در شمال کشورمان ایران، چندین منطقه به عنوان ییلاق شناخته می شود، این مناطق دارای آب و هوای بسیار خوبی به خصوص در روزهای گرم تابستان هستند و بومی های بسیاری در این روزهای گرم سال به این مناطق می روند. یکی از این مناطق ییلاقی، ییلاق سوباتان واقع در استان گیلان است. در ادامه به معرفی ییلاق سوباتان و غذاهای محلی سوباتان می پردازیم، با مجله گردشگری همگردی همراه باشید.

معرفی

در نزدیکی جنگل های تالش و 20 کیلومتری لیسار، در استان گیلان، منطقه ییلاقی سوباتان وجود دارد. این ییلاق که در 19 کیلومتری ییلاق های اردبیل قرار دارد، به عنوان یک روستای قدیمی و تاریخی شناخته می شود. اهالی لیسار در فصل های بهار و تابستان، در این روستا زندگی می کنند، در فصول زمستان و پاییز، امکان سکونت در ییلاق سوباتان وجود ندارد، چون هوا به شدت سرد است و برف سنگینی می بارد. چنین سرمایی به دلیل قرارگیری این منطقه در ارتفاع بین 1900 تا 2500 متر از سطح دریا است. پایین آمدن درجه هوا و بارش برف آن قدر زیاد است که حتی در فصل تابستان هم قسمت هایی از ارتفاعات پوشیده شده از برف هستند. از دیگر مناطق نزدیک به ییلاق سوباتان، رودخانه لیسار، دریاچه نئور و مناطق ییلاقی دریاچه جوکندان است.

دسترسی

برای دسترسی به سوباتان باید ابتدا به رشت بروید، از رشت چندین راه وجود دارد که با توجه به شرایط خود می توانید یکی از آن ها را انتخاب کنید. برای کسانی که در سفرهای جاده ای حرفه ای هستند، جاده جنگلی لیسار به سوباتان گزینه هیجان انگیز و جالبی خواهد بود، در واقع این جاده اولین و قدیمی ترین مسیر دسترسی به ییلاق سوباتان است. برای کسانی که حرفه ای نیستند، راه دیگری وجود دارد، این مسیر از رشت به سمت هشت پر و از آن جا به جاده روستای اق اولر است، در هشت پر باید با نیسان های منطقه، بقیه راه را طی کرد. برای کسانی که اردبیل مبدا سفرشان است و یا از اردبیل گذر می کنند، مسیر دسترسی، از خلخال و نئور است.

خانه های چوبی

ییلاق سوباتان دارای طبیعت فوق العاده زیبایی است که در کنار آن خانه ها و کلبه های چوبی دیده می شود، این عناصر بخشی از سنت و تاریخ این روستا است. بسیاری از گردشگران علاوه بر گشت و گذار در این طبیعت بکر، به دنبال سکونت در این خانه های چوبی با سقف های شیروانی هستند. سازه اصلی این خانه ها چوب بلوط است، روی این سازه چوب نازک پلک که از درختان جنگل لیسار بدست آمده اند، زده می شود. برای ایجاد عایق و استحکام بیشتر، داخل این دیوارها با کاهگل پر شده است، همین امر باعث شده تا سرما و گرما به داخل خانه نفوذ نکند، در روزهای بسیار گرم تابستان داخل این خانه، بسیار گرم است. برای ساخت پنجره نیز از دو تخته چوب استفاده شده است. اگر به ییلاق سوباتان سفر کرده باشید حتما متوجه یک اتاق کوچک چوبی در کنار این خانه ها شده اید، نام این اتاق کوچک کوم است که حیوانات (گاو و گوسفندها) در این فضا نگهداری می شدند.

غذاهای محلی سوباتان

برای صرف غذاهای محلی سوباتان می توانید از رستوران هایی که در نزدیکی بازار محلی ییلاق سوباتان قرار دارد استفاده کنید. این رستوران ها، در منوی خود غذاهای مختلفی از این منطقه و غذاهای محبوب ایرانی را، ارائه می دهند. کسانی که در خانه های افراد بومی این منطقه اقامت می کنند، می توانند از دستپخت این افراد لذت ببرند. در ادامه به معرفی برخی از غذاهای این منطقه و غذاهایی که در رستوران های ییلاق سوباتان ارائه می شود، می پردازیم.

