رصدخانه الغ بیگ Ulugh Beg Observatory

رصدخانه ای زیبا واقع در شمال شهر تاریخی و دیدنیه سمرقند، بر فراز تپه ای نه چندان مرتفع به نام چوپان آتا. این بنا در سال 1420م. بهدستور الغ بیگ برای انجام امور نجوم ایجاد شد. در این مکان منجمین بزرگی چون قاضی زاده رومی، جمشید غیاث الدین کاشانی و علی قوشچی به رصد اجرام آسمانی پرداختند. این رصدخانه که با ثبت 1018 ستاره در دنیا معروف شده توسط ویاتکین در آغاز قرن بیستم کشف شد. او طی حفاری هایش به ربع دایره بزرگی با شعاع 40 متر رسید که امتداد آن دارای ارتفاع 33 متری بود که از طریق آن، خورشید، ماه و سایر اجرام آسمانی دیگر رصد می شده. این دالان با عمق 10 متر با شیب تندی به پایین می رود. یک جفت ریل سنگی در طول این دالان منحنی شکل قرار گرفته که محل حرکت ابزار و آلات رصد بوده. جای چفت و بست بر روی سنگ ها به خوبی دیده میشه و روی ریل ها به فاصله 80 سانتیمتر از هم، حروفی مانند بط، نط حک شده. ادامه فعالیت های اکتشافی ویاتکین رو، ششکین روسی بر عهده گرفت و سال 1948م. به نتایج نهایی رسید. ویاتکین طبق وصیتش در آستانه درب ورودی رصدخانه دفن شده.