اِستَخر نام شهری باستانی است واقع در استان فارس ایران. املای تاریخی آن اصطخر است. استخر بزرگ ترین شهر در دوران خود بوده و به گفته تاریخ نویسان چهاردروازه داشته که درحال حاضر یک از آنها در سر پیچ دوراهی مرودشت ارسنجان و دیگری در جنوب شهر مرودشت قرار داشته. در هفت کیلومتری ویرانه های تخت جمشید، ویرانه های شهر استخر معروف به «تخت طاووس» قرار دارد. آثار بجامانده از این شهر شامل دروازه سنگی، ستون ها و دیواره های سنگی است که به روزگار هخامنشی تعلق دارد. در این شهر، بازمانده سازه های اسلامی، ساسانی و اشکانی و ظروف و آثار سده های آغازین هجری در آن کشف شده است . آب شهر استخر از رود سیوند تامین می شده است. این شهر تا پایان پادشاهی ساسانیان از آبادترین و با شکوه ترین شهرهای ایران باستان بود، اما توسط اعراب تسخیر گردید و به دلیل خیزش های پیاپی مردم (از سال 23 تا سال 29 هجری) بارها فتح شد و مردم آن قتل عام شدند و پس از آن تنها ویرانه ای از آن برجای ماند.
مردمانش احتمالا به شیراز نقل مکان کردند
افسوس و صد افسوس