند تیراندازی و اکشن ببینند، اگر این طور بود سریال های خیلی بهتری وجود داشت که می توانند ببینند. مردم در دادستان به دنبال چیز دیگری بودند، می خواستند حرف های خودشان را بشنوند و به نظرم این اتفاق در سریال ما افتاد. کسانی که این نقدها را مطرح می کنند به این دلیل است که می بینند دیالوگ های سریال، حرف و دغدغه خودشان نیست. البته بعضی از آنها وابسته به قدرت هستند و بعضی دیگر هم ناشی از حسادت است که من به آنها اهمیت نمی دهم. هرچند بخشی هم ناشی از سلیقه افراد است که نمی توان آن را کاری کرد. اگر کسی سلیقه اش این دیالوگ ها نیست وقتی خودش سریال ساخت آنها را ننویسد، کسی که اجبار نکرده است.

نقش شیرین را سحر قریشی بازی کرد که در تلویزیون ممنوع الکار بود. گرچه به بازی او هم نقد است اما اگر قرار بود دوباره انتخاب کنید، آیا سراغ او می رفتید؟

این موضوع برای خیلی از بازیگران پیش آمده است. چطور آنها می توانند بازی کنند اما در سریال ما نمی شود. این اولین بار نیست و نمی خواهم نام ببرم اما باید بگویم این بخش به کارگردان مربوط نمی شود، بلکه شامل زحمات تهیه کننده و مدیران سازمان است. وقتی بازیگری جزو گزینه هاست، اگر مشکلی داشته باشد تهیه کننده وارد مذاکره می شود و موضوع را حل می کند و کارگردان دخیل نیست. ضمن این که من قبلا باخانم قریشی کار کرده بودم و معتقدم نقشش را هم خیلی خوب بازی کرده است.

گزینه ای دیگر به جای سحر قریشی برای ایفای این نقش داشتید؟

دو سه گزینه بودند اما درنهایت ما به خانم قریشی رسیدیم و از این انتخاب هم راضی هستیم.

شما دوباره به سمت سینمای دفاع مقدس و سریال سازی در این حوزه می روید؟

هنوز به این موضوع فکر نکردم.

از دانشنامه آزادگان چه خبر؟ نمی خواهید فیلمنامه بنویسید؟

دانشنامه آزادگان ان شاا... تا سال آینده کامل می شود.این دانشنامه می تواند مرجع نوشتن ده ها فیلمنامه، رمان، داستان و... باشد و در اختیار کسانی که قصد دارند فیلمنامه یا رمان بنویسند یا پژوهش کنند قرار خواهدگرفت تا ادامه کار را عزیزان دیگر انجام دهند.

ماجرای انفجارها

یکی از پرمخاطب ترین و ملتهب ترین بخش های سریال شما، قسمت حمله به مجلس است. در مورد ساخت این سکانس ها بگویید.

مجلس، شنبه تا چهارشنبه جلسه علنی دارد و دفاتر نمایندگان برای مراجعات مردمی باز است. روزهای پنجشنبه و جمعه اما مجلس تعطیل است و ما هم فقط حق داشتیم در این دو روز فیلمبرداری کنیم بنا بر این سه هفته به مجلس رفتیم و سکانس های مربوط به حمله داعش را ضبط کردیم.

سکانس های مربوط به راهروها و سالن انتظار در خود مجلس فیلمبرداری شد اما سکانس های لابی و صحن مجلس کروماکی است و سکانس های اتاق جلسات را هم جای دیگر ساختیم و فیلمبرداری کردیم. یعنی برای ضبط آن قسمت ها ناچار شدیم چند جا برویم و در تدوین کنار هم قرار دهیم.

نکته جالبی که می توانم برایتان بگویم این است که در آن صحنه های پر از تیراندازی و اکشن، جز یک شیشه که شکست و همان روز هم شیشه بر آن را عوض کرد و یک در که خودمان آوردیم و آن را منفجر کردیم و بعدا در اصلی را سرجایش گذاشتیم دیگر هیچ چیز واقعی نبود و همه آنچه دیدید جلوه های ویژه کامپیوتری بود.

