کاخ موزه سبز

کاخ شهوند یا کاخ سبز در نقطه ای مرتفع در شمال غربی مجموعه سعدآباد قرار دارد. این کاخ در ابتدا به صورت ساختمانی نیمه تمام بود که به علیخان حاکم (والی) تعلق داشت و تپه ای که ساختمان روی آن واقع شده بود، به تپه علیخان معروف گشت. رضا شاه پس از اینکه ساختمان واقع بر این تپه را از علیخان خریداری کرد، کاخ کنونی را بنا نهاد و کار ساخت و تکمیل آن از زمان وزارت جنگی او تا اوایل سلطنتش (سالهای 1301 تا 1307 خورشیدی) به طول انجامید.

این کاخ با تلاش هنرمندان و معماران ایرانی پس از هفت سال کار در دو طبقه (زیرزمین و همکف) بنا گردید. رضا شاه از طبقه همکف به عنوان محل زندگی و دفتر کار خود و از زیرزمین به عنوان انباری استفاده میکرد. همچنین، یک تالار غذاخوری مجلل با میز و صندلی های منقش و کنده کاری شده و همچنین ظروف نفیس چینی و سرامیک و نقره ایتالیایی مخصوص پذیرایی تشریفاتی میهمانان مورد استفاده قرار می گرفت. این کاخ به دلیل استفاده از سنگ های سبز کمیاب معدن خمسه زنجان و سنگ مرمر خراسان در نمای خارجی آن به قصر سنگی یا کاخ مرمر معروف است.

ملات سنگ ها از جنس سرب است و مانع شکستن آنها در اثر انقباض و انبساط می شود. دروازه اصلی کاخ از سمت شمال غربی به سمت رشته کوههای مرتفع البرز گشوده می گردد. سردر و ستون های ورودی کاخ نیز از جنس سنگ مرمر خراسان و ترکیب و تلفیقی از نقوش و موتیف های هنر ایرانی و اروپایی است. با بازسازی و مرمت کاخ، به کاخ شهوند معروف گردید و پس از انقلاب 1357 هم به کاخ سبز تغییر نام داد. گچ بری و آینه کاری ظریف و زیبای درون کاخ کار دست هنرمندان ایرانی ناشناس است.

تذهیب دیوارها اثر استاد حسین بهزاد و خاتم کاری ها حاصل کار گروهی کارگاه محمد صنیع خاتم است. مساحت زیربنای کاخ در دو طبقه 1203 متر مربع بوده و معمار آن میرزا جعفر کاشی معروف به معمارباشی هست. روی تمامی آینه ها با گل هایی از گچ تزئین شده و با قالی مشهد 70 متری زیبایی که اثر عبدالمحمد عمواغلی است، فرش شده که دفتر کار رضا شاه بوده است. در این تالار یک دست مبل گوبلن دوز کار دست مربوط به دوره قاجار قرار دارد. میز وسط تالار کار کشور فرانسه و متعلق به قرن 18 میلادی است.

پرده ای نقره فام به چوب پرده ای منبت کاری شده هم پنجره تالار را مزین کرده است. از ویژگی های این تالار، همخوانی نقش وسط فرش با طرح سقف است که با ابریشم خاص و ریز بافت به مدت هفت سال (از 1301 تا 1307 خورشیدی) توسط هنرمندان مشهد به طول ایجاد گشت. آینه کاری سقف با طرح قندیل کار هنرمندان ایرانی است. از دیگر وسایل باارزش این کاخ میتوان به مجسمه ها و مبل های دوره لویی شانزدهم و همچنین دو میز کنسول مربوط به دوره ناپلئون اشاره کرد.

از دیگر تالارهای این کاخ که روبروی تالار آینه واقع شده، به عنوان اتاق خواب رضا شاه بوده و نبودن تخت خواب یا رخت خواب از ویژگی های بارز آن هست. اگر تمایل دارید که با جاذبه های دیدنی پایتخت مثل کاخ موزه سبز بیش از پیش آشنا گردید، پیشنهاد می کنیم که به راهنمای سفر به تهران سری زده و خود را آماده تهرانگردی نمایید.