شست و شوی بینی و حلق، راهی برای مقابله با کووید-19

جام جم/ سال هاست میان محققان بحث بر سر این موضوع است که برای پیشگیری یا التیام علائم و کاهش دوران نقاهت بیماری های ویروسی تنفسی چه ماده ای برای غرغره حلق و شست وشوی بینی مناسب است و آیا این اقدام اساسا در عفونت های دستگاه تنفس فوقانی موثر است یا خیر؟

برای دستیابی به پاسخ این پرسش با دکتر مرضیه بیگم سیاهپوش، پزشک متخصص طب سنتی گفت وگو کرده ایم که مجموعه توصیه های ایشان در پاسخ به پرسش های ما را در ادامه می خوانید.سرماخوردگی یک بیماری ویروسی است که با ویروس های گوناگونی مانند رینوویروس ها، کرونا ویروس ها و... پدید می آید. آنفلوآنزا نیز یک بیماری ویروسی است که از سرماخوردگی شدیدتر و حتی گاهی با مرگ ومیر همراه است.

بیماری کووید-19 را هم یک کرونا ویروس ایجاد می کند و جزو عفونت دستگاه تنفسی محسوب می شود.درباره تاثیر غرغره حلق و شست وشوی بینی بر کووید-19 مطالعه بالینی خاصی صورت نگرفته و اغلب به مطالعات آزمایشگاهی و آن هم به عفونت های ویروسی تنفسی غیر از کووید-19 استناد می شود. برای مثال پزشکان دانشگاهی در آمریکا پیشنهاد استفاده از دهانشویه و شست وشوی بینی با محلول های رقیق بتادین را هر دو تا سه ساعت یکبار برای بیش از چهار روز در بیماران کووید-19 و مراقبان آنها داده اند.

آنها معتقدند هر چند غلظت های بالای بتادین اثرات سمی بر مخاط تنفسی دارد، اما غلظت های پایین تر در مطالعات، ایمن بوده اند و بر کرونا ویروس هایی مانند سارس و مِرس اثرات خوبی داشته اند. البته برخی محققان معتقدند غلظت 08/0درصد بتادین با این که قدرت کشندگی ویروس ها را دارد ولی دارای اثرات سمی بر مژک های بینی است. مطالعات دیگر حاکی از این است که حتی غرغره با آب معمولی نیز در کاهش التهاب ها و غرغره چای سبز نیز در کاهش تب و علائم آنفلوآنزا موثر بوده است.

البته احتمال پرتاب شدن ویروس به قسمت های پایین تر دستگاه تنفسی و نیز خوردن ماده غرغره را به عنوان عوارض احتمالی مطرح کرده اند.درباره اثربخشی نمک در عفونت های تنفسی هر چند گاهی مطالعات متناقضی دیده می شود، اما تعداد موارد موافق بیشتر است. محققان معتقدند غلظت بالای نمک اثرات ضدویروس دارد ولی می تواند عوارضی مانند سوزش شدید، احساس گرفتگی در بینی و آبریزش بینی داشته باشد.

به هر حال نمک هم اثرات پیشگیری کننده و هم اثرات درمانی در حد کاستن از التهاب و البته کم شدن دوره علامت دار را دارد که اتفاقا در کووید-19 بسیار مهم است.جالب است بدانید کووید-19 در شهرهایی که ذرات آلاینده هوا دو و نیم میکرونی حاوی نمک کمتری بوده (مانند ووهان، قم و نیویورک) بیشتر از شهرهایی که آلاینده نمک بالاتری داشته مانند (سئول، داکا و هنگ کنگ) گسترش یافته است.

کووید-19 در حال حاضر یک فاجعه بدون درمان است که واکسن آن هنوز در دسترس نیست و فعلا نگاه ها به هر روشی است که گسترش بیماری را کم کند. شاید استفاده از روش هایی که در موارد مشابه مؤثر و ایمن بوده اند منطقی تر از انتظار کشیدن برای وصول نتایج مطالعاتی باشد که اثربخش بودن یا نبودن راهکاری را برای کووید-19 نشان بدهد.

شست وشوی بینی و غرغره حلق با آب نمک را چند مرتبه در روز به افراد سالم و مبتلایان کووید-19 پیشنهاد می دهم.بنا بر احتیاط، بیماران قلبی، کلیوی و کسانی که محدودیت مصرف نمک دارند با غلظت کمتر و به دفعات کمتری شست وشوی بینی و غرغره حلق با آب نمک را انجام دهند. بررسی چگونگی استفاده از بتادین که هم موثرتر و هم ایمن باشد به داروسازان پیشنهاد می شود.