سکانس های خیابان را هم برای این که مزاحم مردم نشویم ساعت 5 روز جمعه تا ساعت 9 صبح ضبط کردیم تا کسی هم نتواند بگوید ده نمکی رانت دارد و مزاحم عبور و مرور مردم می شود.

در اتاق نمایندگان را منفجر کردید؟

بله، اتفاقا شنبه هم که نماینده ها سرکارشان می آمدند اصلا متوجه نمی شدند که روز گذشته در اتاق شان سکانس های جنگی ضبط شده بوده.

در حمله داعش به مجلس حدود 15نفر به شهادت رسیدند اما ما فقط سه چهارنفر را در فیلم دیدیم که شهید شدند. برای همین هم حتی نوشته بودند که ده نمکی اغراق و بزرگ نمایی کرده است! جوری که واقعا نمی توان گفت قصد این نقدها واقعا سازنده است و تخریب و نیت های دیگر در آن دخیل نیست.

واکنش خود اعضای سپاه انصار که حفاظت از مجلس را برعهده دارد بعد از پخش این سکانس ها چه بود؟ همکاری آنها برای ساخت سریال چطور بود؟

آنها استقبال کردند و می گفتند خیلی واقعی و مشابه چیزی که آن روز رخ داد، در آمده است و از این بابت هم من خوشحالم. مشارکت سپاه انصار هم واقعا خیلی خوب بود. تصاویر و فیلم های مربوط را کامل در اختیارمان گذاشتند و خیلی خوب به ما کمک کردند.

اندازه یک سریال آپارتمانی خرج کردیم

در خصوص هزینه تولید سریال شما هم حرف و حدیث های مختلفی وجود دارد.

این بحث ها را قاعدتا باید تهیه کننده سریال پاسخ دهد چون برآورد و هزینه با کارگردان نیست اما در کل می توانم بگویم هزینه ای که برای این سریال شد و برآورد آن در حد سریال های آپارتمانی تلویزیون است با این که پروداکشن سریال ما قابل مقایسه با کارهای آپارتمانی نیست. من از این جهت متاسفم کسانی که این شایعات را درست می کنند خودشان می دانند برآورد ما آن چیزی نیست که آنها می گویند. مثلا یک ناظر سریال های آپارتمانی در فضای مجازی شایعه درست کرده که برآورد دادستان زیاد بوده در حالی که تهیه کننده هم به او توضیح داده و آن فرد متوجه اشتباهش شده اما برخی افراد به قدری بی اخلاقند که حاضر نیستند از دروغ شان عذرخواهی کنند.

من البته از کسانی که منصفانه نقد می کنند واقعا ممنونم و باعث می شوند صاحب اثر در کارهای بعدی خود آن نقدها را لحاظ کند؛ اما افرادی که مغرضانه نقد می کنند هیچ وقت دیده نمی شوند و مردم هم می فهمند آنها از روی حب و بغض آثار هنری را تخریب می کنند.

جریان های سازماندهی شده علیه سریال

ما در سریال شاهد دیالوگ های حاشیه داری هستیم. به عنوان مثال در صحنه ای برزو ارجمند خطاب به محمد کاسبی که نقش پدرش را بازی می کند، می گوید، نماینده مجلس مگر چقدر حقوق می گیرد که باغ 4000متری در لواسان داشته باشد؟ از این دست دیالوگ ها در سریال زیاد است. آیا پیش شرط برای رسانه ملی گذاشته بودید که سریال شما با ممیزی زیادی روبه رو نشود؟

