اهمیت هدایت سفر و گردشگری در دنیای امروز

ایسنا/ براساس آخرین اخبار بدست رسیده، رئیس دانشکده علوم گردشگری درباره اهمیت هدایت سفر و گردشگری در دنیای امروز سخن گفت.

بی اهمیت نگذریم

منوچهر جهانیان، رئیس دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ و رئیس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار گردشگری در یادداشتی پیرامون اهمیت هدایت سفر و گردشگری در دنیای امروز تاکید کرد که دولت، سیاستگذاران و متولیان حوزه گردشگری به نقش راهنما در توسعه فعالیت های گردشگری بیشتر اهمیت دهند.

در این ادامه این نوشتار آمد: سالنامه تحقیقات گردشگری در سال 1985 برای اولین بار موضوع نقش و اهمیت راهنمایان گردشگری را مطرح کرد. مطالعات گسترده ای درباره اهمیت راهنمایان گردشگری انجام گرفته است، اما باید به این نکته توجه داشت که راهنمایان گردشگری صرفا راهنمای تور نیستند، راهنمایان محلی و ارگان های متولی گردشگری نیز خود به عنوان راهنمای گردشگری در نظر گرفته می شوند که به نوعی سفیران فرهنگی و معرف فرهنگ، تاریخ، تمدن، مهمان نوازی و زیبایی های یک منطقه هستند و ارائه کننده تصویری جامع و کامل از یک مقصد در یک کشور و یک منطقه جغرافیایی با رنگ آمیزی هنرمندانه و خلاقانه تأثیرگذار بشمار می روند که می توانند هریک از گردشگران را به معرف زیبایی ها و جاذبه های متنوع گردشگری به هموطنان خود تبدیل کنند و آنان را در سفر به آن مقصد و کشور و یا منطقه جغرافیایی ترغیب و تشویق کنند.

در کنار آن، زبان مادری هم به عنوان گونه ای از میراث فرهنگی و دربرگیرنده فرهنگ عامه و فولکلور مناطق گوناگون با لهجه ها و گویش های متنوع و زبان خاص آن منطقه دارای زیبایی ها و جذابیت های منحصر بفردی است که باید از سوی مردمان جوامع بومی و محلی، فرهنگ دوستان و متولیان میراث فرهنگی مناطق کشور برای حفاظت و نگهداری و صیانت از آن موردتوجه جدی قرار گیرد. این مهم می تواند به تحکیم روابط فرهنگی و همبستگی ملی در مناطق گوناگون کشور منجر شود و همچنین می تواند در ایجاد انگیزه برای جذب گرشگران و رونق گردشگری فرهنگی و اجتماعی نقش و اهمیت ممتازی داشته باشد.

در مطالعات گردشگری، راهنمایان به عنوانِ یکی از عناصر پایداری فرهنگی اند که برای معرفی و بهتر شناساندن محیط، مقصد و ویژگی های آن حائز اهمیت است. به نوعی میتوان گفت که راهنمای گردشگری ارائه کننده اطلاعات، تسهیل کننده روابط اجتماعی، میانجی فرهنگی، انگیزاننده، حافظ ارزش ها و مفسر محیط طبیعی و فرهنگی هستند و همچنین راهنمای گردشگری نقش های دیگری از جمله آموزش، روابط عمومی، حل کننده مشکل، مشاور و معتمد برای جوامع میزبان و گردشگران می تواند باشد.

یک راهنمای گردشگری پیش از آنکه مفسر و روایتگر ویژگی های محیطی مقصد گردشگری باشد، یک شخص قابل اعتماد برای ایجاد انگیزه، باورمندی، امیدبخشی، کسب تجربه و ایجاد انگیزه و نگرش افراد از سفر و گردشگری است. راهنمای گردشگری دوستدار وطن و سرزمین مادری است که با قلبی مملو از عشق و علاقه به مردمان و جوامع میزبان و محلی، تاریخ و تمدن و زیبایی های مناطق گوناگون با تمام وجود آنها را دوست دارد و برای معرفی جاذبه های گردشگری و حفاظت و صیانت از آنها تلاش می کند.

راهنمای گردشگری بیش از آنکه صرفا حضور فیزیکی داشته باشد، نقش معنابخشی ذهنی و تصویرسازی دارد و حضورش برای جوامع میزبان و محلی به لحاظ فرهنگی بسیار باارزش است. گردشگری در عین سادگی و لذت بخشی و جذابیت های آن، از جمله پیچیده ترین صنایع خدماتی بشمار می رود که تبدیل منابع به محصول و مصرف آن هم زمان صورت می پذیرد؛ لذا گردشگر به مثابه مصرف کننده به نوعی از اجزای تولید محسوب می شود و خود در فرآیند تولید و تبدیل منابع به محصول مشارکت دارد. ازاین رو، میتوان گفت فعالیت های گردشگری یکی از دشوارترین امور خدماتی محسوب می شوند که باید به تمامی وجوه آن اعم از فرهنگ، تاریخ، تمدن، نوع روابط و تعامل مردمان و دولت ها توجه جدی شود که در جهان کنونی از آن به عنوان دیپلماسی گردشگری یاد می شود و لازم است تا در کشور ما نیز به گردشگری برای برقراری روابط فرهنگی، تعامل و توجه به قرابت ها و ویژگی های فرهنگی و اجتماعی مردمان و گردشگران، جوامع میزبان و مهمان و تأثیرگذاری آن بر روابط دیپلماتیک و رسمی توجه جدی شود.

