تغذیه و جوش زدن

زندگی آنلاین/ پوست بدن انسان نقش محافظتی فوق العاده ای را ایفا می کند و هر گونه لطمه ای که در آن ایجاد گردد، مستقیماً بر سلامت کل بدن تأثیر می کند. از طرف دیگر، ناسالم بودن بدن نیز روی پوست اثرات جدی برجای می گذارد. تغییرات هورمونی و شرایط خاص فیزیولوژیک، تغذیه نامناسب، آلرژن ها و همچنین دوره های ویژه سنی، محیط زندگی (از قبیل آلودگی های محیطی) و حتی شرایط روحی - روانی و از جمله استرس های شدید نیز از جمله عواملی هستند که تاثیرات جدی و گاه بسیار نامناسب و لطمه زننده را بر پوست بدن و در نتیجه بر سلامتی ما وارد می سازند.

در زمان های نه چندان دور، بیشترین مشکل مردم با پوست شان بود؛ به این ترتیب که عوارض متعدد پوستی شامل تغییر رنگ (مثلاً سفید و یا قرمز شدن) پوست، التهابات و خارش جدی پوست در بسیاری از افراد رایج بود. پدربزرگ ها و مادربزرگ ها می توانند برای ما تعریف کنند که بسیاری از مردم در اغلب مواقع مشغول خاراندن خود بودند که البته، علت اصلی این خارش های پوستی وجود ضایعات قارچی بر آن بود که گاهی نیز موجب ریزش موها و به اصطلاح کچلی های موضعی نیز می گردید. قارچ های تک سلولی از جمله میکروب هایی هستند که در تمام محیط زندگی و اطراف ما وجود دارند و به راحتی می توانند روی پوست سوار شده و شروع به رشد و نمو و ایجاد بیماری نمایند.

باکتری ها نیز نه تنها در محیط اطراف ما، بلکه حتی در بینی و گلو و روی پوست و برخی از قسمت های دیگر بدن ما همواره وجود دارند و هرگاه فرصتی پیدا کنند، آزارهایی به بدن می رسانند. به عنوان مثال، به محض این که جوش هایی در نقاطی از بدن ظاهر شد، آن ها از چربی فراوان آن تغذیه کرده و تکثیر می کنند و می توانند جوش ساده را به جوش عفونی (چرکی) تبدیل سازند. در ادامه، عوامل تغذیه ای که می توانند به افزایش جوش ها دامن بزنند و یا به کاهش این مشکل کمک کنند، مورد بررسی قرار گرفته اند.

عوامل ایجاد و یا تشدید کننده جوش های پوستی

کربوهیدرات های ساده

مصرف مقدار فراوان کربوهیدرات های ساده نه تنها می تواند به ظهور بیماری هایی از قبیل دیابت نوع 2، چاقی، بیماری های قلبی و تنفسی منجر شود، بلکه می تواند از دلایل ازدیاد جوش صورت نیز باشد.

مصرف برخی غذاها موجب می شود قند خون به سرعت بالا رود که این غذاها «نمایه گلیسمیک بالا» دارند. با مصرف غذاهای دارای نمایه گلیسمیک بالا، میزان بیشتر و سریع تری از انسولین در خون ترشح می شود که مستقیماً بر روی هورمون هایی تأثیر می گذارد که می توانند باعث جوش و آکنه شوند.

افزایش ترشح انسولین ضمناً موجب اختلال تولید هورمون های جنسی می شود که این، خود موجب افزایش تلاش بدن برای ترشح هورمون های آندروژن (یا هورمون های جنسی بویژه هورمون های مردانه از قبیل تستوسترون) می گردد.

این فعالیت بدن موجب فعالتر شدن غدد چربی و تکثیر آنها و در نتیجه تولید چربی بیشتر در آنها می شود، لذا یکی از توصیه های مهم علم تغذیه، مصرف مقدار مناسب کربوهیدرات های پیچیده از قبیل نان سبوس دار، برنج قهوه ای، حبوبات، سبزیجات، میوه ها به همراه پوست شان و همچنین کاهش مصرف کربوهیدرات های ساده ای مثل قند و شکر و شربت های شیرین، نان سفید، برنج سفید، چیپس سیب زمینی، کیک و کلوچه است.

غذاهای فوری سرخ کرده

علاوه بر کربوهیدرات های ساده، مصرف غذاهای فوری سرخ کرده نیز موجب بروز و تشدید التهاباتی در بدن می شود که این التهابات با ناراحتی های پوستی از قبیل جوش، کاملاً ارتباط دارند. مطالعات متعدد بیانگر این است که مصرف هله هوله ها با بروز و تشدید جوش ها ارتباط جدی دارد.

کاکائو

شکلات اعم از تلخ و یا شیرین، از کاکائو و کره کاکائو ساخته می شود. کاکائو حاوی آنتی اکسیدان بوده، ولی ضمناً محرک و تاحدودی التهاب آور است؛ لذا بسیاری از افراد از مصرف کاکائو برای سرحال بودن و فعال تر شدن استفاده می کنند. مصرف کاکائو به مقدار کم، به سلامت پوست و نشاط فرد کمک می کند؛ با این وجود، برخی مطالعات مبین این نکته است که التهاب آوری کاکائو در زمانی که فراوان مصرف شود، می تواند روی پوست و جوش های پوستی اثر تشدید کنندگی داشته باشد.

