شروع فصل هشتم کاوش در شهر هخامنشی بدون باستان شناسان آلمانی

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، شروع فصل هشتم کاوش در شهر هخامنشی بدون باستان شناسان آلمانی صورت گرفت.

داستان چیست؟

مستوفیان پیرامون شروع فصل هشتم کاوش در شهر هخامنشی بدون باستان شناسان آلمانی گفت: قرار بر این بود تا در این فصل از کاوش باستان شناسان آلمانی در منطقه حضور یابند و امر کاوش را ادامه دهند اما به علت وجود ویروس کرونا و عدم صدور ویزا آنها نتوانستند در منطقه حضور یابند.

وی افزود: هم اکنون فصل هشتم کاوشها در این تپه باستانی توسط باستان شناسان ایرانی در حال انجام است.

جعفری کارشناس باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی نیز در ابتدای ماه جاری اظهار کرده بود: کاوشها یک ماه تا 45 روز طول خواهند کشید.

وی افزود: قرار بر این است تا طی این فصل از کاوش، بر روی بخشهای دیگر ساختمانهای هخامنشی کار و آزاد سازی شود و سایت به سوی گردشگرپذیر شدن پیش رود.

جعفری ادامه داد: قصد بر این است تا طی این فصل، بخشهای خشتی از دل خاک خارج شوند.

با توجه به شواهد باستان شناختی، محوطه ریوی یکی از مهمترین محوطه های دوران تاریخی شمال شرق کشور است که پژوهش های باستان شناسی هدفمند در آن می تواند موجب ارتقای شناخت ما از هویت تاریخی منطقه و رشد صنعت گردشگری در خراسان شمالی شود.

در روند کاوشهای باستان شناسی که در محوطه تاریخی ریوی تاکنون انجام شده، نتایج چشمگیری از وجود یک محوطه تاریخی بزرگ بدست آمد که از حدود 1700 سال پیش از میلاد تا اواخر دوران ساسانی، حدود 2300 سال تداوم استقراری داشته است.

اهمیت محوطه ریوی در این است که وسعت آن در دوران هخامنشی به بیش از 110 هکتار رسیده و به نظر می رسد و یکی از شهرهای مهم دوران هخامنشی در شمال شرق کشور بوده است، براساس این پژوهش ها، از دوران اشکانی و ساسانی نیز شواهد معماری و باستان شناسی مختلفی از محوطه ریوی بدست آمده که نشان از توالی استقراری پس از دوران هخامنشی در محوطه ریوی بوده است.

با آغاز پژوهش ها در ریوی، با توجه به اهمیت علمی و گردشگری این اثر تاریخی، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان شمالی با همکاری موسسه باستان شناسی آلمان، برنامه منظمی را تحت عنوان پروژه باستان شناسی ریوی جهت کاوش و پژوهش های باستان شناسی به مدت 5 سال برنامه ریزی کرد.

موسسه باستان شناسی آلمان یکی از مهمترین تشکیلات علمی باستان شناسی در سطح جهانی است که 12 شعبه در مهمترین مناطق فرهنگی و تاریخی سراسر دنیا دارد. یکی از این شعبات موسسه باستان شناسی آلمان در ایران است که حدود 55 سال در ایران فعالیت علمی دارد. پیش از شروع پژوهش های باستان شناسی در محوطه تاریخی ریوی بیشترین فعالیت این موسسه در مناطق مرکزی و شمال غربی ایران بود، اما اهمیت علمی و فرهنگی محوطه تاریخی ریوی موجب شد تا این موسسه برای اولین بار در منطقه شمال شرقی ایران پژوهش های باستان شناسی مشترک را آغاز کند.

از سال 1394 تاکنون پژوهش های مشترک ایرانی- آلمانی در محوطه ریوی و دشت سملقان هرساله در شهریور و مهر انجام شده و در این روند متخصصان مختلف علوم باستان شناسی، جغرافیا، ژئوفیزیک، ژئومورفولوژی و زیست محیط از دانشگاه مونیخ، دانشگاه برلین، دانشگاه تهران و دانشگاه شهید بهشتی تهران فعالیت های پژوهشی متعددی انجام داده اند که مقرر شده این فعالیتها به مدت 5 سال دیگر ادامه یابد.

