پایان فصل دوم پروژه مطالعاتی سفیدکوه مکران

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، پایان فصل دوم پروژه مطالعاتی سفیدکوه مکران صورت گرفت.

داستان چیست؟

حسین واحدی با اعلام این خبر هدف از اجرای فصل دوم بررسی این سه روستا را ثبت آنها و حفظ سنن و فرهنگ بومی مناطق کوهستانی بلوچستان اعلام کرد که الگوی معماری، استقراری و معیشتی مشابه جوامع پیش از تاریخی از جمله جوامع نوسنگی و مس و سنگ دارند و در فصل نخست به عنوان نمونه های مهم و شاخص تر در منطقه شناسایی شده بودند.
او پیرامون پایان فصل دوم پروژه مطالعاتی سفیدکوه مکران افزود: با وجود اینکه منطقه مورد بررسی محدوده بسیار کمی را در بر می گیرد و هدف اصلی آن ثبت سه دهکده یاد شده، حاصل کار این بررسی بسیار قابل توجه است.
سرپرست هیئت باستان شناسی با بیان اینکه در محدوده یاد شده در مجموع 9 محوطه باستانی شناسایی شامل گورستان و محوطه های استقراری از دوران پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی شناسایی شد، تصریح کرد: علاوه بر محوطه های شناسایی شده مطالعات مردم نگاری نیز در سه دهکده یاد شده صورت گرفته که اطلاعات آن درحال تدوین است و امید می رود بزودی اطلاعات این فصل از مطالعات باستان شناختی به ثبت این سه دهکده منحصربفرد بیانجامد.
او اظهار داشت: در بررسی باستان شناختی شواهد ویژه باستانی و مردم شناختی از جوامع کمتر شناخته شده سفیدکوه بدست آمده که از بارزترین آنها می توان به کشف شواهد معماری مدور که تداوم آن تا امروز در منطقه سفیدکوه ادامه دارد، گونه سفال خاصی که به لوندو (Londo) معروف است و شواهدی از سفالهایی مشکوک به دوره مس و سنگ و مفرغ اشاره کرد. نتیجه آزمایشات گاهنگاری مطلق آنها بزودی منتشر خواهد شد.
وی تصریح کرد: سفالهای لوندو جز سفالهای شاخص بلوچستان بوده و می توان این گونه سفالی را هم افق با سفالهای دوره اول تپه یحیی کرمان و محوطه کفتری در فارس و احتمالا متعلق به هزاره سوم و دوم پیش از میلاد دانست که شاهدی بر تعامل و تبادلات میان مردمان منطقه است.
واحدی گفت: بطور کلی در این فصل از بررسی، حجم و تراکم نمونه های سفالی بدست آمده از سطح مناطق مورد بررسی نسبت به فصل قبلی بسیار بیشتر و نمونه های بدست آمده از سطح محوطه های استقراری به نسبت کمتر از نمونه های بدست آمده از گورستانهاست.
به گفته او، در کنار یافته های یاد شده در این فصل از بررسی شواهد تازه ای از وجود دمبهای مدور و گورهای سنگچین راست گوشه مربوط به دوران پیش از تاریخ و تاریخی که از اهمیت درخور توجهی برخوردار است، شناسایی و بررسی شد.
این باستان شناس با اشاره به نمونه گور مدور شناسایی شده که نمونه های آن در مناطق همجوار چون پاکستان و عمان در بازه زمانی پیش از تاریخ شناسایی شده، تصریح کرد: طبق اطلاعات بدست آمده از فصلهای گذشته و همینطور مطالعات تکمیلی در این پروژه می توان اذعان داشت منطقه سفیدکوه تحت سیطره جوامع نیمه کوچرو بوده و از مناطقی است که در تعامل و تبادل بین جوامع حاشیه جنوبی خلیج فارس و جوامع دشت های وسیع بلوچستان و سیستان و مناطق همجوار بشمار می رفته است.

کشف گورستان های تاریخی و اسلامی

او اظهار داشت: در این بررسی شواهدی از گورستان های تاریخی و اسلامی نیز دیده شد که احتمال می رود بدلیل سوق الجیشی بودن منطقه از دیرباز مامن و سکونتگاه عشایر نیمه یکجانشین بوده بطوریکه این جوامع هم اکنون نیز در این منطقه سکونت دارند.
به گفته واحدی، این منطقه موقعیت استراتژیک داشته و بین مناطق حاشیه ای خلیج فارس و حومه جازموریان قرار گرفته است. دهمواره پرسش های بنیادین در خصوص گاهنگاری و جه تشابهات یافته های معماری در منطقه با نمونه های پیش از تاریخی برای ما مطرح بود که در این فصل با انجام مقایسه های نسبی صورت گرفته به پرسشی بنیادین در مورد گاهنگاری نسبی معماری مدور در منطقه و عدم گزارش سایتهای نوسنگی در منطقه به صورت کلی پاسخی داده شد.
او گفت: طی مطالعات فصل دوم در منطقه و باتوجه به انجام بررسی برحسب نوع، مصالح، ابعاد، فرم معماری، الگوی استقراری و نیز زمین سیما و موقعیت جوی منطقه مذکور با محوطه هایی مربوط به دوره نوسنگی با شاخصه معماری مدور در مناطقی چون لوانت، بین النهرین، آناتولی، قفقاز و ماورا قفقاز، سند، ایران، حوزه خلیج فارس می توان الگوی معماری و استقراری در منطقه را همسو با معماری محوطه های نوسنگی در این حوزه های فرهنگی دانست و در نهایت بیشترین وجه تشابه را از لحاظ نوع، ابعاد، فرم و نیز منطقه و زمین سیما مشابه با محوطه های نوسنگی در عمان، حاشیه جنوبی خلیج فارس و اردن که دارای تاریخ گذاری مطلق هستند عنوان کرد.
واحدی خاطرنشان کرد: بدلیل انجام نشدن مطالعات گاهنگاری مطلق و مطالعات مرتبط به دوره نوسنگی در منطقه، درحال حاضر با انجام مقایسات گاهنگاری نسبی و مطالعات بیشتر برای روشن سازی این بازه زمانی در منطقه پرداخته شد.
سرپرست هیئت باستان شناسی با بیان اینکه طرح یاد شده همراستای طرح پژوهشی سال گذشته با رویکرد قوم باستان شناسی صورت گرفته، ابراز امیدواری کرد این طرح با همکاری پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و پژوهشکده باستان شناسی و همکاری متخصصان بیشتر در فصلهای آینده با اهداف گسترده تری از جمله مطالعه روند تغییرات معماری در جوامع باستانی منطقه، شناسایی دقیق تر تداوم استقرار در منطقه و ایجاد جدول گاهنگاری برای منطقه انجام شود.