روند سریال سازی در تلویزیون سال هاست با شیب ملایم به سمت فضای بازتر حرکت کرده است. به نوعی رقابتی تر با فضای مجازی، شبکه نمایش خانگی و سینما عمل می کند وگرنه اگر تلویزیون این طور عمل نکند، حتما مخاطب خودش را از دست می دهد. مسوولان سازمان نسبت به من و سریال های معراجی ها، دارا و ندار و دادستان لطف داشتند و اعتماد کردند زیرا از قبل می دانستند من خط قرمزها را می دانم. به یاد دارم آقایان دارابی و فرجی (معاون سیما و مدیر شبکه وقت) خیلی همراهی کردند و معراجی ها با کمترین ممیزی در زمان خودش که با زبان طنز مفاهیم ملتهب جامعه را مطرح می کرد، پخش شد. برای سریال دادستان هم ما مسوولان تلویزیون را مجاب کردیم که اگر نظری دارند در مقطع فیلمنامه طرح کنند و در همین مرحله بگویند تا با هم تعامل داشته باشیم و نه تقابل. به هر حال اگر من فیلمنامه را برای سینما می نوشتم، حتما چند میلیارد فروش می کرد و درآمد مالی و مادی آن برای من بیشتر بود، تا این که بیایم و در تلویزیون کار سخت سریال سازی را در شرایط کرونا انجام دهم. اما وقتی می پذیریم کاری برای تلویزیون ساخته شود، به هر حال باید همدلی هم برای پخش وجود داشته باشد. خوشبختانه سازمان علی رغم فشارهایی که از بیرون وارد و هجمه تبلیغات منفی که از قسمت اول آغاز شد، همراه کار بود و این هجمه تبلیغات و جریان پشت پرده که به سازمان حمله کردند تا دست مسوولان رسانه ملی نسبت به ممیزی قوی شود، بی تاثیر بود. گرچه این جریانات می خواستند کار اخته شود، اما با کمترین ممیزی پخش شد.

این جریانی که شما به آن اشاره کردید، مربوط به کجا بود و فکر می کنید وابسته به جای خاصی بود؟

بله، حتما بخشی از آن سازماندهی شده بود. وقتی بعد از پخش دومین قسمت از سریال 20 تا 30 مطلب آماده و پخش می شود، با تصمیم و اراده صورت گرفته، زیرا هنوز با دو قسمت، سریال دیده نشده است. حتی مطالب با اسامی مستعار در رسانه ها منتشر شد. وقتی این طور عمل می کنند حتما جریان سازماندهی بود که با کوبیدن سریال نگاه مدیران و مردم را نسبت به سریال خراب کنند.

رانت خوار من هستم؟

برخی نویسندگان و کارگردانان معتقد هستند، نمی شود روی برخی مباحث کار کرد و سانسور می شود، حتی می گویند این اجازه فقط به کسانی مثل ده نمکی ها داده می شود که رانت دارند. وقتی چنین حرف هایی می شنوید چه واکنشی دارید؟

اگر من رانت داشتم که نشریاتی همچون شلمچه متوقف نمی شد یا جلوی مستند فقر و فحشا را نمی گرفتند. اخراجی ها رکورد مخاطب را در جشنواره شکست، اما چه حرف هایی به من زدند یا فیلم رسوایی این همه مورد استقبال قرار گرفت، اما بعد کلی به این فیلم حمله کردند. برای زدن حرف متفاوت کسی فرش قرمز برای آدم پهن نمی کند. وزیر اطلاعات چند روز پیش مصاحبه کرد که چند فیلم را برای تولید حمایت کرد و این فیلم ها هم پول گرفتند و هم این همه جایزه. مجوز هم خودشان دادند و هیچ دردسری هم نداشتند، حال من رانت بگیر هستم؟ همه کارهایی که من ساخته ام حرف دل خودم بود و به سفارش نهادی نساختم.

یعنی شما به واسطه سفارش وارد میدان نشدید؟

نه، حرف دل خودم را زدم. برای من راحت تر بود دادستان را فیلم می ساختم و کلی به لحاظ مالی، آورده برایم داشت. اینهایی که می گویند آمار دارند، بروند در بیاورند که ما وقتی سریال معراجی ها را ساختیم از دلش یک فیلم سینمایی در آوردیم و همین فیلم بودجه کل سریال را در آورد. کدام سریال را سراغ دارین که این طور عمل کرده است. بعد این همه به من سنگ اندازی می شود. حال اینها رانت است، پس بیاید به ما هم یاد بدهید!

چرا تیرهای داعشی ها تمام نمی شود؟!

