زمین گیر شدن صنعت توریسم به سبب شیوع ویروس کرونا

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، زمین گیر شدن صنعت توریسم به سبب شیوع ویروس کرونا مشاهده می شود.

قضیه چیست؟

در دنیای کنونی، صنعت توریسم نه تنها راه را برای معرفی جاذبه های گردشگری هر کشور به جهان باز می کند، بلکه تأثیر بسزایی در اقتصاد کشور و اشتغال جوامع نیز می گذارد. با سرمایه گذاری درست روی این صنعت و تقویت زیرساخت های آن می توان انتظار یک پایه اقتصادی محکم برای جامعه را داشت.

فرشاد فصاحت، دکترای علوم اقتصادی پیرامون زمین گیر شدن صنعت توریسم به سبب شیوع ویروس کرونا می گوید: صنعت توریسم بعنوان یکی از سه صنعت پردرآمد دنیا شناخته می شود، کشورهایی مثل ایران که دارای اقتصاد تک محصولی هستند همواره بدنبال خروج از این وضعیت و ایجاد یا تقویت صنایع دیگر برای مواجهه با بحران های احتمالی بوده اند.

وی ادامه می دهد: با توجه به قدمت و جایگاه خاص ایران در منطقه، کشورمان همواره بعنوان یکی از مقاصد گردشگری در سطح جهان شناخته می شود، اما بدلیل برخی ملاحظات و سیاست های موجود آنگونه که بایدوشاید از این مسئله بهره برداری نشده است، درحالیکه اغلب استانهای کشور قابلیت جذب گردشگر را دارند توزیع مناسبی بین گردشگران ورودی به کشور در شهرهای مختلف ایران وجود ندارد و صرفاً شهرهایی مثل اصفهان، تبریز و شیراز مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار می گیرند.

این استاد دانشگاه تشریح می کند: ورود گردشگر به یک شهر از چندین جهت به رشد اقتصاد شهری کمک می کند، از یکطرف ادارات کل میراث فرهنگی و شهرداری ها را بر آن می دارد که هزینه های بیشتری صرف مرمت، احیا و بازسازی ابنیه تاریخی خود کنند از طرفی دیگر کسب وکارهای متناسب با گردشگری مثل انواع هتل ها و مهمانسراها، رستوران ها، فروشگاه های صنایع گردشگری و بازارها و حمل ونقل شهری رونق می گیرد؛ بهبود اقتصاد شهری وضعیت درآمدی شهروندان را ارتقا بخشیده و شرایط برای توسعه شهری فراهم می شود.

وی عنوان می کند: شهرهای مختلف ایران هر یک به نوعی بدنبال معرفی جاذبه های گردشگری خود و نهایتاً جذب گردشگر داخلی و خارجی بوده اند، قزوین نیز ازجمله این شهرهاست که همواره بعنوان شاهراه ارتباطی شرق به غرب و شمال به جنوب کشور محسوب شده است. سالهاست مسئولان در تلاشند که قزوین را بعنوان مقصد گردشگری و نه بعنوان مسیر عبوری به سایرین بشناسانند و این امر را می توان در سیاست گذاری های چندساله اخیر دستگاه های اجرایی شهر به وضوح مشاهده کرد.

فصاحت یادآور می شود: اما باید توجه کرد که آیا صرفاً مرمت و بازسازی برخی از اماکن و سنگفرش کردن خیابان ها جاذبه لازم را برای جذب توریست بوجود می آورد؟ عدم وجود مراکز اقامتی باکیفیت در قزوین و نبود سایر زیرساخت های لازم برای گردشگر اعم از حمل ونقل عمومی و خدماتی باعث شده که این صنعت هیچگاه در قزوین موفق نباشد.

کرونا صنعت توریسم را ورشکست کرد

وی با اشاره به شیوع کرونا خاطرنشان می کند: شیوع این بیماری در سرتاسر جهان باعث رکود در همه صنایع مختلف به ویژه صنعت گردشگری شد، ترس از بیماری به حدی بود که بسیاری از کشورها مرزهای خود را بستند، پروازهای مسافری با محدودیت روبه رو شد، حجم مسافرت ها به شدت کاهش یافت و به تبع آن درآمدهای حاصل از کسب وکارهای مرتبط با صنعت توریسم نیز تقلیل یافت به حدی که بسیاری از این کسب وکارها به حد ورشکستگی رسیدند.

این استاد دانشگاه اضافه می کند: در شرایط ورشکستگی صنعت توریسم، دولت ها مکلفند طبق وظیفه ذاتی خود اقدامات حمایتی انجام دهند. برقراری انواع یارانه ها، بخشودگی ها و ارائه تسهیلات ارزان قیمت از جمله این اقدامات است که البته کافی نبوده و نیاز به حمایت های همه جانبه و برنامه ریزی های کلان و اجرایی وجود دارد.

وی تأکید می کند: پیش بینی ها نشان می دهد تا زمانی که همه گیری ویروس کرونا در کشور وجود دارد و مرزهای کشور به روی گردشگران بسته است، این صنعت در وضعیت بحران باقی مانده و حمایت های دولتی بیشتری باید در این زمینه اختصاص یابد، اما پایداری این شرایط نباید منجر به تعطیلی کسب وکارهای مرتبط با آن شود.

فصاحت خاطرنشان می کند: احیای مجدد صنعت توریسم هزینه های مضاعفی را متحمل دستگاه های دولتی مرتبط خواهد کرد. لذا می توان با بهره مندی از سازوکارهای اقتصاد مقاومتی و پیاده سازی اصول اقتصاد مقاومتی در صنعت گردشگری، وابستگی این صنعت را نسبت به تکانه های احتمالی سیاسی، اجتماعی و منطقه ای کاهش داد و این الگو را برای استفاده در اختیار سایر کشورهای جهان قرارداد.