اهمیت گردشگری و اثرات آن بر فعالیت های اقتصادی، کارآفرینی و رونق اقتصادی و وجوه تمایز آن از سایر بخش های اقتصادی و خدماتی به لحاظ کارکرد و اثرات مستقیم و غیرمستقیم بر همگان آشکار است و همچنین گردشگری از مهم ترین بخش های خدماتی در دوران کنونی است که می تواند برای معرفی فرهنگ، تاریخ، تمدن و زیبایی های یک کشور و خدمات جامعه میزبان به گردشگران نقش آفرین باشد. گردشگری با ایفای نقش پیشرانی می تواند موجب تحرک و پویایی سایر بخش های صنعتی و خدماتی باشد تا اقتصاد مقاومتی را در مسیر توسعه و شکوفایی قرار دهد.

در این میان، راهنمایان گردشگری و نقش اثربخش آنها در این عرصه یکی از ارکان مهم و تأثیرگذار بر توسعه و پویایی گردشگری است که باید با شناخت و آگاهی و درک این قشر، خواسته ها و دغدغه های آنان به درستی موردتوجه جدی دست اندرکاران و متولیان این حوزه قرار گیرد.

راهنمایان گردشگری واسطه اجتماعی و واسطه فرهنگی بین گردشگران و میزبانان هستند که وظیفه تبادل و تعامل فرهنگی میان گردشگران و جامعه میزبان را بر عهده دارند و ارتباط میان فرهنگی بین گردشگر و جامعه میزبان ایجاد می کنند.

در گذشته که سفرها به صورت گسترده و اصطلاحاً انبوه انجام می گرفت، گردشگر در اندیشه تجربه و کسب آگاهی از سفر نبود، اما پس از گذشت زمان در دنیای مدرن با گردشگرانی مواجه می شویم که به گفته «مک کنل» در جست وجوی عناصر زیبایی شناختی هستند، گردشگر نگاه دقیق تری پیدا کرده است، تجربه و کسب رضایت اهمیت بیشتری یافته است و دانش اندوزی از جمله انگیزه ها و دلایل سفر از نگاه گردشگر محسوب می شود. به گفته محققان، «گردشگری به مثابه یک زندگی است که می تواند آموخته های بیشماری برای انسان به همراه داشته باشد».

در دنیای امروز گردشگری به عنوانِ یکی از مهمترین وجوه زندگی افراد مورد توجه قرار گرفته است و در سطح بین المللی بسیار حائز اهمیت است و امروزه به عنوانِ یکی از بارزترین جریان ها در سطح بین الملل مطرح می شود. در حال حاضر، اهداف توسعه بین المللی گردشگری در راستای تحقق پایداری است؛ پایداری در همه جوانب اقتصادی، سیاسی، زیست محیطی، اجتماعی و فرهنگی.

در دنیایی که گردشگر با آگاهی و کسب تجربه به سفر می رود، در دنیایی که سفر به عنوان ابزار و وسیله ای برای بازیابی روحی و روانی انسان تلقی می شود، هدایت سفر و گردشگری اهمیت بیشتری یافته است و نمیتوان بی اهمیت از کنار آن عبور کرد. از آنجایی که گردشگران شبیه هم نیستند و با هم تفاوت دارند، لذا نوع رفتار، عملکرد، نقش و اهمیت راهنمای گردشگری بیش از پیش مورد توجه قرار دارد.

با بیان این موارد، شایسته است که راهنمایان گردشگری علاوه بر مهارت های ارتباطی و آگاهی به تاریخ و ویژگی های مقصد گردشگری، انگیزه و تعهد بالایی در قبال گردشگران داشته باشند و بتوانند نقش بسزایی در ایجاد تجربۀ دل انگیز و لذت بخش در میان گردشگران ایفا کنند. القای مبانی و مفاهیم درباره مقصد، ارزش های فرهنگی، فرهنگ عامه، آداب و رسوم مقصد به گردشگران، ایجاد انگیزه و القای حس خوب و تصویر مثبت در گردشگران نسبت به مقصد گردشگری، ایجاد آگاهی و اطلاعات مورد نیاز با هدف تأمین پایداری می تواند گردشگران را بیش از پیش به مقصد و تجربه کسب شده راضی و خشنود کند.

تأکید به نقش راهنمایان گردشگری در تحقق اهداف، سیاست ها و برنامه های توسعه فعالیت های گردشگری باید مورد توجه جدی دولت، سیاستگذاران و متولیان حوزه گردشگری قرار گیرد. راهنمایان گردشگری از ارکان ارتباطی ارائه کنندگان خدمات گردشگری مقصد با گردشگران هستند. از این رو، با توجه به دانش و سطح آگاهی و اطلاعات گردشگران و انتظارت آنان از جوامع میزبان و مقاصد گردشگری، جایگاه و اهمیت راهنمایان گردشگری و نقش آنان در توسعه فعالیت های گردشگری نوین مهم و ارزشمند است.