آشنایی با تعدادی از شگفت انگیزترین غارهای ایران

برای بیشتر ما امکان اینکه بتوانیم به تمام نقاط کشورمان یا دنیا سفر کنیم، وجود ندارد. اما، این مسئله موجب نمی شود که ما نتوانیم درباره شگفتی هایشان از منابع دیگر اطلاعات کسب کنیم. اگر شما در زمره علاقمندان به ماجراجویی و کوهنوردی باشید، حتما تا امروز سری به برترین غارهای ایران زده اید. غارها بطور معمول حفره هایی هستند که در اثر بارش باران یا حل شدن سنگها یا ذوب شدن یخها در میان کوه ها و کوهستانها ایجاد می شوند. این مکانها که می توانند از چند متر تا چند هزار متر وسعت داشته باشند، برای قرنها پناهگاه انسانهای نخستین در برابر حملات موجودات وحشی و انسانهای دیگر بوده اند. با ما در مقاله شگفت انگیزترین غارهای ایران همراه شوید تا قدری شما را با غارهای دیدنی ایران آشنا کنیم.

غار علیصدر

یکی از شگفت انگیزترین غارهای ایران، غار علیصدر است. این غار در مجاورت روستای علی صدر کبودرآهنگ بوده و برای سالها، اهالی روستاهای همجوارش از آب این غار بهره وری می کردند اما، داخل غار همچنان ناشناخته باقی مانده بود و کسی به شناسایی آن نمی پرداخت. تا اینکه، یک تیم از هیئت کوهنوردی در مهر سال 1342 برای اولین بار اقدام به کاوش در این غار ناشناخته نمودند. در آن زمان کسی گمان نمی برد که این غار تا این حد بزرگ باشد. اعضای گروه لوازم مختصری مانند چرخ دستی و تویوپ های پلاستیکی برای شنا در سطح آب داشتند اما، هیچ یک از آنان گمان نمی کرد که این غار تا این حد بزرگ باشد و برای کاوش نیاز به امکاناتی بسیار فراتر از آنچه در اختیار آنها بود، داشته باشد. با این وجود، کشف این گروه کوچک از عظمت غار موجب جلب توجه دیگران شد.

چهار سال بعد و با بیشتر شدن اطلاعات از این مورد از برترین غارهای ایران، دسته دسته علاقمندان به کوهنوردی و طبیعت رهسپار همدان شدند. کاوشهای بعدی زمین شناسان در این منطقه حیرت انگیز بود و ارتفاع غار علیصدر از سطح دریا 2100 متر برآورد شد. قدمت سنگهای غار علیصدر را به دوره ژوراسیک نسبت داده اند و این به معنی 136 تا 190 میلیون سال قدمت هست. همچنین، مشخص شد که این غار در گذشته به عنوان یک نوع پناهگاه استفاده می شد.

غار علیصدر جز معدود غارهای آبی جهان است. بعد از سالها، مشخص شد که داخل این مورد از شگفت انگیزترین غارهای ایران یک محوطه بزرگ قرار دارد که دهها دهلیز و دالانهای پیچ در پیچ در اطرافش هستند. منشا آب داخل غار چندان مشخص نیست و به نظر می رسد که این آب از طریق نهرهای مختلف جمع شده و درون غار را تبدیل به دریاچه ای عمیق کرده است. در دی سال 1387، غار علیصدر به عنوان بیست و سومین اثر طبیعی ایران ثبت شد.

غار شاپور

ارتفاع غار شاپور چیزی حدود 15 متر است. از نقاط جذاب این غار، دخمه دست سازی بوده که در سمت چپ ورودی قرار گرفته است. گفته می شود که این دخمه دست ساز بوده و توسط انسانها در دل کوه ایجاد شد. این مسئله خود یک شگفتی بزرگ محسوب می شود، چرا که کندن کوه با امکانات نزدیک به هزار و پانصد سال پیش، بدون شک کار ساده ای نبوده است. چند متر جلوتر از ورودی غار، مجسمه ای باستانی چشم را خیره می کند. این مجسمه عظیم را به شاپور اول ساسانی نسبت داده اند و وجه تسمیه این مورد از برترین غارهای ایران نیز همین مجسمه هست.

