پای درس ایرج طهماسب و حمید جبلی در دانشگاه کلاه قرمزی + عکس

محمد لقمانیان در فضای مجازی با شخصیت عروسکی محبوب «لقمه» شناخته می شود. او در مجموعه «کلاه قرمزی» نیز تجربه همکاری با ایرج طهماسب را داشته و صداپیشه کاراکتر «بچه فامیل دور» و عروسک گردان «فامیل دور» بوده است. او اکنون در تجربه جدید همکاری با تلویزیون، برنامه «شوخی شوخی» را در مقام کارگردان، از شبکه سه روی آنتن دارد. به همین بهانه گفت وگویی با محمد لقمانیان داشتیم.

چه شد که تصمیم گرفتید خودتان برنامه ای را مستقلا کارگردانی کنید؟

مدتی است که ایده های عروسکی در ایران بسیار کم شده است و کارهای عروسکی خوبمان مانند «کلاه قرمزی»، به واسطه مشکلات زیادی که داشتند کمرنگ شد و جایگزینی برایش وجود نداشت تا این که «خندوانه» با «جناب خان» آمد و «خندوانه» هم برنامه مستقلی بود و «جناب خان» به آن پیوست. استادانی مانند خانم برومند و آقای طهماسب هم داشتیم که کار می کردند، اما به دلیل مشغله های زیاد یا سن و سال، همیشه کار نمی کنند. باید در زمینه عروسکی اتفاق جدیدی بیفتد. ایده هایی داشتم، تصمیم گرفتم دنبال تهیه کننده باشم و آقای محمد ابوالحسنی تهیه کننده «دیرین دیرین» استقبال و به من اعتماد کردند و از ایشان ممنونم.

سابقه شما در کار با گروه آقای طهماسب هم در این اعتماد تاثیر داشته؟

خداراشکر، بله، یکی به واسطه این موضوع و دیگری به واسطه «لقمه شو» که در اینستاگرام برندی بود. من خودم را شاگرد آقای طهماسب، آقای جبلی و خانم برومند می دانم، از این استادان یاد گرفتم و با تجربه هایی که خودم داشتم، این اعتماد به وجود آمد.

همکاری با آقای طهماسب و جبلی در «کلاه قرمزی» چه ویژگی هایی برای شما داشته است؟

همیشه گفتم مثل یک دانشگاه بوده و برایم مثل یک معلم بودند. در این چند سالی که با آن ها همکاری کردم، بسیار از آن ها به خصوص آقای طهماسب یاد گرفتم. در کار و تمرینات، صحبت های ایشان، دیدگاه ها و سبک کارگردانی ایشان را مانند جزوه می نوشتم. همیشه وقتی کم می آورم و ذهنم بسته می شود، نوشته ها را می خوانم هم یاد خاطرات قدیم می افتم و هم دوباره ذهنم را باز می کنم.

ایده «شوخی شوخی» چطور شکل گرفت؟

آقای ابوالحسنی با صداوسیما توافقاتی کرده بودند، به من گفتند اگر می توانی یک ایده عروسکی آماده کن، من هم چون ایده های عروسکی زیادی داشتم، جمع بندی کردیم. قالبی مانند تاک شو می خواستم که الان در سراسر دنیا وجود دارد و آدم ها و سلبریتی ها می نشینند و صحبت می کنند. تا به حال برنامه ای نداشتیم که این اتفاقات در یک قالب عروسکی رخ بدهد. فکر کردم چه خوب می شود که قالب جهانی تاک شو، عروسکی باشد یعنی مهمان و بازیگران همه عروسک باشند. قالب «شوخی شوخی» تقریبا شبیه جُنگ عروسکی است، یعنی مانند برنامه های آیتمی مثل «ساعت خوش» و کارهای آقای مدیری که یک مجری و آیتم دارد. ترکیبی از جُنگ عروسکی و برنامه تاک شو است. این ایده ها را در ذهنم منظم کردم و تبدیل شد به «شوخی شوخی».

