روستای رویین اسفراین؛ روستایی خوش آب و هوا در خراسان شمالی

روستای رویین اسفراین، روستایی است با گویش تاتی که در قسمت مرکزی شهرستان اسفراین قرار گرفت. روستای رویین به سبب برخورداری از ارتفاعات ناهمگون، رودخانه های پرخروش، پوشش گیاهی انبوه، درختانی کهنسال، کوچه های در هم تنیده شده، نوع بافت قدیمی خانه ها و کلی امکانات تاریخی و گردشگری دیگر در کنار اغلب مراسم های منحصر بفرد توانسته خود را به عنوان یک منطقه روستایی توریستی و گردشگری معرف همگان نماید. با ما در این مقاله خواندنی همراه باشید تا بدانید روستای رویین کجاست و از جاذبه های طبیعی روستای رویین آگاهی یابید.

آشنایی با روستا

براساس مقاله روستای رویین کجاست باید بدانید که نام رویین به این جهت بر روی روستا گذاشته شده که دور تا دور محیط چشم نواز آن را کوه های استوار و بلند احاطه کرده اند. رویین از دو کلمه مجزا روی و ین تشکیل شد؛ روی که منظور از آن همان فلز روی است و ین که میتوان گفت نوعی صفت برای روی بود.

براساس مقاله روستای رویین کجاست باید بدانید که درست سال 758 هجری بود که عده زیادی از جمله سربداران، علیه تیمور لنگ و یارانش در سبزوار قیام کردند که این قیام خیلی دوامی نداشت و تیمور و یارانش همه را از تیغ گذراندند و تمام استحکامات دفاعی آنان را نابود کردند. تیمور که از قدرت زیادی برخوردار بود، به راه خود ادامه داد تا به میرسیف الدین و هفتاد تن از یاران او برخورد کرد. در این نبرد خونین، این بار تعداد بیشماری از لشکریان تیمور بودند که کشته شدند و در خلال جنگ نیز دو پسر میرسیف الدین به نامهای شمس الدین و میرغیاث الدین پا به فرار گذاشتند. هر دوی آنان برای فرار راهی جز شهرستان اسفراین کنونی نیافتند و خود را به سرعت به آنجا رسانیده و در روستایی به نام کبوترخانه مستقر شدند.

آنقدر در کبوترخانه ماندند تا اوضاع جنگ آرام گردد. سپس، خود را به دربار رساندند و مرغیاث الدین توانست خود را در زمره وکلا قرار دهد. وی که به سبب مدت زمان زیادی که در منطقه رویین اسکان کرده و توانسته بود اطلاعات مکفی در زمینه ملکی و مالکی آن بدست آورد، مدام بدنبال موقعیتی بود تا موضوع روستای رویین خراسان شمالی را با شاه در میان بگذارد که دسته آخر این فرصت نیز برای او بدست آمد. شاه و همراهانش قصد سفر و زیارت مشهد را کردند و در این بین، میرغیاث الدین نیز آنان را همراهی نمود و به محض نزدیکی به روستای رویین، با خواهش و تمنا از شاه خواست که او و همرانش شبی را در روستای کبوترخانه و بعد از آن هم روستای رویین خراسان شمالی بگذرانند که شاه نیز پذیرفت و شبی را در روستای کبوترخانه و سپس صبح فردای آن را در روستایی رویین گذراندند.

براساس مقاله روستای رویین کجاست باید بدانید که درست در آنجا بود که شاه به سبب وجود جاذبه های طبیعی روستای رویین و مطلوب بودن آب و هوا، پیرامون صاحب آن سوالاتی را مطرح نمود که میرغیاث الدین برای تمامی آنها پاسخی را از پیش آماده کرده بود و در آخر نیز از شاه خواست تا سند روستای رویین اسفراین را به ملکیت وی منتقل گرداند. همین هم شد! روستا به نام میرغیاث الدین زده شد و وی نیز شروع به آوردن مردمانی مختلف و صنایعی گوناگون به روستا کرد تا جایی که از یک روستای استوار و بی سکنه، یک روستای پر از جمعیت و پر رونق را بوجود آورد.

خصوصیات طبیعی روستا

در انبوه بودن پوشش گیاهی این روستا هیچ شکی نیست و تنها کافی است یکبار به آن سفر کنید تا متوجه جاذبه های طبیعی روستای رویین شوید. رویین روستایی خوش آب و هوای پله ای است که در قسمت جنوبی رشته کوه های آلاداغ و در داخل یکی از دره های چشم نواز آن قرار گرفت. این روستا به علت نبود ارتفاعات مناسب و همچنین وجود شیب دامنه کوهی که در آن ایجاد شد، به هیچ وجه زمینی مناسب کشاورزی نداشت و بیشتر ساکنان آن با تراس بندی هایی به باغداری در این روستا مشغول هستند. البته، براساس مقاله روستای رویین کجاست ناگفته نماند که روستای رویین تنها به یک دره خلاصه نمی شود و دره های فرعی زیادی به آن ختم می شوند که تمامی آنان از درختان میوه برخوردار هستند.

