74 گردشگر خارجی در 3 ماه اول سال به ایران سفر کردند

ایسنا/ براساس سخنان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، 74 گردشگر خارجی در 3 ماه اول سال به ایران سفر کردند.

قضیه چیست؟

علی اصغر مونسان درباره وضعیت کنونی صنعت گردشگری توضیح داد: گردشگری تا قبل از کرونا روند به رشدی داشت، درآمد آن در سال 2019 به 11.7 میلیارد دلار رسیده بود که 2.8 درصد از سهم تولید ناخالص ملی را تشکیل می داد و تقریبا به متوسط سهم گردشگری در تولید ناخالص جهانی که عدد 3.2 درصد است، نزدیک شده بود.

سفر 74 گردشگر خارجی به ایران در 3 ماه اول امسال

او با یادآوری اینکه تعداد گردشگران خارجی در سال گذشته به هشت میلیون و 700 هزار گردشگر خارجی رسیده بود و برپایه داده های سازمان جهانی جهانگردی، ایران رتبه دوم سریع ترین کشور در جذب گردشگر خارجی را بدست آورده بود، افزود: با شیوع کرونا گردشگری با افت شدیدی در دنیا مواجه شد که به تبع آن کشور ما را هم درگیر کرد. بطوریکه در سه ماه نخست سال گذشته تعداد گردشگران خارجی دو میلیون و 300 هزار نفر بود که سه ماه نخست امسال این عدد به 74 نفر رسید؛ تقریبا به صفر نزدیک شد.

مونسان درباره بیکاری و درآمدهای از دست رفته گردشگری بر اثر شیوع ویروس کرونا و اقدامات حمایتی این وزارتخانه، گفت: برآورد خسارتها تا مردادماه عددی بالغ بر 12 هزار میلیارد تومان بود. تعداد بیکاران هم خیلی بیشتر از اعداد مورد اشاره است. برای حمایت از این بخش، ابتدای سال اقدام فوری با استفاده از بسته حمایتی دولت انجام شد که شامل امهال اقساط وامها، فرصت سه ماهه در بازپرداخت مالیات، عوارض، قبوض انرژی و حق بیمه بود؛ یک مسکن سریع برای کاهش فشارها. در مرحله دوم دولت 50 هزار میلیارد تومان تسهیلات برای جبران خسارت همه بخشها اختصاص داد که فرایند آن البته در ابتدا خیلی سخت بود. بعد از گزارشی که به رئیس جمهور ارائه شد پرداخت این تسهیلات سرعت گرفت اما از 12 هزار میلیارد تومان خسارتی که به صنعت گردشگری وارد شده تا کنون 175 میلیارد تومان در قالب وام پرداخت شده که آن هم منوط به حفظ اشتغال شده است و همین جذابیت وام را برای بخشهای گردشگری کاهش داد.

وی پیرامون 74 گردشگر خارجی در 3 ماه اول سال به ایران سفر کردند، گفت: به شدت نگران این بخش هستم، چون امید داشتیم کرونا زودتر پایان یابد، اما هم چنان در حال تاختن در سراسر دنیا است و اگر رویه آن طولانی شود محافظت از این صنعت سخت تر می شود. در خرداد با اجازه ستاد کرونا و چند تعطیلی تقویمی، حجم سفرها موجب جبران بخشی از خسارت ها شد و نفسی کشیدند، مثلا هتل ها خبر دادند که بخشی از چکهای خرید عید را تسویه کرده اند.

سفرهای خارج از قاعده آمار کرونا را اوج داد

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پاسخ به تذکر مجری درباره تاثیر سفرهای خردادماه در اوج گیری آمار ابتلا و مرگ کرونا و این پرسش که برنامه ریزی این وزارتخانه برای حمایت و حفاظت از صنعت گردشگری در وضع موجود چیست، گفت: یک بخشی از سفرها را مردم خارج از قاعده انجام می دهند و بخشی هم با تور انجام می شود که این بخش در هماهنگی کامل با وزارت بهداشت است. ما هرچه این وزارتخانه ابلاغ کرده را رعایت کرده ایم و از آن حمایت می کنیم، مثلا هتل با 50 درصد ظرفیت مسافر می پذیرند و تا 24 ساعت اتاقی که مسافر داشته را در اختیار مسافر دیگر قرار نمی دهند. خوشبختانه، وزارت بهداشت هرگز هتل ها را تعطیل نکرد، بلکه پروتکل ابلاغ کرد.

وی پیرامون 74 گردشگر خارجی در 3 ماه اول سال به ایران سفر کردند، اضافه کرد: آنچه سبب نگرانی شده حجم سفرهای خارج از قاعده بود که آسیب زد و سفرهایی که در حوزه کنترل این وزارتخانه است، آسیبی وارد نکرده، منظورم از اظهارات قبلی همین بود که بد منعکس شد. از مردم هم می خواهیم هر آنچه را وزارت بهداشت و ستاد کرونا می گویند، رعایت کنند.