جالب است بدانید که مجسمه در غار ساخته یا به آن حمل نشده است، بلکه آن را بر روی یک ستون بزرگ از استرالاگیت ها تراشیده اند. این مجسمه که بیش از 1700 سال قدمت دارد، تنها مجسمه باستانی ایران است که ارتفاعش به هفت متر می رسد. البته، گذشت زمان صدماتی را نیز به مجسمه وارد آورده است. به طور مثال، دستهای مجسمه شکسته اند اما سرش همچنان سالم است. مجسمه برای سالها سرنگون شده بود اما، در 1336 ارتش آن را در جای خودش قرار داد.

غار شاپور بخشهای مختلفی دارد: قسمت اولش که حدود 80 متر طول دارد، تقریبا هموار است و به لبه یک پرتگاه منتهی می شود. دو طرف دیوارهایش به دست حجاران صاف شده است. باستان شناسان معتقدند که این قسمت را برای کندن تصویر یا نوشتن کتیبه آماده می کردند که به دلایلی نیمه کاره رها شد. همچنین، این مورد از شگفت انگیزترین غارهای ایران طاقچه بزرگی نیز دارد که روی آن چیزی قرار داده نشده است. در سمت چپ غار شگفتی دیگری دیده می شود. به نظر می رسد که این قسمت نوعی آب انبار کنده شده در میان سنگها باشد. آبی که از سقف غار به پایین می چکد، در این جایگاه جمع شده و آب مورد نظر ساکنان غار را فراهم می کرد.

اگر باز هم به سمت چپ این مورد از برترین غارهای ایران حرکت کنید، می توانید یک آبشار سنگی زیبا را ببنید و پشت این آبشار تعداد زیادی چکنده و چکیده بزرگ دیده می شوند.

غار رودافشان

غار رودافشان که در اطراف روستای رودافشان قرار دارد، یک چشم انداز طبیعی خیره کننده را برای علاقمندان به کوهنوردی و غارها فراهم می آورد. برای رسیدن به دهانه غار تنها کمی کوهپیمایی لازم است. دهانه این غار به اندازه کافی بزرگ بوده و فضای داخلی آن آنقدر وسیع است که می توانید یک مسیر هشتصد متری را در دلش پیاده روی کنید. برای جستجو در این مورد از شگفت انگیزترین غارهای ایران لازم است که تجهیزات کافی به همراه داشته باشید. به طور مثال، داشتن لباس مناسب، کفش ویژه کوهنوردی، کلاه ایمنی و چراغ قوه ای قوی توصیه می شود. مراقب باشید، چرا که کف غار به خاطر ریزش قطره های آب مرطوب است.

آنچنان که پیش از این نیز گفتیم، این غار در سالهای دور محل زندگی انسانها بوده است. چند ایوان ساخته شده با سنگ و خرده های سفالهای شکسته نشانگر زندگی انسانی در روزگار دور در این غارها بود. از جاذبه های غار رودافشان، وجود معبد آناهیتا در داخلش است. طی کردن مسیر این غار چندان ساده نیست. در حقیقت، توصیه می شود که در چنین اماکنی بدلیل خطرات جانبی، از همراه داشتن کودکان و افراد کم تجربه خودداری شود، چرا که حتی برای غارنوردان حرفه ای نیز طی کردن مسیرهای این غار یک چالش بحساب می آید. با این وجود، این سختی به زیبایی هایی که در مسیر آن هستند، می ارزد.

این مورد از برترین غارهای ایران دارای یک تالار اصلی است. سقف آن لبریز از ناودیس و طاقدیس های طبیعی بوده و ریزش منظم قطره های آب که موجب تشکیل آنها شده، موسیقی جذابی را در دل کوه ایجاد می نماید. این آبها در بعضی مکانها جمع شده و چاله های آبی نه چندان عمیقی را ایجاد کرده اند. مسیر حرکتی غار در طی سالها و در اثر فرسایش آب و املاح ایجاد گشت.

غار آبی قوری قلعه

غار آبی قوری قلعه یکی از غارهای دیدنی ایران بوده که در 86 کیلومتری کرمانشاه واقع هست. به اعتقاد کارشناسان، قوری قلعه بزرگترین غار آبی در آسیا است. اما، بزرگی و عظمت تنها ویژگی های قوری قلعه نیستند. چیزی که موجب شهرت دوچندان این غار شد، زیبایی های داخلی آن است. پس از عبور از تونل ورودی به تالار مریم می رسیم. تالار مریم در حقیقت دریاچه بزرگی بوده که اطراف آن با انواع متعددی از قندیل های طبیعی آراسته شد. علت نامگذاری این بخش از تالار بخاطر شکل همین قندیل هاست. یکی از قندیلهای این تالار، شباهت زیادی به مجسمه حضرت مریم (ع) دارد و همین مسئله موجب شد تا نام ایشان بر این بخش از تالار گذاشته شود.