از نمونه های خارجی هم ایده گرفتید؟

نه عمدا نخواستیم که از برنامه خارجی الگو بگیریم. البته که ساختاری وجود دارد، مثل مسابقات استعدادیابی که پایه آن را غربی ها به وجود آوردند و تبدیل شده به یک ساختار بین المللی که همه از آن استفاده می کنند. یک مجموعه عروسکی بسیار معروف به نام «ماپت شو» وجود دارد که 50 یا 60 سال قدمت دارد. ساخت عروسک های این مجموعه تبدیل به ساختاری جهانی شده و به آن ماپت می گویند. عروسک هایی مثل «جناب خان» و «سنجد» که دهان گشادی دارند، الگویشان ماپت است. گاهی به واسطه این الگو، ساخت شان شبیه به یکدیگر است که نمی توان اسم آن را کپی گذاشت، این یک ساختار جهانی است. ماپت شو الگوی مطرحی است که ما نمایشگران عروسکی همیشه دوست داریم مانند آن برنامه بسازیم، اما نخواستم تقلید کنم، می خواستم از آموزه ها و ریتم آن برنامه ها برای پیشبرد کارم استفاده کنم.

فکر کردید که از حضور «لقمه» در «شوخی شوخی» استفاده کنید؟

هر عروسکی جایگاه، محتوا و ساختار خودش را دارد. نه، به هیچ وجه نمی خواستم این اتفاق بیفتد.

تا به حال فکر نکردید که حتی برنامه ای مستقل با حضور «لقمه» بسازید؟

نه، لقمه را نمی شود به تلویزیون آورد، چون هر عروسکی که به تلویزیون بیاید مال تلویزیون می شود. من تهیه کننده داشتم و مالکیت لقمه متعلق به ما بود، به همین دلیل «لقمه» را به تلویزیون نمی آورم، اما عروسک های دیگر را چرا. با عروسک های «شوخی شوخی» شروع و روی آن ها تمرکز کردیم. به ساختار «شوخی شوخی» نقدهایی وارد کردند و گفتند مشخص نیست متعلق به کودک است یا بزرگ سال یا چرا فضایش شلوغ است. به هرحال سلیقه ها متفاوت است، می خواستم مردم را با یک برنامه و سبک جدید آشنا کنم و فرهنگ سازی کنیم که برنامه های عروسکی می تواند متنوع باشد، مردم فکر نکنند برنامه عروسکی مال بچه هاست یا فکر نکنند عروسک یک عروسک دیگر را ناز می کند، عروسک های ما همدیگر را هل می دهند، غش می کنند، با هم برخورد فیزیکی دارند. همیشه برنامه های عروسکی می گفتند چه چیزی خوب است و چه چیزی بد، خواستم کمی رویکردمان را عوض کنم. این فرهنگ تا جا بیفتد خیلی کار دارد، مردم هنوز به این طور برنامه ها با ریتم تند، برنامه ای که مدام پشت سر هم پلاتو داشته باشد عادت ندارند، به همین دلیل به آن ها حق می دهم.

عده ای هم گفته اند برنامه خنده دار نیست

ادعا نداریم کسی که برنامه ما را می بیند باید مدام بخندد و قهقهه بزند. اسم برنامه ما «شوخی شوخی» است یعنی شوخی می کنیم، گاهی شوخی نیش و طنزی که دارد می تواند لبخند به لب بیاورد، بستگی به شدت شوخی دارد، شدت شوخی برنامه ما شدت آهسته ای است. یک دلیل دیگر هم که آدم ها نمی خندند مربوط به این است که در برنامه فاز آموزشی و فرهنگ سازی داریم. وقتی چنین قالبی داشته باشید نمی توانید به همه چیز نقدهای ممیزی دار وارد کنید تا مردم بخندند. ما با متن هایی کار کردیم که بیشتر محتوا برایمان مهم بوده تا این که بخواهیم کسی را به قهقهه وا داریم. خواهش می کنم مردم صبور باشند چون هر برنامه و سریالی که ساخته می شود قسمت های اولش کمی ناآشناست و مردم ارتباط برقرار نمی کنند، به مرور این برنامه را بیشتر می بینند و دوست خواهند داشت.

نویسنده: مائده کاشیان