حمام علی قلی آقا اصفهان (موزه مردم شناسی)

حمام علی قلی آقا اصفهان در سال 1713 میلادی و به دستور علی قلی آقا اصفهانی ساخته شد. علی قلی آقا از درباریان و ملازمان دو دوره امپراطوری صفوی یعنی دوره شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی بوده است. حمام علی قلی آقا از یک حمام بزرگ و یک حمام کوچک تشکیل شده که هر کدام شامل دو بخش اصلی می شوند؛ سربینه و گرمخانه. مردان و زنان تمام طبقات اجتماعی جامعه اجازه استفاده از این حمام را داشتند و زمان مخصوص برای حمام مردان از طلوع خورشید تا ظهر و زمان مخصوص برای حمام زنان از ظهر تا غروب خورشید بود. در دوره های خاصی مثلا در زمان قاجار اربابان ثروتمند و افراد بانفوذ می توانستند برای چند ساعت حمام را کرایه یا رزرو کنند و در این ساعات مردم عادی اجازه استفاده از حمام را نداشتند.

سرتاسر بنای حمام علی قلی آقا به سبک معماری اصفهان طراحی شده است. معماری اصفهان یکی از زیرشاخه های معماری اسلامی بوده و شما می توانید در این سبک کاشی های زیادی که در آنها از هفت رنگ و الگوهای گلدار استفاده شده را مشاهده کنید. این حمام از سطوح بالایی از ساخت و ساز برخوردار بوده که با این سبک و سیستم معماری هوشمندانه ایرانی در گذشته حمام مقدار بسیار کمی انرژی مصرف میکرد. برای سوختن مشعل حمام از چوب و ذغال سنگ استفاده میشد و لوله کشی مخصوصی در کف حمام وجود داشت که دود داغ این سوخت را به زیر آن هدایت میکرد. در نتیجه، محیط هم ضدعفونی میشد و هم گرم می ماند.

یکی دیگر از ویژگی های خاص این حمام، ستونهای بزرگی بوده که از سنگ سفید ساخته شده اند. وقتی با دقت نگاه کنید، شیارها و دندانه هایی را بر سطح این ستونها می بینید. از اینها برای نوع خاصی از ماساژ استفاده میشد. در حوضچه ها عمومی می نشستند، آب گرم از داخل این شیارها و روزنه ها بیرون می آمد و فرد در حالیکه به این ستونها تکیه میداد، به شکل دلچسبی از این ماساژ منحصر بفرد لذت می برد. در سرتاسر حمام بازدید کنندگان شاهد فواره های کوچک و جریان مداوم آب هستند. یکی دیگر از ویژگی حمام علی قلی آقا اصفهان پنجره هایش هست؛ پنجره های این حمام با دقت زیاد و با استفاده از شیشه های محدب طراحی و ساخته شده و نور خورشید را بطور یکسان به تمام بخشها پراکنده می کنند. شکل خاص این پنجره ها بگونه ای است که نور را فقط از یک طرف به داخل می تابانند، بنابراین کسی نمی تواند از بیرون داخل را نگاه کند.

امروزه حمام دیگر کاربری سابق خود را ندارد اما هنوز بازدید کنندگان زیادی را به خود جذب می کند. حمام علی قلی آقا امروزه به موزه مردم شناسی تبدیل شده است. برخلاف سایر موزه هایی که از این نوع وجود دارند، موزه حمام علی قلی آقا اصفهان پر از پیکره های مومی در اندازه های طبیعی، ظروف، ابزارها و لوازم قدیمی حمام بوده و توریست ها می توانند شاهد تمام جنبه های مختلف جامعه قدیم ایران باشند. شما می توانید ملاها، بازرگانان، کارگران و مردان پایین شهر را در این مجموعه ببینید که همه آنها از پلاستیک و موم ساخته شده اند. اگر علاقمندید که هر چه بیشتر درباره جاذبه های دیدنی اصفهان نظیر حمام علی قلی آقا بدانید، می توانید سری به راهنمای سفر به اصفهان زده و حسابی کسب اطلاعات کنید.