سرمایه گذاری در برخی محله های تاریخی یزد ممنوع شد

بعد از ثبت شهر یزد در فهرست میراث جهانی یونسکو، علاوه بر حجم بالای گردشگرانی که به سوی این شهر سرازیر شدند، سرمایه گذاران بسیاری هم راهی این شهر شدند تا با تبدیل خانه های تاریخی آن به هتل و رستوران و کافه و اقامتگاه بومگردی، نقشی در توسعه گردشگری این شهر داشته باشند، اما این استقبال سرمایه گذاران به حدی افزایش پیدا کرده که این روزها اگر در بافت تاریخی یزد قدم بزنید، تعداد هتل ها از تعداد خانه های مسکونی بیشتر شده است. یزد از نظر یونسکو یک بافت تاریخی پویا داشت و همین پویایی و در جریان بودن زندگی در محلات تاریخی بهانه ثبت نام یزد در فهرست شهرهای جهانی شد، اما حالا اهالی محلات قدیمی به بخش های دیگر شهر کوچ می کنند تا خانه های خود را که در این سال ها با افزایش چشمگیر قیمت روبرو بوده، در اختیار سرمایه گذارانی قرار دهند که قصد تاسیس هتل و کافه و رستوران در آن ها را دارند.

سیدمصطفی فاطمی، مدیرکل میراث فرهنگی استان یزد با اشاره به آنکه در سال 97 شاهد تخریب عمدی در یزد نبودیم، گفت: با وجود آنکه تخریب عمدی در بافت تاریخی شهر جهانی یزد نداشتیم، اما بارندگی های اخیر آسیب هایی را متوجه بافت تاریخی کردند. با این وجود شاهد بوجود آمدن نگاه خوبی در عموم جامعه نسبت به صیانت از میراث فرهنگی هستیم، چنانکه ارزش بناهای تاریخی به لحاظ اقتصادی و فرهنگی افزایش یافته است. به گفته او، این روزها شاهد افزایش حجم سرمایه گذاری در برخی محلات بافت تاریخی یزد هستیم، چنانکه این حجم از سرمایه گذاری تا جایی پیش رفته که دیگر اجازه سرمایه گذاری جدید داده نمی شود.

فاطمی در خصوص ممانعت های سرمایه گذاری جدید در محلات بافت تاریخی شهر جهانی یزد اظهار کرد: در محله فهادان و محله بازار نو دیگر مجوز راه اندازی واحد بومگردی و اقامتی داده نمی شود، ضمن آنکه این محلات از چنین مراکزی اشباع شده اند. هرچند قبول داریم که زندگی کردن در خانه های هزار متری در بافت تاریخی یزد دشوار است و نگهداری از این بناها نیازمند باز تعریف کاربری جدید برای کسب درآمد و زنده نگاه داشتن بافت آن است، اما باتوجه به حجم انبوه سرمایه گذاری ها و تغییر کاربری خانه های قدیمی به واحدهای بومگردی و اقامتی، دیگر اجازه این تغییر کاربری ها داده نمی شود.

مدیر کل میراث و گردشگری یزد یادآور شد: در دوره ای یکی از مشکلاتمان در یزد آن بود که مالک برای آنکه بتواند ملک را تخریب کند، آب زیر بنا می انداخت تا به مرور تخریب شود و در نهایت بتواند لودر بیاندازد و ساخت و ساز در آنجا انجام دهد، اما اکنون نگرانی ما از این بابت مرتفع شده، چرا که بعد از ثبت یزد در فهرست میراث جهانی، مردم به اهمیت میراثی که در دست دارند پی برده اند، اما اکنون نگرانی ما درخصوص مرمت هایی است که انجام می شود.

او ادامه داد: به طور مثال، در سال گذشته 800 اخطار به مرمت های غیراصولی دادیم و حتی 100 شکایت داشتیم و چند مورد مرمت غیراصولی و ساخت و سازهایی که روی بنا شده بود را تخریب کردیم، اما در نهایت باتوجه به کمبود نیروی کارشناس و ناظر و گستردگی بافت تاریخی که در حدود 2 هزار هکتار است و مجموع آثار واجد ارزش که ثبت ملی شده اند حدود 200 هزار اثر است، کنترل کار دشواری خواهد بود از این رو، سعی ما برآن است که آگاهی رسانی انجام دهیم. مردم خودشان نسبت به این قضیه حساس شده اند و اگر کار مرمتی نادرست انجام شود، اطلاع رسانی می کنند.