شیر

برخی مقالات ادعا می کنند که مصرف شیر با جوش صورت ارتباط داشته و موجب افزایش و تشدید جوش ها می شود. دلیل این ادعا را نیز وجود هورمون های موجود در شیر و به ویژه هورمون رشد گاوی عنوان می کنند. لازم به ذکر است که پاستوریزه کردن و یا جوشاندن شیر موجب از بین رفتن هورمون ها می شود. گرچه هورمون رشد گاوی با پاستوریزاسیون تا حدودی سالم باقی می ماند، ولی این هورمون که ساختار پروتئینی دارد، در دستگاه گوارش انسان تجزیه می شود و از ساختار هورمونی آن چیزی باقی نمی ماند. ضمن این که بدن انسان قادر به جذب و استفاده از این هورمون نیست و تنها قادر است از هورمون رشد انسانی بهره جوید. بنابراین، حتی کسانی که به اشتباه شیر را نجوشانده و پاستوریزه نشده مصرف می کنند نیز، در خطر هدف قرار گرفتن هورمون های ناچیز موجود در شیر نخواهند بود و هیچ مشکلی از جمله جوش های پوستی آنها را تهدید نمی کند. لاکتوز موجود در شیر، به آرامی قند خون را افزایش می دهد و لذا حتی برای افراد دیابتیک نیز مشکلی ایجاد نمی کند. از آنجا که لاکتوز سطح انسولین را به سرعت افزایش نمی دهد، به چربی سازی بدن نیز کمک نمی شود؛ در واقع بسیاری از مطالعات بیانگر این واقعیت هستند که مصرف مقدار کافی شیر و لبنیات به نگهداری وزن مناسب و کاهش اضافه وزن کمک می کند.

عوامل مؤثر در ایجاد جوش

از ابتدای نوجوانی، به مدت چند سال (اغلب بین 25-15 سالگی) افراد با جوش هایی در بدن و به ویژه در صورت، روبه رو می شوند که به ازای تغییرات هورمونی اتفاق می افتد و امروزه به آن جوش زمان بلوغ یا آکنه گفته می شود. به طور کلی اغلب جوش ها در بدن و بویژه جوش های صورت (یا همان آکنه)، نتیجه تولید بیش از حد چربی توسط غدد چربی زیر پوست است. این تولید بیش از حد ممکن است در اثر پرکاری این غدد و یا تکثیر بیش از حد سلول های تولید کنده چربی باشد. ضمناً فعالیت هورمون ها نیز در تشدید ترشح چربی غدد چربی مؤثر است.

هنگام ترشح فراوان چربی، باکتری های موجود در پوست فرصت را غنیمت شمرده و به سرعت تکثیر کرده و ایجاد چرک می کنند.

عواملی همچون ژنتیک، قومیت، محل زندگی، روش زندگی و تغذیه می توانند در بروز و شدت جوش ها مؤثر باشند. به عنوان مثال، تحقیقات انجام شده بر روی نوجوانان آمریکایی نشان داده که بیش از 95 درصد آنها در سنین بلوغ دچار آکنه و جوش ها می شوند؛ در حالی که بروز چنین جوش هایی در نوجوانان جوامع شرقی مانند گینه نو و پاراگوئه، به ندرت اتفاق می افتد.

تغذیه و آکنه

وجود جوش ها به تعداد کم و با سایز کوچک، معمولاً قابل تحمل است؛ ولی حضور جوش هایی به تعداد زیاد در نقاط مختلف صورت همراه با ترشحات چربی و گاه چرکی و همچنین با سوزش و خارش زیاد، معمولاً همه را به فکر می اندازد که برای درمان آن اقدام کنند. اغلب متخصصین پوست، برای درمان جوش صورت بیشتر بر روی درمان های موضعی تکیه می کنند. درمان هایی مثل لوسیون های آنتی باکتریال، پاکسازی پوست، کرم های مختلف و داروهای آنتی بیوتیک خوراکی مورد تجویز قرار می گیرند.

در طی سال های گذشته، بسیاری از متخصصان پوست ارتباطی بین رژیم غذایی و آکنه قائل نبودند و لذا نیازی برای معرفی افراد به متخصصان تغذیه و دریافت رژیم مناسب غذایی تصور نمی کردند؛ در حالی که امروزه مشخص شده تغذیه مناسب در بهبود جوش ها نقش داشته و برعکس، تغذیه نامناسب به تشدید بروز و عوارض آنها کمک می کند و لذا عموماً با این سؤال روبرو هستیم که چه بخوریم و یا چه نخوریم تا این جوش ها از بین بروند. محققان دریافته اند که مصرف برخی مواد غذایی باعث بیشتر شدن آکنه و مصرف برخی مواد، باعث از بین رفتن و کاهش آنها می شود. به عنوان مثال، تبدیل رژیم ناسالم غربی (نان سفید و غلات فرآوری شده، غذاهای آماده، گوشت قرمز فراوان، مصرف کم میوه و سبزیجات و مصرف فراوان فست فودها) به رژیم سالم تر مدیترانه ای حاوی غلات کامل، گوشت ماهی، زیتون، میوه ها و سبزیجات و حبوبات، موجب بهبود وضعیت جوش های پوستی می شود.