غار خفاش

در داستان و فیلم ها از خفاش ها به عنوان یکی از ساکنین همیشگی غارها یاد می شود اما، واقعیت این است که در میان غارهای دیدنی ایران تنها یک غار میزبان صدها هزار از این پستانداران شگفت انگیز است. غار خفاش دهلران با 255 متر طول، 50 متر ارتفاع دارد و دارای تونلهای بزرگی با عمق بسیار زیاد است. به گفته کاوشگران، عمق بعضی از این تونلها به 400 متر نیز می رسد. در این غار استالاکیمیت و استالاکیت های فراوانی وجود دارند. بر طبق پژوهش های انجام شده، این مورد از برترین غارهای ایران یک غار تاریخی بود و صدها سال قبل محل زندگی انسانها که بعد از آن توسط خفاشها تصرف شد.

انواع مختلفی از خفاش های پهن بال و خفاش دمدار در آن زندگی می کنند. این غار برای دانشمندانی که به پژوهش درباره خفاش ها می پردازند، محلی مناسب است و محققان هر چند وقت یک بار، برای بررسی های بیشتر درباره این حیوانات وارد این غار می شوند. هفت گونه کمیاب خفاش های آسیایی در غار خفاش دهلران زندگی می کنند. از جذابترین مناظر این ناحیه برای علاقمندان به طبیعت، در زمان غروب آفتاب پدیدار می شود. این زمانی است که با رسیدن تاریکی، خفاش ها دسته دسته برای شکار از دهانه غار خارج شده و برای شکار راهی نواحی جنگلی یا شهرهای اطراف می شوند.

غار آبی سهولان

از ویژگی های غار سهولان می توان به دو دهنه بودن آن اشاره کرد. این غار دارای دو ورودی در سمت جنوب بوده که دهانه اصلی آن به وسیله چند صخره و تعدادی درخت تناور تا حدودی از دید افراد پنهان شد. سایه سار این درختان برای کوهنوردان و گردشگران استراحتگاه خوبی را ایجاد کرده است. داخل غار بوی نم و بوی گوگرد به مشام می رسد. برای گردش در این مورد از غارهای دیدنی ایران باید از دهانه اصلی وارد شوید. بعد از چهل پنجاه متر پیاده روی به اسکله کوچکی می رسید که گردشگران را سوار بر قایق می نماید. قبل از سوار شدن به قایق، به هر فرد جلیقه نجات داده می شود.

برای وارد شدن به تونل و دالانهای این مورد از غارهای دیدنی ایران باید از قایق کمک بگیرید، زیرا داخل غار دریاچه پر از آبی وجود دارد که گردشگران با قایق روی آن رفت و آمد می کنند. اما، مکانهایی نیز هستند که باید با پای پیاده طی شوند. برای رسیدن به کف دریاچه غار بیشتر از 100 پله بتونی قرار داده شده است. اولین دریاچه ای که پس از ورود به غار به آن می رسید، بیشتر از دویست متر مساحت دارد. آب این دریاچه زلال و تمیز بوده و بالای این دریاچه تونلی وجود دارد که ارتفاع آنان را 50 متر می دانند. پس از این تونل، دو تونل با عرض دومتر وجود دارند که از طریق آنها می توان مسیر این مورد از برترین غارهای ایران را ادامه داد.

غار یخ مراد

غار یخ مراد دهانه ای با هشت متر طول دارد. به یاد داشته باشید برای ورود به این مورد از غارهای دیدنی ایران حتما تجهیزات لازم را به همراه داشته باشید. همراه داشتن هد لامپ، کفش مناسب در این مکان بسیار لازم است. خنکای دمای غار در بیشتر مواقع سال به زیر صفر درجه می رسد. پس، لباس گرم فراموشتان نشود. پس از عبور از دهانه غار، یک تالار سنگلاخی قرار داشته و ابعاد این تالار را 18 در 12 متر محاسبه کرده اند. ارتفاع آن نیز حدود شش متر است. برخلاف بیشتر غارهای ایران که بخاطر وجود بخار آب و جریان نداشتن هوا، دمای داخل گرمتر از محیط بیرون است، در غار یخ مراد دمای هوا همواره از بیرون خنک تر بوده و علت آن این است که بین فضای بیرونی و درونی غار هواکش و منافذی برای تبادل هوا وجود دارند.