مونسان با بیان اینکه گردشگری برخلاف دیگر مشاغل خیلی نمی تواند از فضای مجازی درآمدزایی داشته باشد؛ چرا که وابسته به فضای حقیقی است، افزود: اگرچه این مدت از فضای مجازی برای تبلیغ ایران بهره گرفته شد اما گردشگری باید در فضای حقیقی اتفاق افتد تا درآمد آن به بخشهای خدماتی برسد. دبیرکل سازمان جهانی جهانگردی هم اخیر اعلام کرده اند که اکنون وقت هراس از سفر نیست و با رعایت پروتکل ها باید سفر کرد. ما هم منتظریم به محض اینکه وزارت بهداشت اجازه داد نخست گردشگری داخلی را برقرار کنیم و بعد از آن وارد بازارهای خارجی شویم.

ستاد کرونا اجازه گردشگری نداده

او درباره آغاز گردشگری در کشورهایی دیگر از جمله ترکیه، این نکته را متذکر شد که ترکیه مثال خوبی برای مقایسه با ایران نیست و در ادامه توضیح داد: گردشگری در نظام اقتصادی ترکیه اولویت یک یا دو است، اتفاقی که هرگز در ایران رخ نداد. ضمن اینکه گردشگری ایران سال گذشته با بحران های زیادی مواجه بود که از همه آن ها عبور کرد؛ سیل، تنش های منظقه ای، بنزین، شهادت سردار قاسم سلیمانی و ماجرای هواپیمای اوکراینی که هر یک به تنهایی می توانست گردشگری را صفر کند اما با تلاش معاونت گردشگری مدام بازارها را تغییر دادیم و اجازه ندادیم آمار پایین آید چه بسا که بالاتر هم رفت.

وی افزود: درحال حاضر کشورهای ترکیه و امارات، گردشگری را فعال کرده اند، ولی ما هنوز این اجازه را نداریم، سلامتی در اولویت ما است و به محض این که وزارت بهداشت مهار و کنترل این ویروس را اعلام کند، ما هم آمادگی داریم گردشگری را فعال کنیم.

او در پاسخ به این انتقاد که گردشگری نتوانسته از فرصت حضور در نمایشگاه های بین المللی استفاده کند، گفت: ما در همه نمایشگاه های مهم دنیا حضور داریم. سال گذشته در 15 نمایشگاه شرکت کردیم و برای 20 نمایشگاه دیگر برنامه ریزی شده بود که با کرونا مواجه شدیم. حضور در این نمایشگاه ها اعتبار زیادی نیاز دارد که با تفاوت نرخ ارز، این حرف درست است، ما هرچه در نمایشگاه ها بیشتر و پررنگ تر حاضر شویم، سهم بیشتری از گردشگری بدست می آوریم.

احداث منطقه آزاد گردشگری در ساحل مکران

مونسان درباره شناسایی و استفاده از مناطق و ظرفیت های بکر نیز گفت: از آنجا که بیشتر سفرها به مناطق شمالی کشور انجام می شود، تلاش شد روی معرفی سایر مناطق از جمله غرب کشور بیشتر متمرکز شویم. ساحل مکران نیز یکی دیگر از این مناطق است که مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده و برنامه خوبی برای آن تدوین و به سازمان برنامه و بودجه ارائه شده است. سواحل مکران بخش مهمی در گردشگری کشور است که طرح تبدیل آن به منطقه آزاد گردشگری به معاون اول رئیس جمهور پیشنهاد شده است.

وی در تعریف منطقه آزاد گردشگری بیان کرد: منظور ایجاد منطقه ای است که حمایت های ویژه از بخش گردشگری در آن خواهد شد. این پروژه باید به تایید دولت برسد و در مجلس مصوب شود.

حادثه سها رضانژاد چگونه تکرار نخواهد شد؟

او درباره نظارت بر تورهای بدون ضابطه و جلوگیری از حوادثی مشابه آنچه برای سها رضانژاد پیش آمد، اظهار کرد: این تورها غیرمجازند و در چرخه گردشگری قلمداد نمی شوند، آنهایی هم که در این تورها شرکت می کنند، از نظر ما مسافر هستند نه گردشگر. تورهای مجاز معمولا از طریق آژانسهایی که در سامانه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، ثبت اطلاعات و تایید شده اند، اجرا می شوند که همه آنها ضوابط را رعایت می کنند و اگر تخلف کنند با آنها برخورد قانونی خواهد شد.

