سدی تاریخی که کاربری جاده دارد

خبرگزاری مهر/ این خبر پیرامون سدی تاریخی که کاربری جاده دارد، برای شما مخاطبان گرامی نگارش شد.

داستان چیست؟

تنها سد تاریخی فعال کشور در مجموعه جهانی باغ عباس آباد بعنوان بزرگترین باغ تاریخی ایران و در 9 کیلومتری بهشهر قرار گرفت. این سد تاریخی در کنار مخزن و دریاچه سد، گل باغ، کاخ، حمام، آسیاب آبی و دو برج آجری به دستور شاه عباس اول صفوی در سالهای 1020 و 1021 هجری قمری در محلی که خرگوران نام داشته ساخته شد و اکنون به عنوان مهمترین باغ غیر کویری ایران بشمار می آید.

سد دریاچه با گنجایش 600 هزار مترمکعب از نوع مخزنی بوده و جنس دیواره آن از ساروج است. این سد جدا از باغ، توسط سازمان میراث فرهنگی وقت به شماره 745 در فهرست آثار ملی قرار گرفت.

دریاچه طبیعی عباس آباد نیز عمارتی در مرکز دارد که به زیبایی این باغ ایرانی ثبت جهانی شده افزوده است. این عمارت در زمان آبگیری با ارتفاعی بیش از 18 متر به زیر آب می رود و فقط سقف آن با درختچه هایی که روی آن نشسته نمایان می شود. درست کنار این دریاچه سدی از دوره صفویه باقی مانده که ارتفاعی حدود 20 متر دارد و در پی، عرض آن به 20 متر و در قسمت تاج عرض آن به 10 متر و طول آن به 70 متر می رسد.

این سد تاریخی تاجی دارد که خودروهای یک ارگان نظامی از آن عبور می کنند این تاج در واقع شبیه به جاده و یا پلی شده تا خودروهای سنگین آنها برای ساختمان سازی آن طرف دریاچه کاربری داشته باشد در حالیکه این سد 400 سال سن دارد و باید هر از گاهی حداقل آسیب شناسی شود. با پیگیری هایی که مسئولان باغ جهانی عباس آباد انجام دادند توانستند از عبور و مرور خودروهای سنگین روی این تاج جلوگیری کنند، اما همچنان این سد تاریخی به آسیب شناسی نیاز دارد تا مبادا با شکستن آن، نصف بهشهر را آب بگیرد.

رحیم موسوی، مدیر مجموعه جهانی باغ عباس آباد پیرامون سدی تاریخی که کاربری جاده دارد، گفت: در گفتگو با مسئولان شرکت آب منطقه ای اعلام کرده ایم که این سد باید هر چند سال یک بار آسیب شناسی شود و دیواره آن را نیز تقویت کنند. چون اگر دیواره سد خراب شود نه تنها شرکت آب منطقه ای منبع درآمد خود را از دست می دهد، بلکه این میراث نیز آسیب دیده و ممکن است برای زمینهای پایین دست بهشهر مشکل بوجود آورد.

آن چیزی که در واقع موسوی از آن نگران است این است که اتفاقات مختلف ممکن است حیات این سد تاریخی که از مدتها پیش فعال بوده را به خطر بیاندازد. به همین دلیل از زمانی که موسوی مسئولیت این باغ را به عهده گرفته نامه نگاری های مختلفی را به شرکت آب منطقه ای درباره همین موضوع انجام داده است، ولی هنوز جواب درستی از سوی شرکت آب منطقه ای نگرفت.

این درحالی است که اکنون شرکت آب منطقه ای در دریاچه سد عباس آباد، تفریحات قایقرانی برای مردم مهیا کرده و سالانه مبلغی را از گردشگران بابت همین موضوع می گیرد. این هزینه جدا از حق آبه ای است که شرکت از کشاورزان پایین دست می گیرد. بنابراین، این شرکت درآمد زیادی از محل سد و دریاچه دارد که می تواند بخشی از آن را برای مرمت یا آسیب شناسی سد در نظر بگیرد.

مسئولان باغ جهانی عباس آباد در صدد قطع این منبع درآمد نیستند، بلکه وظیفه آنها حفاظت و اعلام هشدار درباره حیات این سد و دریاچه آن است. آنها تاکید دارند ضوابط حفاظتی میراث فرهنگی نیز در این حوزه رعایت شود. اما نه تنها در دوره موسوی بلکه در دوره های پیشین نیز اقدام قابل توجهی پیرو نگهداری از این سد و جلوگیری از تخریب آن نشده است.

پاتوق رستوران ها

باغ جهانی عباس آباد چالش های دیگری هم دارد. اداره آب منطقه ای بهشهر در حجم آبگیری سد تاریخی کم دخالت نمی کند در کنار اینها، زمین های در اختیار ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، اردوگاه فرهنگی احداث شده در 25 هکتار از زمینهای متعلق به یک ارگان نظامی در سالهای گذشته و زمین های 10 هکتاری فنس کشی شده متعلق به نیروی انتظامی و احداث بازارچه ها و سازه های ناهمگون و رستوران و محل فروش چیپس و پفک در 6 هکتار از زمینهای متعلق به منابع طبیعی که همگی در عرصه این باغ ثبت جهانی شده هستند، وضعیت باغ را با پیچیدگی مواجه کرده اند.