95 درصد افراد هرگز جذام نمی گیرند

هماهنگ کننده سل و جذام معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، جذام را یک بیماری غیر کشنده و درمان پذیردانست که 95 درصد افراد جامعه به طور ذاتی مستعد ابتلا به آن نیستند.

دکتر سیمین دخت بیات گفت: تصویر بیماری از حدود 40 سال قبل تا به امروز تغییرات زیادی داشته و اکنون باید نگرش و تفکرات پوسیده قدیمی از جذام که هنوز هم برخی ذهن ها را درگیر خود کرده و باعث شده تا افراد از این بیماری هراس غیر منطقی داشته باشند پاک شود.

وی افزود: بارها این جمله را شنیده یا این که از آن بارها استفاده کرده اید که "چرا از من فاصله می گیری مگر جذام دارم ؟!" در حالی که دیگر وقت آن رسیده این عبارت مصطلح و البته نادرست را به بوته فراموشی بسپاریم. باید تلاش کنیم این افکار و برداشت های نادرست افراد جامعه را از بین ببریم و آنها را با واقعیت فعلی بیماری آشنا سازیم.

جذام درمان پذیر است

پزشک هماهنگ کننده سل و جذام معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این که از سال 1981 میلادی سازمان بهداشت جهانی دارو و راه درمان این بیماری را کشف و به تمام کشورهای بومی بیماری توصیه کرد، ادامه داد: در کشور ما نیز از 35 سال گذشته این بیماری درمان پذیر شده و پاسخ خوبی هم از درمان بیماران دریافت کردیم.

به گفته وی، تحقیقات نشان داده است به محض شروع درمان و در همان نخستین روز 99.9 درصد از میکروب ها و باسیل های جذام از بین خواهد رفت و از پیشرفت معلولیت جلوگیری می شود و دیگر نیازی نیست فرد مبتلا به جذام از خانواده و جامعه جدا شود.

جذام کشنده نیست

بیات تاکید کرد: جذام به هیچ عنوان کشنده نیست و معلولیت آخرین ایستگاهی است که فرد مبتلا ممکن است به آن برسد.

به گفته وی، در قدیم شیوه صحیحی برای درمان جذام استفاده نمی شد و بیماری در صورت پیشرفت منجر به معلولیت و تغییر شکل نابهنجار فرد می شد. در برخی مراکز قدیمی نگهداری بیماران شاهد حضور افراد مسنی هستیم که دچار معلولیت ناشی از جذام هستند. این افراد در حال حاضر درمان شده اند و از بابت سرایت بیماری آنها جای هیچ گونه نگرانی نیست.

پزشک هماهنگ کننده سل و جذام معاونت امور بهداشتی عامل مولد جذام را یک باسیل از خانواده باسیل های به وجود آورنده بیماری سل ذکر کرد و گفت: عامل بیماری جذام، تنه های اصلی اعصاب کنترل کننده عملکرد دست ها و پاها را درگیر می کند و این نواحی را دچار اختلالات حسی حرکتی می کند و همچنین چشم ها را نیز درگیر و مبتلا می سازد.

95 درصد افراد ذاتا استعداد ابتلا به جذام را ندارند

به گفته وی، به طور ذاتی و طبیعی سیستم ایمنی بدن 95 درصد از انسانها به گونه ای خلق شده که استعداد ابتلا به جذام را ندارند و حتی اگر در تماس نزدیک با مبتلایان درمان نشده قرار بگیرند نیز هرگز به این بیماری مبتلا نخواهند شد و فقط 5 درصد از افراد به دلیل نوع سیستم ایمنی بدنشان استعداد ابتلا به جذام را دارند.

عمده ترین نشانه بیماری

وی با اشاره به دوره کمون طولانی بیماری جذام خاطرنشان کرد: به دلیل طولانی بودن دوره نهفتگی، بیماری به سرعت قابل تشخیص نیست اما معمولا با یک لکه کوچک پوستی کمرنگ یا پررنگ تر از پوست اطراف ناحیه بروز می کند و با سایر لکه های پوستی مغایرت دارد؛ زیرا این لکه های پوستی دارای اختلال حسی هستند و فرد را با اختلال حسی حرکتی مواجه می سازند.