هرگاه قصد سفر به این روستا را داشتید، سعی کنید از جاده اسفراین بجنورد عبور کنید تا ضمن طی کردن عرض دره ای که این روستا در دل آن قرار گرفته، متوجه جهت درب ورودی روستا نیز شوید. آب و هوای خوش رویین مطلوب و معتدل کوهستانی است و با ارائه صفات هر فصل به ساکنان خود، یکی از بهترین گزینه های ییلاقی بشمار می آید. از درختانی که در قسمت شمالی و شمال شرقی روستای واقع شده اند، میتوان به پسته، سماق، انجیر، انار، سنجد وحشی، ارغوان، زالزالک، گلابی وحشی، ذغال اخته و زبان گنشجک اشاره داشت و از گیاهانش به قیاق، گون، فرز، پیاز کوهی، درمنه، بارهنگ، ورک، بومادران، پونه، اسپند، زرشک دانه دار، قارچ، استاقدوس، نخود وحشی، قریچ، قسنی و خارشتر اشاره می کنیم.

پوشش جانوری روستا

اشتباه هست اگر در روستای رویین خراسان شمالی گمان کنید که تنها حیوانات اهلی زندگی می کنند و همه چیز در کمال دوستی و مصالحه با حیات وحش طی می شود. در این منطقه هم حیوانات اهلی همچون آهو، گوزن، سنجاب، بز و قوچ کوه وجود دارند و هم حیوانات وحشی نظیر پلنگ، گرگ، گراز و کفتار. البته، براساس مقاله روستای رویین کجاست فراموش نکنید که در روستا همیشه نغمه پرندگان مختلفی مانند هدهد، قمری، گنجشک، بلبل و سار در روز و در شب نیز جغد و مرغ یاحق به گوش می رسد. اگر کمی هم از اقبال بلند برخوردار باشید، می توانید در کنار رودخانه ها و چشمه های روستا لک لک ها و اردک های وحشی را از نزدیک ملاقات کنید.

منسوجات و محصولات روستا

از صنایع زنده و پر تحرک روستا در گذشته، کوندی سازی و تنور سازی بودند که اکنون دیگر خیلی نمیتوان در دل روستا از نزدیک چنین صنایعی را مشاهده نمود و با رسیدن نان های صنعتی و دستگاه های پخت و پز نان ها، خیلی طول نمی کشد که این صنعت بطور کلی از روستا برچیده شود. اما، از طرفی صنعت بافت چادرهای شب چه بصورت دستی یا همان سنتی و چه بصورت صنعتی هنوز هم در این روستا در حال رونق و رشد بوده و از جمله صنایع تحسین برانگیز روستای رویین خراسان شمالی نیز هست. روستای رویین اسفراین از گذشته های بسیار دور حتی پیش از ظهور اسلام نیز از روستاهای قابل توجه در ایران بشمار می رفت و از شهرهای مهمی همچون میام وزربندان و زرگران برخوردار بود.

این روستا در تمام دوران خود از دسته مناطق پر رونق کشور بحساب می آمد و آنقدر رونق محصولات زندگی و کاری در آن وجود داشت که به تنهایی مسئولیت تامین تمام وسایل و محصولات کاری و زندگی همچون مواد غذایی، وسایل نجاری، آهنگری، پارچه بنایی را برای روستاهای بزرگ و کوچک کناری خود بر عهده داشته است. در اهمیت و رونق این روستا، همین بس که در تامین محصولات و اقلام زندگی مردمان شهرستان اسفراین نیز نقش پر رنگی را ایفا کرد. از محصولات فعلی این منطقه میتوان به بافت چادر شب، جوراب بافی، قیسی، گردو، هلو، گلابی، سیب، انار و عسل اشاره داشت.

گویش مردم محلی روستا

گویش مردم محلی روستای رویین اسفراین در خراسان شمالی، زبان تاتی هست. زبان تاتی از منظر اصول و قواعد زبان شناسی از جمله زبان های تحسین برانگیز بوده که در عین قدیمی بودن خود، از ارزش های زیادی نیز برخوردار است. این زبان که بسیاری از محققان و زبان شناسان آن را به مادها مرتبط می دانند، در حال حاضر به سبب ورود کلمات مختلف خارجه به خود دچار تغییرات وسیعی شد تا جایی که اگر در زمانهای گذشته از آذربایجان گرفته تا خراسان شمالی اغلب به این زبان صحبت می کردند، اما اکنون با چیرگی زبان فارسی و ترکی در قسمت های عمده، تنها بخش های کوچکی برای تکلم از این زبان زیبا استفاده می نمایند.