همچنین با توجه به اهمیت ها و پتانسیل های گردشگری و اشتغالزایی این محوطه تاریخی، با حمایت های استانداری خراسان شمالی طرح ایجاد سایت موزه گردشگری محوطه تاریخی ریوی در کارگروه گردشگری و شورای برنامه ریزی استان مصوب شد و انتظار می رود همگام با فعالیت های پژوهشی، بستر و زمینه لازم جهت جذب گردشگر و اشتغالزایی پایدار در محوطه تاریخی ریوی فراهم شود.

تاکنون هفت فصل فعالیت های باستان شناسی و مرمتی در محوطه تاریخی ریوی انجام شده که دو فصل آن توسط کارشناسان اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان بود و پنج فصل آن بصورت مشترک با همکاری موسسه باستان شناسی آلمان انجام شد.

فصل اول مطالعات باستان شناسی محوطه تاریخی ریوی در اردیبهشت سال 1391 انجام شد و در این فصل علاوه بر کاوش لایه نگاری در تپه ریوی الف، محدوده عرصه و حریم محوطه مشخص و میله کوبی شد.

فصل دوم کاوش باستان شناسی محوطه ریوی در خرداد 1393 انجام و طی این فصل دو گمانه لایه نگاری در تپه ریوی ب و تپه ریوی ث ایجاد شد.

با توجه به شناختی که از محوطه طی کاوش های فصل اول و دوم حاصل شد فصل سوم مطالعات باستان شناسی محوطه تاریخی ریوی در اردیبهشت 1395 با همکاری موسسه باستان شناسی آلمان بصورت مشترک انجام شد و این همکاری سرآغاز پنج سال همکاری مشترک باستان شناسی بین اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی و موسسه باستان شناسی آلمان بود.

فصل چهارم این مطالعات نیز به صورت مشترک ایرانی- آلمانی در آبان سال 1395 انجام شد که طی این فصل پژوهشگران مختلفی از دانشگاه مونیخ، دانشگاه برلین، دانشگاه شهید بهشتی تهران و دانشگاه تهران این گروه مشترک را همراهی کردند. انجام بررسی ژئوفیزیک، انجام بررسی ژئومورفولوژی و ایجاد ترانشه های گسترده باستان شناسی از مهمترین فعالیتهای این فصل بود.

فصل پنجم در مهر و آبان سال 1396 به انجام رسید، دستاوردهای این فصل بسیار ارزشمند و متفاوت با فصلهای گذشته بود. در بخش جنوبی محوطه بخش هایی از یک بنای خشتی بزرگ با یک تالار، ایوان ستون دار کشف شد و در بخش شمالی محوطه گورستانی از اوایل دوره آهن شناسایی شد. در این فصل، گروه ژئومورفولوژی دانشگاه برلین فاز دوم مطالعات ژئومورفولژی منطقه را انجام داد و گروه محیط زیست دانشگاه یزد انجام پژوهش های باستان محیط زیست در دشت سملقان را آغاز کرد.

فصل ششم در مهر و آبان سال 1397 به انجام رسید. با توجه به کشف یک تالار ستون دار و ساختمان خشتی بزرگ در بخش جنوبی محوطه ریوی و همچنین با توجه به اهمیت گورستان کشف شده، در فصل ششم نیز تمرکز مطالعات بر روی آنها بود. بنابراین طی این فصل بخش های بیشتری از این آثار مورد پیگردی و کاوش قرار گرفت. طی همین فصل فعالیتهای مرمتی و حفاظتی از بناهای کشف شده، با کمک پژوهشکده مرمت پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور آغاز شد. بنابراین علاوه بر ایجاد سقف فلزی بر روی گمانه های کاوش شده آثار معماری خشتی نیز مرمت و ساماندهی شدند.

فصل هفتم در مهر و آبان سال 98 به انجام رسید. در روند این فصل نیز تمرکز کاوش بر روی ساختمان تالار ستون دار، ساختمان خشتی G و گورستان عصر مفرغ ریوی بود. همچنین، در این فصل به همت معاونت میراث فرهنگی استان سه پروژه مرمتی و ساماندهی نیز در محوطه ریوی طراحی و اجرا شد. پروژه ایجاد دیوار حفاظتی در محل تپه ریوی D، تهیه طرح سایت پلان گردشگری محوطه تاریخی ریوی و ایجاد سقف حفاظتی بر روی آثار معماری کشف شده، فعالیت هایی بودند که همگام با مطالعات باستان شناسی در فصل هفتم به انجام رسید.