کف این مورد از شگفت انگیزترین غارهای ایران گود شده و صیقل یافته است و درون آن تخته سنگ های بزرگی وجود دارند که ابعاد آنها 3 در 5 متر هست.

غار سه طبقه کلته خور

نتایج بررسی غارنوردان نشان می دهد که انتهای مسیر غار سه طبقه کلته خور به غار علیصدر در استان همدان می رسد؛ این یعنی مسیری به طول چند ده کیلومتر در زیر زمین. غار کلته خور را یک مکان تفریحی، فرهنگی و ورزشی می دانند، زیرا در این غار هم برای ورزشکاران و علاقمندان به صخره نوردی مکانهایی وجود دارند و هم قسمتی از دالان طبیعی آن به فعالیتهای فرهنگی اختصاص پیدا کرده است که مراسمهای مختلف فرهنگی در آن اجرا می شوند. برای این قسمت از غار یک خروجی مصنوعی کنده شده که امکان خروج راحت تر بازدید کنندگان را فراهم می آورد.

قسمت عمومی این مورد از غارهای دیدنی ایران برای بازدید عموم مردم بوده و نزدیک به دو کیلومتر طول دارد. ورزشکاران حرفه ای و غارنوردان اجازه ورود به قسمتهای عمیق تر غار را دارند. چیزی که این مورد از غارهای دیدنی ایران را خاص نموده، طبقاتی بودن آن است. اگرچه تنها سه بخش از این غار تا امروز کشف شد اما، گفته می شود که این غار هفت طبقه دارد.

غار کرفتو

عبور و مرور به غار کرفتو بسیار سخت است اما، در سالهای گذشته برای راحتی گردشگران پلکانهایی از چوب و آهن ساخته شده تا رفت و آمد علاقمندان را به این ناحیه راحت تر کنند. ایرانیان باستان بدون داشتن تجهیزات و با وسایلی کاملا ابتدایی این مورد از برترین غارهای ایران را پدید آورده اند. در حقیقت، این غار هنوز بطور کامل کشف نشده و اطلاع درستی از تعداد طبقه و راهروهایش در دسترس نیست. روی سردر یکی از بخشهای طبقه سوم این غار، کتیبه ای به زبان یونانی وجود دارد که آنجا را معبد هراکلس نامیده اند. طول غار حدود 750 متر بوده و راه های فرعی متعددی از آن منشعب می شوند.

معماری داخلی این مورد از غارهای دیدنی ایران با وجود دست ساز بودن، شگفتی آور است. غار دارای تعدادی اتاق و راهروهای عبور و مرور بوده و اتاقهای غار به یکدیگر مرتبط هستند. در قسمتهای مختلف غار، تعدادی نورگیر ایجاد شده اند. بافت ساختمانی این غار ویژگی های خاص خودش را دارد. معماری این غار صخره ای است. از دیگر جذابیت های غار کرفتو، نقاشی هایی بوده که از انسان، حیوانات و گیاهان روی دیوار بعضی از اتاقها حجاری شده اند. این مورد از برترین غارهای ایران چهار طبقه دارد، حجاران هنرمند به زیبایی فضاهایی را در مدخلهای غار تراشیده و اتاقها، راهرو و دالانهای متعددی را بوجود آورده اند.

غار یخی چما

غار یخی چما که ظاهری شبیه به یک تنگه کوهستانی دارد، در حقیقت یک یخچال طبیعی است که در طی قرنهای بیشمار بوجود آمد. در حقیقت، اگر بخواهیم میزان عظمت این غار یخی را به درستی بیان کنیم، باید بگوییم که ارتفاع یخ در این غار چیزی حدود 50 متر است. زیر یخ های غار چشمه آب سردی وجود دارد که پس از طی کوهستان به سد کوهرنگ سرازیر می شود. این فرسایش چندین ساله سبب ایجاد توده های عظیم برف و قندیلهای یخی در این ناحیه شده که این قندیلها در تمام طول سال پابرجا هستند.

این منطقه برای جوانان محلی و عشایر محلی تبدیل به مکانی برای سرگرمی و تفریح شده است. در طول فصل تابستان با سفر به این منطقه می توان تجربه ای شیرین از ورزشهای زمستانی داشت. اسکی و تویوپ سواری در این مورد از شگفت انگیزترین غارهای ایران طرفداران خودش را دارد و حتی در اواسط تابستان، مسابقاتی نیز در آن برگزار می شوند.