مراسم های منحصر بفرد روستا

مراسم مهره در تاس انداختن: این مراسم به اینگونه برگزار می شود که به هنگامیکه برنج را بار می گذاشتند و آب کش می کردند، مقداری از آب برنج را به همراه مقداری از آب آسیاب در یک آفتابه چدنی ریخته و دستمال تمیزی را بر روی آن قرار می دادند. اعتقادشان از اجرای این مراسم این است که آب آسیاب را مایه روزی حلال و آب برنج را مایه برکت در زندگی می دانند. به هنگام این مراسم، تمام همسایگان به دور هم جمع می شوند و هر کس هر چیز کوچکی نظیر انگشتر و دیگر وسایل این چنینی را با نیتی به داخل آفتابه چدنی ریخته و صبر می کنند تا با طلوع خورشید و سپیده دم، یکی از بچه های کوچک جمع دستش را به داخل آفتابه برده و چیزی از آن بیرون آورد.

مراسم خال ختک: این مراسم، اهالی به دکان رنگرزها می روند و از کف نیل یا هر رنگ دیگری که در خم بوده است، مقداری برداشته و به خانه می آورند و با وسایل دایره مانند همچون ته نی به جوهر آغشته کرده و گونه های بچه های خود را همانند یک دایره رنگ می کنند. اعتقاد اهالی روستا بر این است که با این کار، بیعت خود را با حضرت علی (ع) در عید مبارک غدیر خم تجدید می نمایند.

مراسم خاله خلطتنه: مراسم خاله خلطتنه، تقریبا مراسمی است مشابه مراسم قاشق زنی در همان روز نخست سال نو. بچه های روستای رویین اسفراین خلیطه ای با پارچه درست کرده و طنابی به سر آن متصل می کنند. به بالای پشت بام های اهالی می روند و از دودکش های خانه ها خلیطه ها را آویزان کرده تا هر کسی به اندازه توان خود چیزی در داخل خلیطه ریخته و بگوید بکش بالا. این مراسم ها بیشتر به سبب پر کردن جیب بچه ها در گذشته بوده تا سال را با چشم و دل سیری آغاز نمایند و هیچ کسی حق ندارد به این مراسم لقب گدایی را نسبت دهد.

مراسم چلگی: رسمی است متعلق به شب چله یا همان شب یلدا که خانواده ها در آن دور یکدیگر جمع می شوند و به شادی و خوش گذرانی می پردازند، به همدیگر میوه تعارف می کنند، داستان می خوانند، سفره می چینند و از خوردن آجیل هم غافل نمی شوند! اعتقاداتی که اهالی از انجام کامل مراسم چلگی دارند، زیاد است. مثلا، معتقد هستند اگر در این شب میوه بخورید، در تابستان و در میان جاذبه های طبیعی روستای رویین گرما زده نمی شوید یا اگر در شب یلدا آسمان ابری باشد، بدان معناست که سال آینده محصولات زیادی را خواهید داشت.

آثار و بناهای تاریخی روستا

اغلب آثار و بناهای تاریخی روستای ماسوله ای رویین قدمتی بالغ بر 100 سال را با خود به همراه دارند و بیشتر آنان نیز در بخش مرکزی روستای رویین اسفراین واقع شده اند که از جمله آنان می توانیم به امامزاده عباس، امامزاده اسحاق، تپه قدیمی میام، مسجد جامع رویین، تعدادی درخت شناسنامه دار با قدمتی بیش از 600 سال و همچنین حمام قدیمی روستا اشاره ای داشته باشیم.

موقعیت جغرافیایی روستا

روستای رویین اسفراین در فاصله 28 کیلومتری بخش شمال مرکزی شهرستان اسفراین و همچنین حدفاصل 51 کیلومتری جنوب شرقی بجنورد قرار گرفته است. روستای رویین اسفراین در ارتفاع 1670 متری از سطح دریا و طول شرقی 35-57 و عرض شمالی 12-37 واقع شده و از مناظر بسیار زیبایی نیز برخودار هست. براساس مقاله روستای رویین کجاست باید بدانید که برای رسیدن به این روستای پله ای، تنها کافی است مسیر بجنورد اسفراین را در پیش بگیرد و در کیلومتر 7 این مسیر، راه خود را به سمت کوه های مرتفع و استوار حاکم در منطقه تغییر دهید. با تغییر مسیر، ابتدا باید از روستای عراقی و پس از آن هم از روستای محمودی عبور کنید تا به روستای رویین برسید.