ثبت تنها منظر تاریخی ایران راهی است برای شناساندنش به جهانیان

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، ثبت تنها منظر تاریخی ایران راهی است برای شناساندنش به جهانیان.

ثبت جهانی تنها منظر تاریخی ایران؛ از رویا تا واقعیت

منظور از مفهوم تازه متولد شده «منظر تاریخی» ترکیب سایت باستانی تپه هگمتانه، بافت تاریخی شهر و بازار همدان است که ظرفیت فوق العاده ای بشمار می رود و ثبت آن گام بزرگی است در شناساندن این مجموعه بی نظیر به جهانیان.

اگرچه در سفرهای اخیر مسئولان کشوری به همدان برای پیگیری این پرونده خبری از رسانه ها نبود، اما شنیده ها حاکی از آن است این پرونده اهمیت خاصی برای وزارت میراث فرهنگی دارد و مسئولان استانی نیز در این مسیر با آنها همگام شده اند.

تیر سال جاری بود که معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پیرامون اینکه ثبت تنها منظر تاریخی ایران راهی است برای شناساندنش به جهانیان گفت: اگر مسئولان استان همدان همراهی کنند، می توانیم ثبت جهانی هگمتانه را در ابعاد وسیع تری انجام دهیم، یعنی می توانیم برنامه ریزی ها برای ثبت جهانی محوطه هگمتانه را به ثبت جهانی منظر فرهنگی همدان بسط دهیم.

محمدحسن طالبیان با بیان اینکه این طرح را همزمان با برگزاری کارگاه راه ابریشم در همدان و بعد از بازدید از مسیر میدان امام خمینی(ره) به هگمتانه با برخی از مسئولان شهری در میان گذاشته ایم، افزود: در زمان بازدید فکر کردم می توان یک روند بسیار جالب توجه و منحصربفرد را نشان داد، روندی که حتی می تواند در پرونده های ثبت جهانی کشور روایت جدیدی از شهرهای تاریخی را نشان دهد، در صورتیکه اطلاعات بیشتری از این موقعیت بدست آوریم.

معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی با تأکید بر اینکه معتقدم این بهترین کار برای هگمتانه و شهر همدان و ثبت جهانی آنهاست، مطرح کرد: هنوز قضاوت برای جهانی شدن هگمتانه یا منظر تاریخی شهری همدان زود است.

وی این پرونده را زمانی جالب تر و گسترده تر دانست که بتوان مجموعه ای از دوره های مختلف را در شهر همدان کنار یکدیگر قرار و بررسی هایش را انجام داد و افزود: معتقدم می توان این اقدام را به این شرط که اطلاعات بیشتری به جز آنچه در میدان امام خمینی(ره) پیدا شده، داشته باشیم، می توانیم انجام دهیم. از سوی دیگر در گام بعدی باید همه مسئولان مانند ثبت جهانی یزد با یکدیگر همسو باشند.

طالبیان با تأکید بر اینکه استاندارد باید به گونه ای باشد که آن را در بحث مدیریت و حفاظت بپذیرند، اضافه کرد: این را که نهایت به کدام پرونده -ثبت جهانی هگمتانه یا منظر تاریخی شهری همدان- بینجامد، زمانی می توان قضاوت کرد که این پرونده را به صورت کامل کار کرده باشیم.

به گفته وی، در طول سالهای گذشته با تهیه پرونده موقت هگمتانه در فهرست موقت یونسکو ثبت شد، اما چون این طرح متعلق به یک موقعیت شهری است، مشکلی ایجاد نمی کند و می توان در پرونده نهایی موقعیت را به صورتی جامع تر و گسترده تر ارائه داد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان گفت: پرونده ثبت جهانی «منظر تاریخی هگمتانه تا همدان» تا پایان سال تکمیل و سال آینده به یونسکو ارسال می شود.

علی مالمیر با اشاره به اینکه در این پرونده ثبت جهانی هگمتانه به تنهایی مدنظر نیست، اظهار کرد: منظر تاریخی هگمتانه تا همدان شامل تپه باستانی هگمتانه، بازار تاریخی همدان، میدان آرامگاه بوعلی سینا، بخشی از بافت واجد ارزش به ویژه در رینگ اول شهر و آثار متعددی که در این محدوده قرار دارد را شامل می شود.

