منطقه حفاظت شده باهوکلات (زیستگاه گاندو)

این منطقه در منتهی الیه گوشه جنوب شرقی کشور، در طول مرز ایران و پاکستان در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد و محدوده آن در مسیر رودخانه سرباز و باهو کلات بوده و تا دریای عمان ادامه دارد. این منطقه در محدوده شهرستان های چابهار، سرباز و بخش هایی از شهرستان نیکشهر واقع شده و از رودخانه ها و آبگیرهای محل زیست تمساح تالابی، اراضی ساحلی مجاور دریای عمان، رویشگاه جنگل های حرا و زیستگاه زادآوری بسیاری از پرندگان، کوه ها و ارتفاعات واقع در شمال، شمال شرق و شرق منطقه و همچنین اراضی پست مرکز و جنوب منطقه یا همان دشت با هوکلات تشکیل شد. گاندو اسمی محلی برای تمساح مردابی یا تمساح پوزه کوتاه ایرانی بوده و وجه تسمیه منطقه حفاظت شده گاندو نیز حضور این گونه کم نظیر و با ارزش در این منطقه است.

منطقه مزبور، مأمن تمساح تالابی و منحصر بفرد ایرانی بوده که در آبگیرهای کم عمق مسیر رودخانه زندگی می کند. این حیوان در مواقع خشکی تا چند متر در زیر آبگیرها نقب زده و داخل آنها زندگی می کند. اگر اقدامات به موقع حفاظتی سازمان محیط زیست و نظارت بر صید نبود، نسل این تمساح ها تاکنون از بین رفته بود. تمساح پوزه کوتاه ایرانی گونه ای بوده که پراکنش جهانی آن منحصر به کشورهای ایران، پاکستان، هندوستان، نپال و بنگلادش بوده و در برمه (میانمار) نسل آن منقرض شد. تنها زیستگاه این گونه در کشورمان نیز منطقه حفاظت شده گاندو است که زیستگاه های تمساح در آن از شهرستان سرباز در مسیر رودخانه سرباز شروع شده و پس از ادامه در مسیر این رودخانه و رودخانه باهوکلات به برکه کلانی در نزدیکی هور باهو ختم می شود.

بیشترین تهدید تمساح پوزه کوتاه ایرانی خشکسالی و تخریب زیستگاه است. برخی تمساح ها نیز در مسیرهای تردد خود به دلیل برخورد با خودروها مورد تهدید قرار می گیرند. مردم منطقه بلوچستان به این گونه علاقمند بوده و برای حفاظت از گاندو خدمات و همکاری های مطلوبی را با مامورین اجرایی محیط زیست استان داشتند. براساس یک باور قدیمی در بومیان منطقه، وجود تمساح در برکه ها باعث برکت و وسعت روزی مردم منطقه می شود و به همین دلیل، بومیان به هیچ وجه اقدام به شکار تمساح نمی کنند. طی آخرین سرشماری، تعداد شمارش شده این گونه براساس مشاهده مستقیم توسط اکیپ های سرشماری 201 تمساح اعلام شد.