اقامتگاه سنتی سروا

هماهنگی و همنوایی اجزایِ یک زندگی، کیفیت آن را معنا می بخشد. آنچه امروز زندگیِ سزاوارانه خوانده می شود نتیجه ی درک و خلق متناسب اجزایی است که زندگی از پیوند آنها شکل می یابد. این اجزا از شیوه ی کار و معیشت، کنش های اجتماعی و تعاملات بین فردی گرفته تا نحوه تعامل با زیست بوم را در بر می گیرند. هر یک از این اجزا و یا ابعاد مختلف زندگی، خود پدیده هایی پیچیده اند و انتخاب های انسان در هر یک از این مجموعه ها، تناسب و آهنگ خاص او را می سازند و زندگی سزاوارنه تنها در هم آهنگی این نواها متصور خواهد بود. در این میان خانه مفهومی است که با شیوه ی زندگی ما، مردمی که از دیر باز در این فلات گسترده روزگار می گذرانیم، در ارتباطی تنگاتنگ بوده است. مردم در این جا نمی خواستند و چه بسا نمی توانستند خانه ای ناهماهنگ و بی تناسب با دیگر ابعاد زندگی خود بپردازند. خانه با آسمان، زمین، هنر، باور، آیین و کسب آنان درهم بافته ی تفکیک ناپذیری بوده است. دریغ اما چنین هماهنگی ای درکام فردگرایی نوین رفته رفته رنگ باخت و مردم زیست گاه هایی برپا ساختند که تنها به کار گذران بخش نازنده ی زندگی می آیند؛ مردم شبی یا روزی را به امید پایان یافتن این وقت مرده و برگشت به جریان زنده ی زندگی که درخارج از خانه ها می گذرد در آنها سپری می کنند. کاشان اما از بازپسین دژها در برابر این هجوم "خانه برانداز" است. از سبزی بخت بود که ما را بدین شهر راه افتاد و بر ما بود و هست که به قدر وسع اندک خویش خانه ای برجا مانده را دست گیریم و به بازسازی آن بکوشیم. در مرمت این خانه کوشش شده است تا تمامی مشخصات بنا که به بیش از دویست سال پیش باز می گردد حفظ شود. تمامی اجزایی که به بنا اضافه گردیده اند از صافی تاریخ و جغرافی گذشته اند. به عبارت دیگر تناسبات مرسوم در دوره ی ساخت بنای اصلی و ویژگی های معماری کاشان به عنوان معیار کار در مرمت بنا برابر چشم بوده اند، چه در ایجاد فضاهای معماری و چه در انتخاب مصالح. همه ی این فرآیند با مدیریت احسان زراعت کاشانی انجام گرفته است. این بنا در زمینی با مساحتی کمتر از دویست و پنجاه مترمربع و به شکل یک ذوزنقه با کشیدگی شرقی- غربی قرار دارد. زمین بنا در شرق و شمال مجاور کوچه است و از هر دو کوچه درهای ورودی تعبیه شده اند. بنا شامل دالان ورودی، هشتی، ایوان، حیاط مرکزی، مجموعه ی سرداب اصلی، سرداب دست کند، چهار اتاق سه دری و دو اتاق پنج دری است که در چهار سطح از زمین یک معماری اصیل گودال – باغچه را شکل داده اند . ورودی شرقی از طریق یک دالان شیب دار و ورودی شمالی به شکل سرراست به هشتی می رسند، از همین رو ورودی ها در سطوح مختلفی به فضای خانه وارد می شوند. این خانه در تاریخ 19 خردادماه سال هزار و سیصد و نود و پنج به شماره ی 31507 و به نام خانه ی تاریخی زراعتی در فهرست آثار ملی ثبت گردید.