راه های انتقال بیماری

بیات با ذکر این مطلب که احتمال انتقال بیماری از طریق مخاط دستگاه تنفسی فوقانی و همچنین تماس با زخم فرد مبتلایی که تحت درمان نیست با پوست آسیب دیده و زخم شده وجود دارد، گفت: سرایت جذام از انسان به انسان صورت می گیرد.

به گفته وی، برای ابتلا فرد باید دوره تماس طولانی، مکرر و نزدیک را طی کند؛ به این معنا که مدتی به طور مکرر با فرد مبتلا زیر یک سقف زندگی کنند. مواردی که از آنها یاد شد تنها در صورتی محقق می شوند که فرد جز آن پنج درصد بوده و البته فرد مبتلا هم مورد هیچگونه درمانی قرار نگرفته باشد.

دوره درمان بیماری

بیات یادآور شد: بیماران مبتلا به جذام از نوع پرباسیل نیازمند درمان یک ساله با سه دارو هستند و مبتلایان به جذام کم باسیل به درمان شش ماهه با همان سه دارو نیاز دارند.

وی گفت: با پایان دوره درمان، دیگر نمی توان برای مبتلایان از عنوان بیمار جذامی استفاده کرد زیرا به طور کامل درمان شده اند و احتمال بسیار کمی وجود دارد که با عود بیماری مواجه شوند.

وضعیت بیماران جذامی در ایران از ابتدا تاکنون

پزشک هماهنگ کننده سل و جذام معاونت امور بهداشتی با اشاره به تاریخچه جذام در ایران اظهار کرد: از سال 1303 خورشیدی تاکنون 11 هزار و 884 مورد ابتلا به بیماری جذام گزارش شده است که از این تعداد دو هزار و 441 مورد به دلایل مختلفی نظیر کهولت سن و حوادث دیگر فوت کردند ( چون کسی به دلیل ابتلا به جذام جان خود را از دست نمی دهد).

بیات افزود: حدود 9 هزار و 20 مورد از این تعداد بهبود یافته اند و در حال حاضر تنها 10 مورد تحت درمان دارویی قرار دارند و در سال جاری در منطقه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مورد ابتلای جذام نداشتیم.

آمار جهانی بیماری جذام

به گفته وی، میزان شیوع جهانی این بیماری از سال 1981 تا به امروز با کاهش 90 درصدی رو به رو بوده است و بیش از 16 میلیون نفر از افراد مبتلا به بیماری جذام بهبود یافتند و علاوه بر این ازچهار میلیون مورد معلولیت پیشگیری شده است اما با این وجود هنوز هم کشورهای هند و اندونزی در آسیای جنوب شرقی و برزیل در آمریکای جنوبی دارای بیشترین آمار جدید بیماری هستند.

روند برنامه های کنترلی جذام از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی

بیات با اشاره به روند برنامه های کنترلی جذام در جهان افزود: سازمان بهداشت جهانی در سال 1990 نشست مشترکی میان 122 کشور بومی جذام برگزار کرد که بر اساس آن باید این کشورها متعهد می شدند در فاصله سال های 1990 تا 2000 میلادی به مرحله حذف جذام برسند.

پزشک هماهنگ کننده سل و جذام معاونت امور بهداشتی در ادامه گفت: مرحله حذف جذام به این معنا بود که میزان شیوع بیماری جذام را به کمتر از یک مورد در بین 10 هزار نفر جمعیت برسانند. ایران نیز از سال 1371شمسی مصادف با 1996 میلادی و پیش از قرار معین شده توسط سازمان بهداشت جهانی وارد مرحله حذف بیماری شده است و در سالهای 1375و 1376وارد مرحله حذف جذام در سطح استانی و شهرستانی شده است.