اعلام میزان آسیب سیل اخیر به آثار تاریخی

سیل فروردین ماه که باعث تخریب منازل و تاسیسات شهری در چند استان کشور شد، در کنار تمام خسارات مالی و جانی، آسیب های جدی به آثار تاریخی شهرهای مختلف هم وارد کرد، آسیب هایی که شاید به این سادگی قابل جبران نباشد. هر چند برخی آثار تاریخی با معماری هوشمندانه توانستند از آسیب های سیل در امان بمانند، اما در این میان فرسودگی و عدم توجه به برخی آثار ارزشمند در طول سالیان گذشته باعث شد سیل مزید بر علت شده و باعث تخریب تمام یا بخشی از این آثار شود.

بهروز عمرانی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی با اشاره به اینکه پراکنش نامناسب زمان و مکان بارش در مناطق خشک و نیم خشک باعث ایجاد سیلاب های مخرب می شود، افزود: در کشور ما سیل بعد از زلزله در زمزه مخرب ترین بلایای طبیعی است که منجر به تخریب یادگارهای فرهنگی مناطق می شود. عدم تکرار پذیری ماهیت میراث فرهنگی لزوم اتخاذ تدبیر به منظور صیانت از اینگونه آثار را ضروری می سازد.
عمرانی با بیان این نکته که مطالعه سوابق سیل در ایران می تواند به الگوی مشخص از مناطق پر خطر در ایران اشاره کند، افزود: از این رو باید وضعیت توپوگرافی در مناطق پر خطر بررسی، سابقه سیل خیزی آن مطالعه و تمهیداتی برای کاهش و یا رفع صدمات آن گرفته شود.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: بیشتر شهرها و تمدن ها در کنار رودخانه ها بنا شده و به همین خاطر سیل جز جدایی ناپذیر از تمدن بشری بوده و بشر از همان ابتدا در پی جوابگویی به این عامل بنیان کن بوده و سعی کرده تا با شیوه هایی همچون ساخت سکو مصطبه بر زیر بناها در مناطق کم ارتفاع و دشت های پرپایش همچون آذربایجان اقدام کند. همچنین اقدام در ساخت دیوار و مسیر دهی در مسیر رودخانه های سیلابی مانند رودخانه مهران رود تبریز از دیگر روش های مهار سیلاب ها بشمار می رود.
وی افزود: در کتاب عالم آرای عباسی، نویسنده و منشی شاه عباس توضیح می دهد که شاه عباس گفته چون قلعه و ارگ حکومتی تبریز در مسیر رودخانه ها ساخته شده، عثمانی ها می توانند سد و بند در بالا دست شهر بسازن و با جاری کردن آن باروی قلعه را تخریب کنند و بر قلعه مسلط گردند.
عمرانی با بیان اینکه تا کنون 2800 اثر در بخش شمالی تا مرکزی استان خوزستان در نقشه باستان شناسی ایران درج شده، گفت: با برآورد پهنه سیلابی مشخص شد، از این تعداد 198 اثر در مسیر مستقیم سیلاب قرار داشته و صدمه دیده اند.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: این بررسی به صورت سنجش از دور نقشه های تهیه شده نشان می دهند که در پیشینه تاریخی این سرزمین نیاکان ما از وجود جریانات سیلابی و پهنه گسترش آن اطلاع داشته اند. به هر تقدیر عدم حفاظت از مراتع و استفاده بیش از حد از ظرفیت آن و اشتغال بستر رودخانه ها و نیز توسعه فیزیکی نامناسب شهرها بر روی مسیل های قدیمی و حرکت روان آب ها در بافت کالبدی شهرها و عدم توجه به تجربیات تاریخی سکونتگاه ها و الگوهای استقراری نکاتی است که باید از آن بهره جست.

منبع: ایرنا