پارک ائل گلی تبریز

ائل گلی (دریاچه مردم) یا شاه گلی (دریاچه شاه) یکی از مهمترین گردشگاه های شهر تبریز است که در جنوب شرق آن و در 7 کیلومتری مرکز شهر واقع شد. این مکان در زمان آق قویونلوها ایجاد شده و در دوره صفویان گسترش یافته است. قهرمان میرزا (هشتمین پسر عباس میرزا) نیز این عمارت را تکمیل نموده و آن را به صورت یک گردشگاه سلطنتی برای درباریان قاجار درآورد. عمق دریاچه ائل گلی 2 متر بوده و در محوطه آن قایقرانی انجام می شود. همچنین شهربازی (لونا پارک) و نیز غذاخوری و فست فود و کافی شاپ های متعددی هم در داخل این گردشگاه وجود دارند. ائل گلی دارای هتل، مسافرخانه و دفتر جهانگردی فعال بوده و با احداث هتل پارس ائل گلی، این گردشگاه جنبه جهانی پیدا کرده است.

ائل گلی تا پیش از روی کارآمدن صفویان، بزرگترین منبع ذخیره آب جهت آبیاری باغ های مناطق شرقی تبریز تا دروازه تهران و تپلی باغ بود. در دوران حکومت صفویان، تمام شن و ماسه و نخاله های موجود در محوطه داخلی دریاچه فعلی خالی شده و دیواره ای سنگی به دور آن کشیده شد. در دوران قاجار در پیرامون استخر ائل گلی خیابان هایی جهت عبور و مرور احداث گردید و در جوار این معابر، درختان درخت تبریزی، بید مجنون و گلهای اطلسی متعددی در چندین ردیف جهت تزئین گردشگاه و پاکی آب و هوا کاشته شدند. ائل گلی در دوران پهلوی به شهرداری تبریز واگذار گشت تا به یک گردشگاه عمومی تبدیل شود. سید باقر کاظمی (مهذب الدوله) استاندار وقت آذربایجان شرقی نخستین تعمیرات اساسی را در محوطه این گردشگاه به انجام رساند.

دریاچه ائل گلی با حدود 55000 متر مربع وسعت گنجایش 720000 متر مکعب آب را دارد. نام این دریاچه پیش از انقلاب، «شاه گلی» بود که پس از انقلاب اسلامی ایران به ائل گلی تغییر نام داد. به عقیده بهروز خاماچی، کلمه «شاه» در اینجا به معنی شخص شاه نبوده و به معنی «بزرگ و باعظمت» است. یکی از شعبه های رودخانه لیقوان که از نزدیکی روستای چاوان میگذرد، به صورت جویباری کوچک از سمت جنوب شرقی دریاچه ائل گلی وارد آن شده و آب آن را تأمین می نماید. تپه نسبتاً بلندی هم در بخش جنوبی دریاچه قرار گرفته که جنگل کاری شده و آبشارهای مصنوعی متعددی از این تپه به سمت داخل دریاچه سرازیر می شود. همچنین، از ضلع جنوبی دریاچه تا مرکز آن و محل کاخ ائل گلی خیابانی کشیده شده که عمارت کلاه فرنگی را به صورت یک شبه جزیره درآورد. این دریاچه در هنگام فصل زمستان با نمایی زیبا آمیخته ای از یخ و آب خود را می نمایاند. در زمان یخ زدن دریاچه، ماهی هایی که در این آب زندگی می کنند، نمی توانند به سطح آب برسند و به همین دلیل رشد آنها کند می شود.

هشت ضلعی موجود در مرکز دریاچه ائل گلی که به کاخ ائل گلی شهرت دارد، امروزه به صورت یک تالار پذیرایی مورد استفاده قرار می گیرد. این بنا پیش تر یک ساختمان یک طبقه خشتی و فرسوده بود. شهرداری تبریز در سال 1346 خورشیدی ساختمان پیشین را تخریب و عمارت دو طبقه جدید و مقاومی را در محل آن توسط استاد معمار حاج علی اکبر نادرالوجود احداث کرد.