از خانه «پدر چای ایران» دست کشیدند!

عمارت منسوب شده به کاشف السلطنه (پدر چای ایران) را مالکانش به واسطه علاقه قلبی، تزئینات مختلف قدیمی را خریداری کرده و در بخش های مختلف خانه نصب کرده بودند، اما تزئینات خانه را در گالری ها پیدا کردیم!

به نظر می رسد مالکان امروزی خانه منسوب به پدر چای ایران، خیالشان راحت شده که این عمارت دیگر متعلق به پدر چای ایران نیست و تصمیمشان برای مرمت نه تنها عوض شده که خانه را به هیچ انگاشته اند، حالا بخش مسکونی خانه که تا همین سه چهار سال قبل دست کم سالم مانده و بخشی از تزئیناتش باقی بود، حالا دیگر چیزی برای از دست دادن ندارد.

با وجود تعلق نداشتن خانه به «کاشف السلطنه» و حذف شدن تزئینات مربوط به بنا، میراث فرهنگی پا عقب نگذاشت و اعلام کرد این خانه هم به واسطه قدمت بالای 50 ساله اش و توجهی که مالک بنا به آن کرده و تزئیناتی که هنوز بخش هایی از آن باقی مانده، باید در فهرست آثار ملی ثبت شود.

مدتی بعد خبر رسید، سازمان زیباسازی تهران خانه را خریده و قول داده تا آن را به شکل روز اول درآورد، خبری که خوشحال کننده بود، اما حالا به نظر می رسد منظور مسئولان زیباسازی از روز اول، همان تبدیل شدن به باغ عصمت خدیری، مالک اولیه زمین بنا بوده البته باغ بدون درخت، تا خانه ای که منوچهر و هوشنگ صانعی آن را مشابه خانه مقدم ساخته بودند!

اسفند 1392 بود که خبر رسید، خانه «محمد میرزا کاشف السلطنه» مشهور به «پدر چای ایران» و نخستین وارد کننده چای به ایران، در غفلت سازمان میراث فرهنگی در حال غارت شدن است. کاشی کاری ها و ملحقات نفیس این خانه در طول زمان، غارت شده تا در آینده نزدیک، توسط مالک بنا تخریب شود. خانه ای که تا قبل از انقلاب مصر، به صورت اجاره ای در اختیار دفتر حافظ منافع مصر در ایران بود، اما پس از انقلاب مصر، این بنا تخلیه و متروکه شد و در همان زمان (1392) براساس اطلاعات اهالی محل با همکاری سرایدار یا مالک قبلی خانه و با همدستی عتیقه فروشان محدوده خیابان شریعتی و منطقه شمیران، کاشی ها، درها و پنجره های با ارزش، آینه کاری ها و هر شی ارزشمند به کار رفته در این بنا به وسیله تیشه و پتک کنده شده اند و به نوعی بنا در حال غارت شدن بود.

با انتشار خبرها و رو شدن اسنادی از خانه، مسلم شد که این بنا متعلق به دهه 40 است و در همان زمان مالک توسط چند استادکار رشته های مختلف، خانه را به وضعیت تاریخی مناسب و زیبایی تبدیل کرده بود، اما پس از مدتی مالک، خانه را به یک شخص بساز و بفروش فروخت و او نیز از آن زمان با ایجاد تغییراتی در بنا قصد تخریبش را داشت.

تا آنکه 27 بهمن 1394 سید محمد بهشتی، مشاور سابق رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و رئیس سابق پژوهشگاه این سازمان اعلام کرد: خانه منسوب به «پدر چای ایران» که متعلق به این شخص نیست، توسط سازمان زیباسازی خریداری شده و در حال حاضر پیمانکار در حال آواربرداری خانه است و قرار است تا طراحی این بنا برای ایجاد یک مرکز فرهنگی باشد.

بعد از گذشت سه سال و نیم از آن حرف ها به جای این که امروز خانه صانعی ها را که روزی می شد نام آن را قل خانه محسن مقدم نامید، باید خانه متروکه ای دانست که گویا سازمان زیباسازی هم از پس بازسازی و مرمتش برنیامده است!

براساس آخرین اسناد، این بنای تاریخی در سال 1335 شمسی ساخته شد، با توجه به عکس هایی که پیش از این از بنا منتشر شده و ذهن همه به سمت قاجاری بودن آن بود، آن ساختمان در دوره پهلوی دوم ساخته شد، بنابراین شورای عالی معماری و شهرسازی ایران مصوبه ای را به تصویب رسانده که به موجب آن بناهای 50 سال به بالا از خطر تخریب و نابودی نجات پیدا می کنند.

مصوبه این شورا تاکید دارد، بازسازی بناهای ساخته شده تا سال 1340 هجری شمسی، صرفا به صورت عین به عین امکان پذیر خواهد بود. این مصوبه به این معنی است که مالکان بناهای 50 سال به بالا نمی توانند بنای خود را با خروج از ثبت تخریب کنند و به جایش برج بسازند و اگر هم تخریب کردند، باید با همان ارتفاع عین به عین خانه را بسازند.

هر چند طرح تفضیلی برای معماری شهر تهران فاجعه رقم زده، اما با توجه به این قانون، خریدار خانه قطعاً نباید این خانه را تخریب کند و اگر این کار را انجام دهد که متأسفانه چنین شده، باید پوسته (جداره و تژئینات بیرونی) بنا مانند خانه شیبانی نگهداری شود و آن بار دیگر عین به عین ساخته شود که قطعاً به نفع خریداری که قصد برج سازی دارد، نیست.

منبع: ایسنا