وی با بیان اینکه کارهای مطالعاتی پرونده ثبت جهانی هگمتانه در حال انجام است و مقرر شده با شتاب بیشتری تکمیل و تا نیمه اول سال آینده برای بررسی به یونسکو ارسال شود، تصریح کرد: برای ثبت جهانی قبل و بعد از تکمیل پرونده و همچنین ثبت باید اقداماتی انجام و برای تکمیل پرونده عواملی درنظر گرفته شود که این موارد در استانداری پیگیری می شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان با بیان اینکه تکمیل پرونده پیچیده و زمان بر است، مطرح کرد: با توجه به آثار متعددی که در دل پرونده وجود دارند، در صورت نیاز باید اقداماتی در حوزه مرمت و احیای آنها داشته باشیم.

دانشیار رشته طراحی شهری دانشگاه بوعلی سینا بیان کرد: با توجه به تخریب های فراوانی که در محوطه مورد بحث اتفاق افتاده باید توجه خاصی به معیارهایی که یونسکو و سازمان های بین المللی برای ثبت جهانی بر آن تأکید دارند، بشود.

دکتر حسن سجادزاده ادامه داد: به نظر می رسد اگر این تحقیقات شتاب زده، بدون مطالعات دقیق و کارشناسی شده و تشخیص تیم های تخصصی انجام شود، امیدی نیست که به سرانجام برسد چراکه معیارها و ضوابط سازمان های بین المللی سختگیرانه است.

وی این ضوابط را مربوط به بحث هویت های کالبدی و تاریخی در مسیرها و بافت های تاریخی دانست و اضافه کرد: با توجه به توسعه های جدیدی که در محدوده مورد بحث اتفاق افتاده که شامل تخریب بافت اطراف مسیر و محلات قدیمی و بناهای شاخص گذشته است، باید ادله قوی پشت پرونده ثبت جهانی باشد تا سازمان های بین المللی را قانع کند.

این مدرس دانشگاه اظهار کرد: ظاهراً متولیان امر در حال جمع آوری اطلاعاتی هستند که در وزارت میراث فرهنگی هم روی آن کار شود و سپس به یونسکو برود، اما به هر صورت که به قضیه نگاه کنیم در این مدت زمان بعید است این اتفاق عملی شود.

وی معتقد است: اگر قرار بود این پرونده روی مدار واقعی خود قرار بگیرد باید تیم قوی دانشگاهی متشکل از اساتید مختلف رشته های باستان شناسی، شهرسازی، تاریخ، معماری روی آن کار می کردند و طی فرصتی 6 ماهه آن را مطالعه می کردند تا به نتیجه دلخواه می رسیدند.

سجادزاده ادامه داد: متولیان امر معتقدند در سازمان های بین المللی تنها بحث گذشته نیست و زندگی معاصر هم مورد توجه است، اگرچه این قضیه درست است اما مثلا در تپه باستانی هگمتانه در گذشته زندگی جریان داشته اما امروزه همه تخریب شده و به ندرت می توان مسیرها را در فضایی که در دوره پهلوی اول و دوم تخریب شده است، پیدا کنیم.

وی با اشاره به اینکه تخریب فراوانی طی چند سال اخیر در این مسیر اتفاق افتاده، گفت: اینکه بخواهیم امیدوار باشیم ظرف دو ماه پرونده کامل شود بعید است، مگر اینکه مسئولان مسیرهایی را برای به نتیجه رساندن پرونده در ارتباطات بین المللی پیدا کنند، اما در کل بعید به نظر می رسد همچنین اندازه، قدرت و سرعت تخریب به قدری است که قضیه را با دشواری زیاد مواجه کرده است.

سجادزاده یادآور شد: همدان به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران این جایگاه را دارد که آثار و به ویژه تپه هگمتانه ثبت جهانی شود و این ثبت می تواند مشمول بافت تاریخی هم باشد، اما در کل باید طرح راهبرد کلی برای بافت تاریخی همدان تهیه کنیم و تا زمانیکه این طرح تهیه نشود هر مدیر یا مسئولی سلیقه ای عمل می کند و این سلیقه گرایی که گریبانگیر بافت تاریخی شده شیرازه کار را از هم می پاشد.