فاطمی خاطرنشان کرد: در سال گذشته 127 مجموعه گردشگری و صنایع دستی افتتاح کردیم که به طور میانگین هر دو روز و نیم یک افتتاح را شاهد بودیم. این میزان از سرمایه گذاری از آن جهت که سبب زنده شدن بافت تاریخی یزد می شود خوب است، اما کنترل و نظارت روی آن دشوار است.

او در پاسخ به این سوال که وضعیت مراکز گردشگری و صنایع دستی بافت تاریخی یزد در ایام نوروز و زمان های پرمسافر قابل توجیه نیست و سطح خدمات و امکانات آن ها بسیار پایین است، گفت: به دلیل حجم زیاد این واحدها و فعالیت این مراکز، امکان نظارت روی فعالیت آن ها را نداریم. بافت تاریخی یزد دارای ظرفیتی خاص برای پذیرش است این درحالی است که حجم مسافران نوروز 98 به اندازه ای افزایش یافت که اعلام کردیم، دیگر امکان پذیرش مسافران جدید را نداریم. همین تعداد زیاد گردشگران ممکن است که به این بناها آسیب برساند. متاسفانه ساختار گردشگری ما، زمان پر مسافر و زمان کم مسافر بسیار شدید است به طوریکه در برخی از روزها مانند نوروز با تعداد بسیار زیادی از گردشگر روبه رو هستیم و در روزهای بعد این تعداد شدیدا کاهش می یابد. در تعطیلات نوروز شاهد اسکان 1 میلیون و 900 هزار نفر شب در مراکز اقامتی کل استان بودیم که دو برابر جمعیت شهر یزد است.

مدیرکل میراث و گردشگری یزد درخصوص آسیب های احتمالی که حضور این تعداد از گردشگر و فعالیت واحدهای اقامتی متعدد می تواند به بافت تاریخی شهر جهانی یزد وارد کند، گفت: تخریب ها زیاد نیست، اما اکنون شاهد آسیب هایی هستیم که عوامل طبیعی مانند بارندگی، باد و آب به بافت وارد می کنند. بعضا شاهد آن هستیم که برخی از بادگیرها با وزش باد دچار فرسایش می شوند و می افتند. درعین حال شاهد افزایش حجم رطوبت در بافت تاریخی هستیم.

او ادامه داد: این خانه ها در زمانی ساخته شدند که آب با کوزه آورده می شد اما، اکنون شاهد لوله کشی آب و مصرف حجم زیادی از آب در خانه های تاریخی هستیم که به بستر رسی وارد می شود که یزد روی آن بنا شده است. از آنجا که تمام کوچه ها کف سازی و خانه ها بازسازی شده اند، دیگر جایی برای خروج حجم زیاد رطوبت باقی نمانده و از دیوارها خارج می شود که در نهایت به مرور زمان به بافت آسیب می رساند. تصمیم داریم از قنات های قدیمی برای خروج این حجم از آب و رطوبت استفاده کنیم. طرح مطالعاتی آن در دست است و مهمترین طرح برای نجات بافت تاریخی یزد خواهد بود. یکی از نگرانی های ما برای جلوگیری از اضافه شدن اقامتگاه ها همین موضوع رطوبت است.

فاطمی با تاکید برآنکه در هیچ جای دنیا نتوانسته اند که مانع تغییر کاربری در بافت تاریخی شوند، گفت: وقتی ارزش ملک افزایش می یابد، خود به خود دیگر صرفه اقتصادی برای سکونت ندارد و باید مالک بتواند از آن بهره های دیگر ببرد. از این رو با توجه به افزایش بسیار زیاد قیمت ملک در شهر جهانی یزد، تقریبا هر دو روز یکبار، شاهد حضور سرمایه گذاران برای تملک و تغییر کاربری خانه های تاریخی هستیم. باید تمام این امور ساماندهی شود.

منبع: ایلنا