سیرجینه

در سفر به سوباتان، حتما صبحانه ویژه این منطقه را امتحان کنید.یکی از غذاهای محلی سوباتان، سیرجینه، غذایی است که از شیر، آرد برنج، شکر، تخم مرغ و زردچوبه، تشکیل می شود. برای تهیه آن ابتدا آرد برنج در شیر ریخته می شود و آن را کاملا با هم مخلوط می کنند، سپس بسته به مقدار این غذا، چند تخم مرغ در آن می شکنند، در کنار آن مقداری زردچوبه و شکر نیز به این مخلوط اضافه می شود. بعد از آن که به طور کامل با هم ترکیب شدند، در یک ماهیتابه با روغن داغ سرخ می شود.

کباب بره

کباب بره یکی از غذاهای محلی سوباتان که بسیار پر طرفدار است. در هر رستورانی یک گوسفند آویزان شده که با توجه به نظر مشتری هر قسمتی را که بخواهد، بریده و کباب می شود.

گوزلی بریان

یکی دیگر از غذاهای محلی سوباتان گوزلی بریان است. مردم ییلاق سوباتان برای جشن ها و مهمانی های خود، غذای گوزلی بریان یا بره بریان را تهیه می کنند. بره بریان، یک بره کوچکی است که در ابتدا در آب پخته می شود (البته قبل از همه این ها به خوبی تمیز و پاک می شود)، بعد از پخته شدن، در داخل شکم آن سبزیجات محلی این منطقه، ادویه جات و مغز گردو می گذارند. گوزلی بریان به عنوان غذای رسمی شناخته می شود.

سوجا دیله

از جمله غذاهای محلی سوباتان، سوجا دیله است، در این غذا، گوشت گوسفند در کره و روغن سرخ می شود و سپس بر روی آن ماست ریخته می شود، این مخلوط برای چند ساعتی بر روی شعله متوسط قرار می گیرد تا کاملا جا بیفتد. این غذا بسیار چرب است، علاوه بر روغن و کره بکار رفته در آن، گوشت آن پر از چربی است.

پندیره ویسوج

اگر به پنیر علاقه داشته باشید، پندیره ویسوج، یا پنیر سرخ شده گزینه بسیار مناسبی است. این غذا همان طور که از اسمش مشخص است از تکه های پنیر سرخ شده بر روی برنج تشکیل شده است. پنیر به کار برده شده در این غذا تازه است، برای آن که پنیر در هنگام تکه کردن خرد نشود، ابتدا آن را می جوشانند تا سفت شود، سپس برش میزنند و در تابه و روغن آن را سرخ می کنند.

جزلق

از جمله غذاهای محلی سوباتان، جزلق، تکه های باقی مانده دنبه بعد از جوشیدن و جدا کردن روغن است، این تکه های دنبه مزه بسیار خوبی دارند و بسیار ترد هستند، در کنار آنها برنج و نان نیز سرو می شود.

قورتماج

یکی دیگر از غذاهای محلی سوباتان قورتماج است. در منوی برخی رستوران های سوباتان، نام این غذا را خواهید دید، این غذای محلی، بیشتر از همه در بین چوپان ها طرفدار دارد. این غذا شامل شیر تازه گوسفند است، شیر داخل ظرف مسی ریخته می شود، سپس، سنگ های تمیزی که در داخل آتش انداخته شده و کاملا قرمز شده اند، داخل این ظرف گذاشته می شود، شیر شروع به جوشیدن می کند. وقتی که شیر کاملا جوشید و به شکل ژله ای در آمد، آماده سرو با نان است.

نانوایی های سوباتان

نان هایی که در ییلاق سوباتان پخت می شوند، بسیار خوشمزه و لذیذ هستند، حتی شما می توانید از این نان ها به عنوان سوغات خریداری کنید. در واقع در ییلاق سوباتان چندیدن نوع نان پخته می شود. نانوایی ها را می توانید در هر جایی پیدا کنید، کنار کلبه ها و یا در چادرها، زنان مشغول نان پزی هستند. یکی از نان های مخصوص ییلاق سوباتان، سوجانون است، پخت این نان از روش نان پزی عشایر، الهام گرفته شده است، درواقع چونه های خمیر را بر روی تخته مخصوصی با وردنه به شکل دایره در می آورند، سپس آن را بر روی ساجی که از قبل داغ شده، قرار می دهند. یکی دیگر از نان های ییلاق سوباتان، کومبه است. در پخت این نان، بعد از آن که چانه خمیر را پهن کردند، آن را بر روی خاکستر داغ آتش می گذارند و روی آن را خاکستر می ریزند. بعد از آن که نان پخته شد، خاکسترهای روی آن را با یک پارچه تمیز می کنند و روی آن را با روغن محلی می پوشانند. این نان با شیر و چای سرو می شود.