در سکانس های مربوط به شهادت علی سلیمانی می بینیم که همکاران او با هلی کم ماجرا را می بینند اما چطور به کمک او نمی روند؟

سینماست دیگر! من دیدم یکی از منتقدان نوشته بود این چه فیلمی است؟ چرا تیرهای داعشی ها تمام نمی شود؟ یعنی حتی تعداد شلیک های داعشی ها را شمرده بود در حالی که متوجه نیست در سینما این مساله حل شده است. اما در خصوص سکانس مورد اشاره شما باید بگویم فاصله حیاط تا آنجا را باید در نظر بگیرید ضمن این که همزمان مشغول آپلود اطلاعات بودند. یعنی چنان این اتفاقات نزدیک به هم رخ می داد که زمانی برای نجات علی سلیمانی باقی نمی ماند.البته این دقت ها برای من جالب و خوشحال کننده است و در نظرات مردم هم می بینم که دائم از جزئیات وقایع سریال سوال می کنند. مثلا می گویند دستگیری سحر قریشی هم یکی از همین ایرادات سریال بود. تعداد نیروی زیادی به صحنه آمده بود برای دستگیری یک نفر! در حالی که تیم های عملیات ویژه تعداد استاندارد دارند ضمن این که ساختمان برای نیروها ناشناس بود و باید با تعداد زیاد به صحنه می آمدند. در کل باید بگویم همه اینها سینماست. شما در فیلم های خارجی می بینید طرف 10 گلوله می خورد اما نمی میرد یا هر قدر شلیک می کند تیرهایش تمام نمی شود؛ آنجا کسی نمی گوید چرا چنین اتفاقاتی رخ می دهد اما به تولیدات ایرانی که می رسد این سوالات مطرح می شود که به نظرم بدعادت کردن مخاطب ایرانی است و باعث می شود بدیهیات سینما و سریال سازی را لحاظ نکنند. برای همین است که در کارهایمان می بینیم خیلی آب بسته می شود. مثلا کاراکتر می گوید می خواهم بروم بانک. ما کل مسیر حاضر شدن تا بانک رفتن او را می بینیم در حالی که در تولیدات خارجی این طور نیست و بلافاصله به سکانس داخل بانک کات می خورد. البته این مدل فیلم سازی برای برخی سریال سازها هم خوب است چون می توانند با آب بستن به سریال، درآمد بیشتری کسب کنند!

شما در صحبت هایتان اشاره کردید می خواستید در این کار از همه لحاظ شکل جدید و نوآورانه ای داشته باشید. یکی از نکات سریال شما حرکات زیاد دوربین بود. مخاطبان زیادی می گویند این حرکات زیاد باعث سردرگمی یا حتی سردرد ما شده است! با این موضوع موافقید؟

در آثار معمایی و پلیسی هر چیزی که بتواند به تعلیق و ریتم کار کمک کند حتما باید استفاده شود. من پلیسی ساز نبودم اما به فرم آثار محبوب پلیسی دقت کردم و دیدم یکی از مهم ترین شاخص های آنان، همین حرکت دوربین و تکنیک های فیلمبرداری است. موسیقی و حتی رنگ اثر هم به محتوای آن کمک می کند و در این سریال هم می بینیم که رنگ به سمت آبی و سرد رفته است. یکی دو قسمت اول شاید مخاطب به دلیل ناآشنایی با این فرم در سریال ایرانی غافلگیر شود اما از قسمت دوم به بعد دیگر ارتباط برقرار می کند. حتی برخی می گفتند حرکت دوربین را اصلاح کردید؟ گفتیم نه، شما به این فرم عادت کردید. این حرکت دوربین را شما درصحنه های ملتهب مثل بازجویی می بینید اما در جاهایی که نیاز نیست مثل خانه یا دادگاه دوربین کامل ساکن است، چون در ریتم کار قرار است این گونه باشد. دادستان کاری کرد که ذائقه و توقع مخاطبان را نسبت به سریال ها تغییر داد. با همین فیلمنامه هم می شد 30قسمت بسازیم اما برای ما ریتم خیلی مهم بود و به همین دلیل در 16قسمت سریال را جمع کردیم. به هر حال تجربه ای بود و شاید در کارهای بعدی با دوربین های دیگری کار کنیم که به شفافیت تصویر کمک کند.