بافت تاریخی یزد با چه چالش هایی روبروست؟

یزد، اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی جهان بعد از شهر ونیز ایتالیا است. شهرستان یزد در دره ای وسیع و خشک و محصور بین رشته کوه های شیرکوه و خرانق قـرار گـرفته اسـت. این شهر به «دارالعباده»، «شهر بادگیرها» و «شهر دوچرخه ها» معروف است. شعار معروف آن «دیار قنات و قنوت و قناعت» هست. این استان 2 هزار و 270 هکتار بافت تاریخی دارد و شهر یزد به عنوان نخستین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی جهان دارای بافت تاریخی ارزشمندی است.

این شهر تاریخی اکنون با چالش هایی جدی روبروست از جمله چالش های این شهر آتش سوزی، رهاسازی فاضلاب، نبود مدیریت گردشگری و وجود بناهای تاریخی مجهوال المالک و کثیر المالک هستند.

«محسن عباسی هرفته» با بیان اینکه فقر مدیریت گردشگری از جمله چالش های بافت تاریخی است، افزود: این چالش منجر به مشکلات بسیاری در ابعاد مختلف شده یا می شود.

وی اظهار کرد: به عنوان مثال سوداگری در بافت تاریخی بسیار وحشتناک است، افرادی اصالت بافت را هم از لحاظ فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی تحت الشعاع قرار می دهند، هم نوعی بناهای تاریخی تملکی در بافت در حال شکل گیری است، یعنی بناهایی در جاهای مختلف بافت در حال مرمت است که این شیوه کار مرمت نیست بلکه عین تخریب است، سبک و تزیئنات جدیدی در حال شکل گیری است که آسیب محسوب می شود.

رئیس کمیسیون شهرسازی، معماری و عمران شورای شهر یزد خاطر نشان کرد: کاریکاتورهایی از بناهای تاریخی در بافت در حال شکل گیری بوده که خیلی خطرناک هستند و نیاز اساسی به مدیریت دارند.

عباسی هرفته تصریح کرد: باید پایش و نظارت میراث فرهنگی بر مرمت های داخل بافت تاریخی افزایش یابد و در این زمینه پیگیری حقوقی صورت گیرد، زیرا مرمت اصول و قواعد خاص خود دارد تا از شکل گیری میراث فرهنگی بدلی در شهر جلوگیری شود.

وی یکی از جدی ترین بحران های فیزیکی بافت را موضوع فاضلاب برشمرد که به دلیل حجم تغییر کاربردی و افزایش کاربران و بهره برداران بافت، فاضلاب بسیاری رها شده که خیلی نامناسب است به نحوی که رطوبت فاضلاب، شالوده بافت کهن را تهدید می کند، البته کارهای در این زمینه انجام شده ولی هنوز نیاز به کار جدی دارد.

سخنگوی شورای شهر یزد موضوع آتش سوزی را از دیگر چالش ها نام برد و گفت: بافت تاریخی و به ویژه بازار یزد در معرض آتش سوزی قرار دارد، هر لحظه ممکن است آتش سوزی در این منطقه به خاطر سیم کشی های اشتباه و وضعیت نامناسب تأسیسات الکتریکی رخ دهد، باید ساماندهی شود.

عباسی هرفته تهدیدی دیگر بافت تاریخی یزد را متروکه ماندن و رها کردن بناهای تاریخی بیان کرد و افزود: برخی بناها کثیر ممالک یا مجهول المالک است، کثیر المالک یعنی صدها نفر وارث دارد و به دلیل مالکان زیاد رها شد.

وی ادامه داد: برخی هم مجهول المالک است که به متروکه تبدیل شد، از نمایندگان مجلس شورای اسلامی می خواهیم در این حوزه ورود پیدا کند تا مشکلات این بناها رفع شود.

بافت قدیم یزد به عنوان نخستین بافت تاریخی شهری ایران، 18 تیر 98 در چهل و یکمین اجلاس کمیته میراث بشری سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد در شهر کراکوف لهستان به ثبت جهانی رسید تا آرزویی چندین ساله با تلاش و پشتکار جمعی به واقعیت تبدیل شود.

بافت تاریخی یزد به مساحت 743 هکتار و مساحت حریم پنج هزار هکتار در سال 1384 به ثبت ملی رسید.

استان یزد یک هزار و 600 اثر تاریخی ثبت شده غیر منقول و 600 بنای تاریخی ثبت شده ملی دارد که میزبان گردشگران داخلی و خارجی است.

در طرح پنج ساله از سال جاری تا سال 1400 برنامه های متنوعی برای توسعه استان یزد در حوزه های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تدارک دیده شده است.

یزد در کنار استان های فارس و اصفهان به عنوان مثلث طلایی گردشگری ایران مقصد اول گردشگران خارجی و اروپایی بوده، به گونه ای که استقبال گردشگران خارجی از این شهر تا پنج برابر افزایش داشته و همین امر گردشگری را محور توسعه استان قرار داده است.

منبع: ایرنا