وی اضافه کرد: ما فقط می توانیم با تخلفات تورهای مجاز برخورد کنیم، حتی اگر هموطنی در سفر به خارج از کشور هنجارشکنی داشته باشد، ضابطان قضایی باید با وی برخورد کنند.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در ادامه درباره وضعیت صنایع دستی گفت: این شاخه قابلیت اشغالزایی بالایی دارد، همین حالا در سامانه وزارتخانه، اطلاعاتِ 480 هزار نفر شاغل صنایع دستی ثبت شده که ارزیابی ما این است به همین اندازه شاغل خارج از سامانه وجود دارد. 70 درصد فعالان صنایع دستی را زنان تشکیل می دهند که تعداد زیادی از آنها سرپرست خانواده هستند. وضعیت صنایع دستی تا قبل از کرونا خیلی خوب بود، حجم صادرات به حدود 440 میلیون دلار رسیده بود و صنایع دستی به سبد خانوار راه یافته بود.

شرط برگزاری نمایشگاه صنایع دستی

او درباره حمایت از صنایع دستی به ویژه در بخش بازاریابی توضیح داد: حضور در نمایشگاه ها از جمله اقدامات حمایتی بود. هنرمندان صنایع دستی در هر نمایشگاهی که شرکت می کنند تقریبا همه محصولاتشان را می فروشند، در نتیجه تلاش کردیم صنایع دستی در نمایشگاه های مهم حضور داشته باشد. شهریور هر سال نمایشگاهی ملی برگزار می شد که محل خیلی خوبی برای فروش محصولات صنایع دستی بود، امیدواریم مجوز برپایی آن را برای شهریور امسال از وزارت بهداشت دریافت کنیم. البته برگزاری این نمایشگاه را ستاد کرونا باید تایید کند و حتما برای آن شیوه نامه نوشته می شود.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پاسخ به این پرسش که برای حمایت از صنایع دستی و گردشگری چه پیشنهادهایی به هیات دولت شده است، اظهار کرد: علاوه بر ارائه یکسری از پیشنهادها، مقایسه ای از حمایت های 10 تا 20 کشور به دولت ارائه شد که البته وضعیت درآمد دولت طوری نیست چنین حمایت هایی داشته باشد، علی القاعده باید از بخش گردشگری و صنایع دستی حمایت مستقیم می شد و حمایت های لحاظ شده با آنچه ما خواسته بودیم فاصله زیادی دارد. به هر حال با کاهش درآمدهای نفتی، محل اصلی تامین درآمد بخش مالیات است.

سومین بسته حمایتی کرونا در راه است

او اضافه کرد: البته بسته سوم حمایتی درحال بررسی با معاون اقتصادی رئیس جمهور است که قول اولیه ای برای امهال مالیات داده اند. درخواست شده است مالیاتهای سال 98 فعلا به تعویق افتد یا دست کم الان سراغ این مالیات ها نروند که به احتمال قوی موافقت کنند. یا درخواست شد اقساط وام ها تا یک سال به تعویق افتد.

فقط 5 میلیون تومان خرج نگهداری تخت جمشید می شود

مونسان در بحث میراث فرهنگی درباره ضعف در محافظت و نگهداری آثار اظهار کرد: حدود 100 هزار سایت تاریخی شناخته شده، 32 هزار اثر ثبت ملی شده و 24 اثر جهانی در کشور وجود دارد که بطور مثال اگر برای 100 هزار اثر شناسایی شده در سه شیفت نگهبان بگذاریم باید 300 هزار نفر را استخدام کنیم که کار سختی است. یگان حفاظت درحال حاضر حدود 2 هزار نیرو دارد که البته نیروی انتظامی و قوه قضاییه در کنار آن حمایت می کنند و قوانین محکمی وجود دارد.

وی اضافه کرد: کل بودجه میراث فرهنگی 260 میلیارد تومان است که به هر اثر ملی 5 میلیون تومان می رسد، مثلا تخت جمشید را با 5 میلیون تومان نگهداری می کنیم. توقع مردم در این باره درست، برای همین تلاش کردیم مردم را برای حفاظت از آثار تاریخی به میدان آوریم و عنوان میراثبانان افتخاری را ابلاغ کرده ایم. البته انتقادهایی که می کنند و خبرهایی که از میراث فرهنگی می دهند، ما را فعال تر و هوشیارتر می کند.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، مرمت و تغییر کاربری برخی بناهای تاریخی را اقدام دیگری در محافظت از آثار دانست و افزود: غیر از نفایس، بناهای تاریخی را به مردم واگذار می کنیم تا با تغییر فضا، کسب و کاری راه اندازی کنند مثل هتل بوتیک ها که بنای تاریخی توسط مردم مرمت و نگهداری می شود. درحال حاضر 2 هزار پروژه مرمتی توسط مردم در دست انجام است.