وی ادامه می دهد: برای این موضوع می توان نسبت به شناسایی و تقویت مزیت های نسبی و مطلق موجود در شهرها برنامه ریزی کرد و جذابیت لازم را برای بهره برداری شهروندان داخلی از ظرفیت های موجود برقرار کرد. همچنین برای کوتاه مدت نیز می توان با ارائه خدمات مبتنی بر پروتکل های بهداشتی از ظرفیت های موجود گردشگری شهرها استفاده کرد و خدمات نوینی همچون خدمات گردشگری تحت وب، گردشگری آنلاین و واقعیت مجازی را جایگزین خدمات سنتی کرد.

کرونا بیشترین آسیب را به صنعت توریسم وارد کرد

نادر محمدی، معاون گردشگری میراث فرهنگی قزوین نیز در این خصوص می گوید: اگرچه کرونا به بخشهای مختلف صنعت و کشاورزی صدمه زد، اما می توان گفت بیشترین آسیب کرونا به حوزه خدمات وارد شد، با توجه به طولانی شدن ایام کرونا خدمات به ویژه حوزه گردشگری با آسیب بیشتری روبه رو شد، چرا که مردم برای حفظ سلامتی خود ترجیح دادند سفر نروند و از طرفی رفتن به رستوران ها و هتل ها را نیز قطع کردند.

وی ادامه می دهد: در حال حاضر هتل ها با 5 درصد جمعیت، دفاتر خدمات مسافرتی با ظرفیت پایین و مجتمع های بین راهی با ده درصد ظرفیت کار می کنند و می توان گفت ظرفیت گردشگری افت پیداکرده و از طرفی بیکاری در این حوزه افزایش پیدا کرده است.

محمدی اظهار کرد: طی سال های اخیر صنعت گردشگری و توریسم به صورت جدی موردتوجه قرار گرفته بود و سرمایه گذاران مختلفی در این حوزه ورود پیدا کردند، طبیعتاً در طول زمان بیشترین واحدهای ساخته شده با توجیه اقتصادی هتل ها بودند که موجب جذب سرمایه گذار شده بود، اما این توجیه اقتصادی با شرایط جدید همخوانی ندارد، همچنین دفاتر خدمات مسافرتی و راهنما نیز رو به تعطیلی هستند و به نوعی ورشکست شده اند.

وی تأکید می کند: سرزندگی یک شهر با حضور گردشگر معنا پیدا می کند، این رفت وآمد در شهر و حضور در اقامتگاه های بومگردی و رستوران ها باعث افزایش نشاط اجتماعی منطقه می شود در واقع می توان گفت توسعه گردشگری موجب ایجاد نشاط اجتماعی است، در مسافرت علی رغم گردشگر و مسافر، میزبان نیز تأثیر می پذیرد.

معاون گردشگری میراث فرهنگی قزوین اظهار کرد: با شیوع کرونا شاهد هستیم که گردشگری با کاهش چشمگیری مواجهه شده و علی رغم آسیب اقتصادی که به این حوزه وارد شده است شاهد افزایش تعداد بیکاران در این عرصه نیز هستیم، بنابراین با توجه به این که زمان پایان کرونا مشخص نیست باید تمهیداتی برای این بخش در نظر گرفته شود.

وی خاطرنشان می کند: سال گذشته علاوه بر گردشگران خارجی که قزوین را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب کردند، 2 میلیون و 800 هزار گردشگر داخلی داشتیم، اما با شیوع کرونا از اسفندماه تاکنون حتی یک گردشگر خارجی نداشتیم و تعداد گردشگران داخلی ما نیز با کاهش خیلی زیادی روبه رو شده است در واقع حتی یک درصد گردشگران نیز به قزوین سفر نکردند و همان تعداد کم نیز با ریسک بالایی آمدند.

اطلس طبیعتگردی قزوین تهیه می شود

محمدی تأکید می کند: به منظور تقویت گردشگری قزوین در شرایط کرونایی جلسات مختلفی برگزار شد که طی آن تصمیم گرفتیم اطلس طبیعتگردی قزوین را آماده کنیم، با توجه به اینکه شیوع کرونا در فضای آزاد کمتر است تلاش داریم گردشگری طبیعت را توسعه دهیم.

وی خاطرنشان کرد: در اطلس طبیعت گردی قزوین 20 مسیر را مشخص کردیم تا گردشگران از مسیر خارج نشوند، ضمن اینکه امکاناتی فراهم شده و کمک می کند ما در طبیعت گردی مانور بیشتری بدهیم و گردشگرانی که دنبال طبیعت بکر هستند از این فرصت استفاده کنند.

معاون گردشگری میراث فرهنگی قزوین یادآور می شود: اکثر بناهای تاریخی استان قزوین دارای تصاویر سه بعدی است، اما بازدید مجازی کفایت نمی کند به همین جهت بود که طی 6 ماه اخیر برای تغییر ذائقه گردشگران «اطلس طبیعت گردی استان قزوین» را آماده کردیم تا بتوانیم از صنعت توریسم بهره ببریم.

وی خاطرنشان کرد: در هر کشور و استان شرایط متفاوت است ما در 6 ماه گذشته تجربه ها متفاوتی داشتیم و با توجه به آثار و ظرفیت موجود در استان ما تصمیم گرفتیم که گردشگری طبیعت را در قزوین رواج دهیم، ممکن است این اقدام در سایر استان ها جواب ندهد، چون شرایط آثار تاریخی در هر استان متفاوت است.