کافی نبودن ثبت جهانی مینیاتور

ایسنا/ یک کارشناس هنری و مدرس دانشگاه از کافی نبودن ثبت جهانی مینیاتور سخن گفت.

ثبت جهانی مینیاتور کافی نیست!

بهنام کامرانی، کارشناس هنری و مدرس دانشگاه که کیوریتوری برخی از نمایشگاه های هنری را نیز بر عهده دارد، درباره ثبت جهانی هنر مینیاتور با همکاری کشورهای ایران، ترکیه، آذربایجان و ازبکستان و در پاسخ به این پرسش که خاستگاه این هنر اصیل به کدام کشور تعلق دارد، اظهار کرد: بر اساس شواهد تاریخی، خاستگاه اصلی مینیاتور ایران است؛ اما کشورهای دیگری همچون ترکیه، هند، ازبکستان نیز هنر مینیاتور دارند که جنبه های محلی پیدا کرده و در جای خودشان قابل اعتناست.

او پیرامون کافی نبودن ثبت جهانی مینیاتور ادامه داد: بطور کلی تمدن ها در طول تاریخ، داد و ستد هنری می کردند و از هم تاثیر می گرفتند؛ به عنوان مثال تاثیرات مینیاتورهای هندی در آثار هنری به جا مانده از دوران صفویه در اصفهان دیده می شود. اما واقعیت این است که شروع مینیاتور به قبل از اسلام و به دوره مانوی برمی گردد و مینیاتورهای قدیمی در جهان در بستر فرهنگی ایران شکل گرفته اند.

این کارشناس هنری خاطرنشان کرد: در این میان باید این نکته را نیز در نظر داشت که استفاده عام از واژه «مینیاتور»، مساله ساز است. بطور کلی در جهان به هر نقش ظریف و ریزی مینیاتور گفته می شود، بنابراین وقتی می خواهیم از نگارگری اصیل ایرانی یاد کنیم باید حتما بگوییم «مینیاتور ایرانی»، چرا که هر ملتی نقاشی ظریف دارد که به آن «مینیاتور» اطلاق می شود، اما مینیاتور ایرانی ویژگی های متفاوت و خاص خودش را دارد و مختصات آن به خوبی نشان می دهد که از تمدن ایران برآمده است.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه «این کشورها در جغرافیای قدیمی ایران جز ایران بودند و در فرهنگ ایرانی ریشه دارند»، اظهار کرد: اما مهم این است که الان تمام این کشورها برای حفظ هنر اصیل مینیاتور چه کارهایی انجام می دهند. هم اکنون دانشگاه لاهور پاکستان دپارتمان مینیاتور دارد و با وجود اینکه هنر سنتی کار می کند، در سطح جهانی نیز بسیار معروف است. اغلب این کشورها سابقه استعماری داشتند و بعد از برداشته شدن استعمار تلاش کردند به هنرهای سنتی خود رجوع و آنها را احیا کنند.

کامرانی در پاسخ به این پرسش که ثبت جهانی مینیاتور چه فایده ای برای رونق این هنر اصیل در ایران دارد، اظهار کرد: همواره میان کشورهای مختلف از نظر فرهنگی و علمی رقابتی وجود دارد و هر کسی تلاش می کند که میراث خود را سریع تر از دیگری به ثبت برساند. طبیعتا ثبت جهانی در جذب توریسم و افزایش مطالعات منطقه ای تاثیرگذار است؛ اما از سوی دیگر باید این نکته را نیز در نظر داشته باشیم که فقط ثبت جهانی کافی نیست، بلکه باید به میراث اصلی که افرادی هستند که در این حوزه کار می کنند، توجه و از آنها حمایت معنوی و مادی کنیم. در واقع این میراث باید حفظ و نگهداری شود، چرا که اگر نگهداری نشود، ثبت جهانی آن فایده ای ندارد.

این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: متاسفانه هم اکنون به دلیل برخی از موضوعاتی که ریشه سیاسی دارد، خیلی از موزه های دنیا مینیاتور و گنجینه های ایرانی را به اسم خودشان کرده اند و اینگونه معرفی می کنند. به عنوان مثال برخی از موزه های باکو گنجینه های تاریخی کشور ما را به نمایش گذاشته ، اما اسمی از ایران نبرده اند. در حال حاضر هر کشوری تلاش می کند که گنجینه های تاریخی جهان را به نام خود کند و در همین راستا نیز برخی از کشورهای عربی از اشایای اصیل و باارزش ایرانی تغذیه می کنند.