او درباره نظارت بر حفاری های غیرمجاز نیز گفت: یگان حفاظت حداکثر تلاش خود را می کند تا جلوی حفاری ها را بگیرد، ضمن این که قانون حمایت های خوبی دارد، به طوری که جرایم میراث فرهنگی هم ردیف با جرایم امنیت ملی است و حتی اشخاصی که اقدام به جرم مثل حفاری کنند، مجرم محسوب می شوند. اخیرا نیز از دادستان کل کشور و رئیس قوه قضاییه درخواست شده است توجه بیشتری به میراث فرهنگی داشته باشند. به هر حال اتفاقات بد رخ می دهد اما انصافا حفاظت خوب انجام می شود. نیروی انتظامی هم تمام قد در کنار ما ایستاده و دادگاه ها نیز در مواردی مثل حفاری ها حمایت می کنند.

وی با اشاره به استرداد 2671 شی تاریخی به کشور، افزود: آثار میراث فرهنگی در سامانه ای ثبت و به یونسکو معرفی شده و اگر این آثار در هر جایی از دنیا شناسایی شوند، بلافاصله ضبط و برگردانده می شوند. در گذشته باید اثبات می کردیم این آثار متعلق به ایران است.

مهمترین اتفاق پس از تشکیل وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پاسخ به تفاوت ساختاری این وزارتخانه بعد از تغیر سازمانی اظهار کرد: این تصمیم را نمایندگان مجلس به لحاظ ارتقا جایگاه گرفتند که خوب بود، چون موجب می شود در تصمیم های دولتی و نظام بودجه ریزی دارای نظر و جایگاه باشیم. اگرچه بودجه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم اینک 50 درصد کل بودجه آخرین وزارتخانه است. بودجه وزارت ورزش امسال 2400 میلیارد تومان بود درحالی که بودجه ما 1400 میلیارد تومان است. اصلا متناسب با جایگاه گردشگری و میراث فرهنگی به آن نپرداخته اند.

مونسان با تاکید بر اینکه این وزارتخانه در نظام برنامه ریزی بودجه باید در اولویت قرار گیرد، افزود: ظرفیت های تاریخی، صنایع دستی و گردشگری این کشور به گونه ای است که براحتی می تواند اشتغالزایی کند. این حوزه به تنهایی در دوره دولت دوازدهم 365 هزار شغل ایجاد کرده است. مشاغلی که با سرمایه گذاری اندک در حد 50 تا 100 میلیون تومان ایجاد شده اند. در حالیکه در بخش صنعت برای ایجاد هر شغل سرمایه ای بالغ بر 500 میلیون تا یک میلیارد تومان نیاز است.

او همچنین حجم سرمایه گذاری در این حوزه ها را 137 میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: از این تعداد 500 پروژه به هتل اختصاص دارد. هفت هزار موافقت اصولی نیز صادر شده که اگر به جریان افتد حجم زیادی از اشتغال را ایجاد می کند.

وی اظهار کرد: متاسفانه از گردشگری حمایت نشده است. در کشورهای دیگر گردشگری میانبر توسعه اقتصادی است و سومین اقتصاد دنیا بحساب می آید که تا قبل از کرونا پیش بینی شده بود به اولین اقتصاد جهان تبدیل شود. در کشور ما هم اگر گردشگری در صدر حمایت ها قرار گیرد در کوتاه مدت به جایگاه خوبی خواهد رسد. همین حالا با 11 میلیارد دلار درآمد رتبه خوبی در تولید ناخالص ملی کشور دارد. شاید چون درآمد ارزی آن به حساب خزانه کشور واریز نمی شود چندان مورد توجه قرار نمی گیرد، درآمدهای ارزی گردشگری معمولا مستقیم وارد بخش خدمات می شود. همین حالا هم خلا نبود گردشگر در بازار ارز احساس می شود که شاید تا پیش از این به چنین نکته ای توجه نشده بود. شاید کرونا به گردشگری آسیب زده باشد اما باعث شد جایگاه و نقش آن دیده شود.

مونسان گفت: تبدیل سازمان به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به لحاظ ساختاری تغییری ایجاد نکرده است. در قانون نیز اشاره شده که این ساختار نباید تغییر کند، نظارت هم از قبل وجود داشت و ما همیشه به مجلس پاسخگو بودیم و آن ها هم به اندازه کافی ابزار برای نظارت داشته اند. شاید بزرگترین اتفاقی که پس از این تبدیل رخ داده باشد، ثبات مدیریتی است. قبلا عمر مدیریتی این سازمان حدود یک سال بود که آسیب جدی وارد می کرد و باعث می شد ریشه ای به مشکلات پرداخته نشود.