گیاهان دارویی

در طبیعت زیبای این منطقه، مطمئنا با گیاهان و گل های مختلفی رو به رو می شوید که هر کدام جذابیت خاص خود را دارد. در بین این گل ها، چندین گیاه دارویی نیز وجود دارد که در ادامه به معرفی برخی از آن ها می پردازیم:

گزنه: حتما با گزنه، گیاهی پر از خار مواجه شده اید، با لمس این گیاه، پوست شما سریعا شروع به خارش و سوزش می کند. مردم ییلاق سوباتان این گیاه را می چینند و با آن غذایی به نام گزنه پلو که با ماهی شور سرو می شود، تهیه می کنند. این گیاه خواص درمانی نیز دارد.

یارپوز: در کنار جوی های آب این منطقه، یارپوز یا پونه به وفور پیدا می شود. زنان محلی بسیاری را در فصل تابستان و بهار، در حال چیدن این پونه ها در کناری جوی های آب خواهید دید. اهالی از این پونه ها در کنار سالاد، ماست و ترشی استفاده می کنند.

علف هزار برگ: در بیشتر خانه های سوباتان، گیاه علف هزار برگ یا بومادران پیدا می شود. همچنین برخی از افراد به کاشت و برداشت بومادران در زمین های خود می پردازند، که به عنوان یکی از منابع درآمد آن ها شناخته می شود. این گیاه برای درمان تب و بواسیر، اثرات مثبتی دارد.

بالدرقان: از معروف ترین گیاهان دارویی این منطقه، بالدرقان یا گلپر است، این گیاه دارویی به عنوان منبع درآمد مردم این منطقه نیز شناخته می شود، به صورتی که در طول سال چیزی حدود 50 تن از این گیاه به بازارهای اطراف فروخته می شود. این گیاه را در روستاهای گنج خانه و کلمر پیدا می کنید.

شقایق: شقایق یکی از گیاهان خودرو است که در روزهای ابتدایی خرداد ماه در این منطقه، دیده می شوند. اهالی سوباتان می گویند که شیره این گل، برای درمان برخی بیماری ها مفید است.

جاذبه ها و مکان های دیدنی سوباتان

ییلاق سوباتان سرشار از مکان های دیدنی و جاذبه های گردشگری است.

قلعه سلسال و قلعه خشک

تنها جاذبه تاریخی این منطقه، قلعه سلسال در قسمت پایین دست سوباتان است. سلسلال به معنای آب خنک و خوشگوار است، دلیل چنین نامی احتمالا آب خنکی بوده که از طریق تنبوشه به آب انبار این قلعه وارد می شد. به قلعه سلسال، لیسار نیز گفته می شود. در مقابل سلسال، قلعه سرسبز اما بدون چشمه ای به نام قلعه خشک قرار دارد، این مکان به اقامتگاه بزرگان نیز معروف است.

چمنزار بیده پشت

برای دیدن مناظر زیبایی از سوباتان، باید به بام آن که چمنزار بیده پشت است، بروید. این منطقه بسیار بزرگ کاملا پوشیده شده از چمن است و منطقه سوباتان را زیر پا دارد. با جمع شدن آب های سطحی در این منطقه، حوضچه کوچکی از آن تشکیل شده است. در این چمنزار گوسفندان به چرا مشغول و اسب های وحشی در حال دویدن هستند. بسیاری از جشن ها و مراسم های محلی و سنتی در این چمنزار بزرگ برگزار می شود.

دریاچه نئور

مرتفع ترین دریاچه یخچالی (2500 متر بالاتر از سطح دریا) که از دوران باستان باقی مانده، دریاچه نئور واقع در قسمت غربی سوباتان، است. این دریاچه همچنین بزرگ ترین دریاچه آب شیرین دائمی در این منطقه به حساب می آید. این دریاچه با مساحت 420 هکتار، متعلق به دوران قبل از اسلام است. عمق نئور بین 3 تا 8 متر است، که در آن ماهی های قزل آلای فوق العاده خوبی (قزل آلای رنگین کمان) را می توان صید کرد، درواقع این دریاچه، مکان بسیار مناسبی برای ماهیگیری است. در روزهای سرد سال، 80 سانتی متر یخ بر روی آن بسته می شود. برای دسترسی به نئور، باید یا از نیسان های این منطقه استفاده کنید یا حدود 20 کیلومتر پیاده روی کنید، این مسیر بسیار سخت است و پیاده رفتن تا آن جا برای کسانی که حرفه ای نیستند، مشکل خواهد بود.

قوری دره

در منطقه قوری دره سوباتان، گورستانی متعلق به 5 تا 7 هزار سال پیش قرار دارد، این ارقام نشان دهنده قدمت این روستا است. قبرهای این گورستان بسیار بزرگ و سنگی هستند. یکی دیگر از گورستان های نزدیک به سوباتان، در 3 کیلومتری آن به نام قبرستان زیری، قرار دارد. این قبرستان نیز به دوران قبل از اسلام بر می گردد.

پارک جنگلی آلچالق

در بخش غربی جنگل های لیسار، پارک جنگلی آلچالق وجود دارد. این پارک جنگلی پر از بوته های آلوچه است. این بوته ها و درختچه ها ارتفاع کمی دارند، علت آن هم بادهای تند و درجه دمای پایین این منطقه است. آلوچه های بدست آمده از این پارک جنگلی، توسط مردم محلی استفاده می شود و یا به گردشگران فروخته می شوند. از این آلوچه ها برای تهیه انوع غذاها و لواشک ها استفاده می شود. در روزهای آخر فصل تابستان، در کنار این بوته ها، قارچ های سفید رنگی از خاک سر در می آورند. این قارچ ها ممکن است سمی باشند، پس به هیچ عنوان به آن ها دست نزنید.

آبشار ورزان

در 4 کیلومتری سوباتان، روستایی به نام ورزان دیده می شود، که در آن آبشاری به همین نام وجود دارد. این آبشار 30 متر ارتفاع دارد و از رودخانه ورزان یکی از شاخه های اصلی رودخانه لیسار، است. آب رودخانه ورزان از چشمه های ییلاق تامین می شود. برای دسترسی به این آبشار، به راحتی می توان پیاده روی کرد و از این مسیر زیبا لذت برد.

محله های سوباتان و روستاهای اطراف

برون بالا و پایین: در مسیر لیسار به سوباتان، و در فاصله 5 کیلومتری این منطقه ییلاقی، دو روستا برون بالا و پایین وجود دارد. در این روستاها مسجد و مدرسه نیز به چشم می خورد، همین موضع نشان میدهد که مردم آن به صورت دائمی سکونت دارند.

کلمر: روستایی به نام کلمر یکی از مناطق قشلاقی است که شامل 20 خانوار از دامداران لیساری است. این روستا در دره پایین دست قلعه بین یوردی قرار دارد.

بازار سوباتان: اهالی سوباتان، اکثرا یعنی حدود 300 خانوار در محله بازار این روستا زندگی می کنند، این افراد به جای خاصی تعلق ندارند.

قلعه بین یوردی: مردم محله قلعه بین لیسار، که حدودا 70 خانوار هستند، برای ییلاق به محله قلعه بین یوردی در سوباتان می روند. این افراد، اکثرا دامدار هستند.

ماهار علی حیدر: بزرگ ترین شاخه رودخانه لیسار به آبشار بسیار زیبایی در روستای ماهار علی حیدر می رسد. این روستا، آخرین منطقه از سوباتان است که در بین ییلاق های خطبه سرا و لیسار قرار دارد. آبشاری که نام برده شد، جز جاذبه های کم تر شناخته شده است، به دلیل صعب العبور بودن این منطقه، این جاذبه از شناخت کم تری برخوردار است. اهالی این روستا از طایفه آقاجانی ها و هره دشتی ها هستند.

میله بلاغی: در محله میله بلاغی 50 خانوار از داوان و قوم تخته ای لیسار زندگی می کنند، این تعداد در روزهای گرم سال بیشتر نیز می شود.

گزنه هونی: گزنه هونی محله ای است که در زمان ییلاق حدود 50 خانوار در آن زندگی می کنند، البته در گذشته، افرادی به صورت دائمی در آن حضور داشتند. باید بدانید که اهالی این محله از قوم شاندرمن می آیند و شغلشان دامداری است.

هونی یش: یکی از محله های این روستا که ساکنین دائمی دارد، هونی یش است. اهالی این محله متعلق به سوست، محله اول و دوم و حجت محله لیسار هستند که اغلب شغل دامداری دارند.

اگر به سوباتان سفر کرده اید، تجربیات خود در این سفر را، با ما به اشتراک بگذارید. از همراهی شما سپاسگزاریم.